"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 27. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2020/2191 E., 2023/1637 K.
KARAR : İstinaf başvurularının esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... Anadolu 9. ... Mahkemesi
SAYISI : 2017/654 E., 2020/105 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı ... Gemi İnşaat San. AŞ (... Gemi Şirketi) ile davalı ... ve Tic. Ltd. Şti. (... Denizcilik Şirketi) vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalılar vekili tarafından ayrı ayrı temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının 07.02.2013-09.09.2016 tarihleri arasında ...’daki gemi inşaatı işinde silah elektronik sistemleri ... ve eğitim sorumlusu olarak çalıştığını, 3.000 Euro ücret ile işe başladığını, 2014 yılı başında ücretinin net 7.000,00 TL'ye düşürüldüğünü, ücretin düşürülmesinin hukuka aykırı olduğunu, 3 öğün yemek ve konaklama giderlerini işverenin karşıladığını, işverenin çalışanlarına karşı eşit davranma yükümlülüğüne ve ayırımcılık yasağına aykırı davrandığını, davacının karşılığı ödenmeyen ücret alacakları bulunduğunu ileri sürerek ihbar tazminatı, fazla çalışma, ... ... ve genel tatil, hafta tatili ücretleri ile ücret alacağı, kira yardımı alacağı ve 4 aylık brüt ücret tutarında ayrımcılık tazminatının davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı ... Gemi Şirketi ve davalı ... Şirketi vekilleri ayrı ayrı sundukları cevap dilekçelerinde; Şirketin ... hükümetiyle ortak proje yürüterek ... Türkmenbaşı Tersanesinde bir kısım gemi inşaat işini üstlendiğini, davacının bu projede görevlendirilmek üzere 07.02.2013-09.09.2016 tarihleri arasında çalıştığını, ... sözleşmesinin geçerli sebeple feshedildiğini ve davacının ihbar tazminatının ödendiğini, işyerinde fazla çalışma yapmadığını ancak yapması hâlinde karşılığının ödendiğini, diğer ücret alacaklarının da eksiksiz ödendiğini, davacıya ...-... ... Ortaklığı bünyesinde ...'da çalışmaya başladığı ilk ... itibaren ücretinin ... lirası olarak ödendiğini, ücretinin 7.000,00 TL olarak belirlendiğini, bu durumun davacıya yazılı olarak bildirildiğini, davacının da yazılı bildirimi imzalayarak kabul ettiğini, ...'da yürüttükleri projede çalışan tüm işçilerin kalacak yerlerinin işverence tersane bölgesi içinde sağlandığını, hiçbir işçiye kira yardımı yapılmadığını, yol yardımı da bulunmadığını, işçilerin tüm yemeklerinin tersanedeki yemekhaneden karşılandığını, işçilere ...'ye gidiş-geliş yardımı yapıldığı ve davalının ayrımcılık yaptığı yönündeki iddiaların gerçeği yansıtmadığını, alacakların zamanaşımına uğradığını savunarak davanın reddini istemişlerdir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
1. İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacı ve davalılar arasında imzalanan 22.02.2013 tarihli ... sözleşmesinde, davacının ücretinin 3.000,00 Euro olarak belirlendiği, 4857 ... ... Kanunu'nun (4857 ... Kanun) 22 nci maddesi kapsamında, davacının sözleşmede belirlenen 3.000,00 Euro ücretten daha düşük bir ücret ile çalışmayı veya ücretinin 7.000,00 TL'ye düşürülmesini kabul ettiğine dair yazılı bir beyanın dosyaya sunulmadığı, davalı işverence davacıya ücretlerinin tam ve eksiksiz olarak ödendiği ispatlanmadığından, talep edilen ücret alacağının kabulü gerektiği, dava dilekçesinde ücret alacağının ... Lirası olarak talep edildiği nazara alınarak, bilirkişi raporunda Euro olarak hesaplanan ücret alacağının, dava tarihindeki Merkez Bankası Euro Efektif Satış Kuru esas alınarak hüküm altına alındığı, davacının karşılığı ödenmeyen fazla çalışma, hafta tatili, ... ... ve genel tatil ücreti alacaklarının bulunduğu, bakiye ihbar tazminatı alacağı bulunduğu, kira yardımı alacağı ve ayrımcılık tazminatı taleplerinin reddi gerektiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
