"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
SAYISI : 2023/93 E., 2023/170 K.
KARAR : Davanın kısmen kabulü
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece ikinci kez İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davacı ve davalı vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin Kemalpaşa ... beldesinde 01.05.2006 tarihinde çalışmaya başladığını, davalı Belediyenin kültür bölümünün işçisi olarak çalışan davacının ... Belediyesinin Kapalı Spor Merkezinde eğitmenlik yaptığını, aynı zamanda Belediyenin futbol antrenörlüğünü yaptığını, ... Sendikası üyesi olan davacının ücretlerinin toplu ... sözleşmesi hükümlerine göre eksik ödendiğini, işe girdiği tarihten itibaren asıl işveren ... Belediyesinde çalışmaya başlamış olmasına rağmen alt işveren ... İmar Teknik Tur. Hiz. San. ve Tic. Ltd. Şti. işçisi olarak gösterildiğini, 2009 yılı Nisan ayı sonunda ... Belediyesinin kanuni düzenleme ile davalı ... Belediyesine devredilmesinin ardından davacının davalı ... işçisi olarak çalışmasına devam ettiğini, davalı aleyhine açılan emsal dava dosyalarında da Kemalpaşa Belediyesi ile alt işverenler arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğuna dair kararlar verildiğini, kesinleşmiş mahkeme kararlarına rağmen 01.01.2012-31.12.2013 tarihlerini kapsayan toplu ... sözleşmesinden yararlandırılmadığını, sendikal ayrımcılık yapıldığını ve ödenmeyen alacaklarının bulunduğunu iddia ederek ücret farkı, fazla çalışma, hafta tatili, ... bayram ve genel tatil, ilave tediye, giyim ve koruyucu eşya yardımı, ikramiye, yemek parası, yakacak yardımı, yol alacağı, gıda yardımı, çocuk yardımı, eğitim yardımı ve sendikal tazminat alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; İdare ile İdareye ait işleri ihale yoluyla alan Şirketler arasında hukuki ilişkinin asıl işveren alt işveren ilişkisi niteliğinde olduğu kabul edilecek olsa dahi bu ilişkinin muvazaalı olmadığını, davalı Belediyenin imzaladığı toplu ... sözleşmesinden davacının yararlanmasının mümkün olmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 23.11.2016 tarihli ve 2014/174 Esas, 2016/486 Karar sayılı kararıyla; toplanan kanıtlar ve alınan bilirkişi raporuna dayanılarak yazılı gerekçe ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
... Bölge Adliye Mahkemesi 15. Hukuk Dairesinin 14.04.2017 tarihli ve 2017/392 Esas, 2017/512 Karar sayılı kararıyla; İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğu gerekçesiyle davalının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin 25.....2020 tarihli ve 2017/37767 Esas, 2020/7830 Karar sayılı ilâmı ile; davacının toplu ... sözleşmelerinden yararlanma şartlarını taşıyıp taşımadığı belirlenerek sonucuna göre fark ücret talepleri ile ilgili olarak bir karar verilmesi gerektiği, kabule göre fazla çalışmanın toplu ... sözleşmesine göre %70 zamlı hesaplanması gerekmesine rağmen %100 zamlı şekilde hesaplanarak hüküm kurulmasının hatalı olduğu, ayrıca davacının haftalık 6 saat fazla çalışma yaptığı gerekçeleriyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 13.09.2022 tarihli ve 2020/271 Esas, 2022/285 Karar sayılı kararıyla; davacının davalı Belediyeden ihale sözleşmesine dayalı olarak sosyal ve kültürel hizmetlerde görevlendirilmek üzere personel temini işini üstlenen Şirketler bünyesinde 01.05.2006 - 28.02.2014 tarihleri arasında çalıştığı, ihale sözleşmesine konu işin niteliğine göre davalı ... ile Belediyeden ihale ile ... alan Şirketler arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğu, bu nedenle davacının asıl işveren olan davalı Belediyenin taraf olduğu toplu ... sözleşmesi hükümlerinden sendika üyeliğinin bildirildiği 28.....2013 tarihinden itibaren yararlanabileceği, sendika üyesi olması nedeniyle davacıya ayrımcılık yapıldığı ispat edilemediğinden sendikal tazminat talebinin reddi gerektiği, bozma ilâmında belirtildiği şekilde haftada 6 saat fazla çalışma yapıldığı; fazla çalışma, hafta tatili ile ... bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının zamanaşımına uğramayan kısımlarının bu alacaklardan 1/2 oranında indirim yapılarak hüküm altına alınması gerektiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar vermiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
2. Dairemizin 15.02.2023 tarihli ve 2023/693 Esas, 2023/2241 Karar sayılı ilâmı ile Mahkemece fazla çalışma alacağından indirim yapılması isabetli ise de bozma ilâmı sonrası oluşan durum bakımından indirim oranının 1/2 kabul edilmesi hakkın özünü etkiler mahiyette olduğundan dosya kapsamına uygun makul bir oranda indirim yapılması gerektiği gerekçesiyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
D. İlk Derece Mahkemesince İkinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bozma ilâmı doğrultusunda fazla çalışma, hafta tatili ile ... bayram ve genel tatil ücreti alacaklarında %30 oranında indirim yapılmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili; işçilik alacaklarının dava tarihine kadar hesaplanması gerektiğini, davacının 10.02.2012 tarihinde sendikaya üye olduğunu ve hesaplamalarda bu tarihin dikkate alınmasının doğru olacağını, İlk Derece Mahkemesinin aksi kanaatte olması durumunda kanunsal düzenleme gereği en geç 19.....2013 tarihinde bildirim yapılması gerektiğinden bu tarihin esas alınması gerektiğini, fazla çalışmanın 6 saat kabul edilmesinin hatalı olduğunu belirterek kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili; Belediyeye sendika üyelik bildirimi yapılmadığını, davacının Belediye işçilerinin yararlandığı toplu ... sözleşmesi hükümlerinden yararlanmasının mümkün olmadığını belirterek kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyetine ve kapsamına göre uyuşmazlık, fazla çalışma, hafta tatili ile ... bayram ve genel tatil ücreti alacaklarından yapılan indirim oranına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası, 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 4857 sayılı ... Kanunu'nun 41 inci maddesi.
3. Dairemizin 15.02.2022 tarihli ve 2022/1004 Esas, 2022/1761 Karar sayılı ilâmı.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçelerinde ileri sürülen kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davacı ve davalı ... vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edenlerden davalı tarafa yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
04.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.