2. İlk Derece Mahkemesinin 17.07.2020 tarihli tavzih kararı ile dava dilekçesinde davalı ... Şirketi ile ... Gemi Şirketi ... ortaklığının taraf olarak gösterildiği, Mahkemenin yargılamanın başından beri ... ortaklığının tüzel kişiliği olmadığından bahisle her iki Şirket için resen taraf teşkiline gittiği, bu nedenle gerekçeli karar başlığında tüzel kişiliği olmayan ... ortaklığının sehven gösterilmesi nedeniyle, Mahkemenin 19.02.2020 tarihli ve 2017/654 Esas, 2020/105 Karar ... gerekçeli kararının başlığında yer alan 3 numaralı davalı ... ve Ticaret Limited Şirketi-... ... Ortaklığının karar başlığından çıkartılmasına karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davalı ... Gemi Şirketi vekili; faiz başlangıcının yanlış belirlendiğini, bilirkişi tarafından giydirilmiş ücretin hatalı hesaplandığını, ücretinin ... lirası olarak ödendiğini, davacının bu durumu yazılı olarak kabul ettiğini, ücret farkı alacağı bulunmadığını, davacıyla menfaat birliği içindeki tanıkların beyanlarının yok sayılması gerektiğini, davacının fazla çalışma yapmadığını, ... ... ... ve genel tatil günlerinde çalışmadığını, davalı tanık beyanları gözetilmeden ... taraflı ve hatalı şekilde hesaplama yapıldığını, giydirilmiş ücrete eklenen sosyal yardımların hukuka aykırı olduğunu, davacının çalışma saatlerine ve koşullarına ilişkin beyanlarının gerçeği yansıtmadığını, davacının bakiye ihbar tazminatı alacağı bulunmadığını, davacının karşılığı ödenmeyen herhangi bir ücret alacağı bulunmadığını ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı ... Şirketi vekili; faiz başlangıcına itiraz ettiklerini, bilirkişi raporunun hatalı tespitler içerdiğini, giydirilmiş brüt ücretin hatalı belirlendiğini, davacının kendisine ödenen ücreti yazılı olarak kabul ettiğini, ... sözleşmesinde her ne kadar 3.000,00 Euro yazılı ise de ücretinin ... Lirası olarak ödendiğini, 2014 yılında davacının ücretinin 7.000,00 TL olarak belirlendiğini bu durumun davacıya yazılı olarak bildirildiğini, davacının yazılı bildirimi imzalayarak kabul ettiğini, değişikliğin yapıldığı 01.01.2014 tarihinden sonra davacının 7.000,00 TL ücret aldığını, zamlarını bu ücret üzerinden aldığını, fesih sonrası haksız kazanç elde etmek için geriye dönük ücret alacağı talep ettiğini, bilirkişinin dolar üzerinden hesap yapmasının yanlış olduğunu, davacıya kira yardımı yapılmadığını, oturdukları evi lojmana çevirerek lojman kirası olarak mal sahibine şirketçe ödeme yapıldığını, davacıya yatacak yer sağlandığını, uçak masrafının giydirilmiş ücrete eklenmesinin hatalı olduğunu, tersanede kaldıklarından yol parası ödemesi bulunmadığını, yemeği şantiyede yediklerinden yemek parası ödenmediğini, davacıyla menfaat birliği içindeki tanıkların beyanlarının yok sayılması gerektiğini, davacının hak kazandığı kıdem ve ihbar tazminatlarının ödendiğini, bakiye tazminat alacağı bulunmadığını, davacının karşılığı ödenmeyen herhangi bir ücret alacağı bulunmadığını, davacının çalışma saatlerine dair iddiasının gerçeği yansıtmadığını, davalı tanık beyanlarının yok sayıldığını ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; ... sözleşmesinin sona eriş şekline göre davacının ihbar tazminatı ... bulunduğu, davacıya bir miktar ihbar tazminatı ödemesi yapıldığından dosya içeriğine uygun şekilde tespit edilmiş ücrete göre bakiye ihbar tazminatına hükmedilmesinin yerinde olduğu, davacının fazla çalışma yaptığının, hafta tatillerinde çalıştığının, dinî bayramlarda yalnızca 1 gün izin kullanarak diğer genel tatil günlerinde çalıştığının ispatlandığı, davalıların hükmolunan alacaklardan müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulmalarının isabetli olduğu, dava belirsiz alacak davası olarak açıldığından dava tarihinden itibaren faize hükmedilmesinde hukuka aykırılık olmadığı, denetime elverişli bilirkişi raporuna göre davacının tazminat ve alacaklarına hükmedilmesinin yerinde olduğu gerekçesiyle davalıların istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalılar vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürülen nedenleri tekrar etmekle birlikte ek olarak Bölge Adliye Mahkemesi kararının yeterli gerekçeyi taşımadığını ileri sürerek temyiz yoluna başvurmuşlardır.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının ücretinin tespiti, bakiye ihbar tazminatı alacağı ile karşılığı ödenmeyen ücret alacakları bulunup bulunmadığı, ... ... ve genel tatil ücretinin hesap yöntemi ile faiz başlangıcı hususlarına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi,
2. 6100 ... Kanun'un 107 ve 109 uncu maddeleri,
3. 4857 ... Kanunun 17, 32, 41, 44, 46, 47 ve 63 üncü maddeleri,
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalılar vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Taraflar arasında ... ... ve genel tatil günlerinin hesaplanması noktasında uyuşmazlık bulunmaktadır.
3. Somut uyuşmazlıkta; davacı dava dilekçesinde, dinî bayramların ilk günü hariç davacının ... ... ve genel tatil günlerinde çalıştığını, karşılığı ücretlerin ödenmediğini ileri sürmüş, iddiasını ispat amacıyla tanık deliline dayanmıştır.
4. Hükme esas alınan bilirkişi raporunda, tanık beyanlarıyla ispatlandığı şekilde ve taleple bağlı kalınarak davacının, dinî bayramların ilk günü hariç diğer ... ... ve genel tatil günlerinde çalıştığı kabul edilerek hesap yapılması dosya kapsamına uygun ise de ... ... ... ve genel tatil günlerinin hesaplamada değerlendirilmemesi yerinde görülmemiştir. Davacı davalı Şirketlere ait ...'daki gemi inşaatı işinde çalışmıştır. ... ... ... ve genel tatil günlerinde, davacıya çalışmadığı o günler için de dönem ücreti üzerinden ücret ödemesi yapılmıştır. ... ... ... ve genel tatil günlerinde çalışma karşılığı olmaksızın ödenen ücretlerin, ... ... ... ve genel tatil günlerine göre hesaplanan tutarından mahsubu gerektiğinin düşünülmemesi hatalıdır.
5. Mahsup işlemi yapılırken; tanık beyanlarına dayanarak hesaplanan ... ... ve genel tatil ücretinden uygun bir indirim yapıldıktan sonra alacağın belirlenmesi ve belirlenen bu tutardan ... ... ... ve genel tatil günleri için ödenen tutarların mahsubu yapılarak sonuca gidilmesi gerektiği gözden kaçırılmamalıdır.
6. Davacı davasını dava dilekçesindeki açıklamaya göre; fazla çalışma, hafta tatili, ... ... ve genel tatil ücretleri yönünden belirsiz alacak davası, diğer kalemler yönünden kısmi dava şeklinde açmıştır. Her ne kadar ıslah dilekçesinde artırdığı alacak kalemlerinin tamamına dava dilekçesinden itibaren faiz talep etmiş ise de, ihbar tazminatı ve ücret alacağına ilişkin dava, 6100 ... Kanun'un 109 uncu maddesinde düzenlenen kısmi alacak davası türünde açılmış ve sonuçlandırılmıştır. Bu nedenle ücret alacağı ve ihbar tazminatı taleplerinin dava ile istenen miktarlarına dava tarihinden, ıslah ile artırılan miktarlara ıslah tarihinden itibaren faiz işletilmesi gerekirken alacakların tamamına dava tarihinden itibaren faiz işletilmesi isabetsizdir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle,
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgililere iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
15.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.