"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 33. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/997 E., 2023/1395 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 29. ... Mahkemesi
SAYISI : 2020/318 E., 2021/781 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının ... Enerji Su ve ... İşçileri Sendikasının (Tes ... Sendikası) üyesi olduğunu, davalıya ait işyerinde alt işverenler bünyesinde işletme teknisyeni olarak çalıştığını, davacı ve arkadaşlarının Yüksek Hakem Kurulu kararıyla uygulanan toplu ... sözleşmesinden kaynaklanan alacak davalarının ... 19. ... Mahkemesinin 2018/89-137 Esas ... dosyalarına kayden açıldığını, bu davaların 17.09.2019 tarihli ve 2019/490-538 Karar ... ilâmlar ile sonuçlandığını, davacının 01.04.2016-31.03.2018 tarihleri arası fark ücret, ikramiye ve ... yardımı alacaklarının 2018/110 Esas ... dosyada karara bağlandığını, Yüksek Hakem Kurulunun ....11.2018 tarihli ve 2018/1066 Esas, 2018/1825 Karar ... kararı ile 01.04.2018-31.03.2020 tarihleri arasında yürürlüğü bulunan toplu ... sözleşmesinin işyerinde uygulanmaya başlandığını; ancak bu toplu ... sözleşmesi hükümlerinden davacının yararlandırılmadığını davalı işverenin ödenmeyen alacaklardan asıl işveren sıfatıyla sorumlu olduğunu ileri sürerek toplu ... sözleşmesinden kaynaklanan yakacak, ..., çocuk ve öğrenim yardımı alacakları ile fark ücret ve ikramiye alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; öncelikle davanın ... bölümü, tahkim, yetki, derdestlik, görev, kesin hüküm, husumet, dava şartı noksanlığı ve hak düşürücü süre yönünden reddi gerektiğini, zamanaşımı def'inde bulunduklarını, davalı Kurumun ihale makamı olduğunu, hizmet alım işinin 4734 ... Kamu İhale Kanunu'nun (4734 ... Kanun) 3 üncü maddesinin (g) bendi kapsamında ihale edildiğini, davacı ile aralarında ... ilişkisi bulunmadığını, davalının toplu ... sözleşmesinin tarafı olmadığını, toplu ... sözleşmesinin davalı açısından bağlayıcı olmayacağını, işçilerin mali ve sosyal hakları ile izin, kıdem tazminatı, izine ayrılmaları vs. özlük haklarının ihbar edilen Firmaların sorumluluğunda olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının dava dışı yüklenici firma işçisi olarak davalıya ait işyerinde çalıştığı, 4857 ... ... Kanunu'nun (4857 ... Kanun) 2 nci maddesinin yedinci fıkrasına göre asıl işverenin kanundan, ... sözleşmesinden veya alt işverenin taraf olduğu toplu ... sözleşmesinden ... yükümlülüklerden alt işveren ile birlikte sorumlu olduğu, davacının talep ettiği döneme ilişkin zamanaşımına uğrayan bir alacağının bulunmadığı, davacının sendika üyesi olduğu ve toplu ... sözleşmesinden yararlanma ... bulunduğu, 6356 ... Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun (6356 ... Kanun) 37 nci maddesinin ikinci fıkrasına göre toplu ... sözleşmesi uygulanan işyerlerinde işverenin değişmesinin toplu ... sözleşmesinin uygulanmasına bir etkisinin bulunmadığı, davacının ibraz edilen belirli süreli ... sözleşmelerinde açıkça brüt asgari ücretin belirli bir oran fazlasının ödeneceğinin kararlaştırıldığı, ... sözleşmesine uygun şekilde tespit edilen ücretlere toplu ... sözleşmesinde belirlenen tarihlerde ve belirlenen oranda ücret zamları uygulanarak fark alacakların hesaplandığı, ayrıca toplu ... sözleşmesi hükümleri gereğince hiç ödenmeyen yakacak, çocuk, öğrenim, ... yardımı ve ikramiye alacaklarının bilirkişi raporunda tespit edilmesi sonucunda dosyada bulunan bilirkişi raporunun denetime elverişli olduğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; davalı Kurumun ihale makamı olduğunu, davalı ile davacı işçi arasında ... sözleşmesi bulunmadığını, davalının toplu ... sözleşmesinin tarafı olmadığını, haksız davanın reddi gerektiğini savunarak İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının davalı ... Elektrik İletim AŞ (...) Genel Müdürlüğüne bağlı işyerinde alt işveren işçisi olarak çalıştığı, davalı ile davalıdan ihale ile ... alan yüklenici firmalar (gerçek ve/veya tüzel kişiler) arasında asıl işveren alt işveren ilişkisi bulunduğu, alt işveren ... Elektrik İnş. Taah. Tic. ve San. Ltd. Şti. ile Tes ... Sendikası arasında, Yüksek Hakem Kurulunun ....01.2018 tarihli kararıyla 01.04.2018-31.03.2020 tarihleri arasında geçerli toplu ... sözleşmesi imzalandığı, davacının ... Sendikasına üye olduğu, İlk Derece Mahkemesince bilirkişi raporu doğrultusunda, davacının toplu ... sözleşmesinden yararlanması gerektiği kabul edilerek hesaplanan alacaklara hükmedilmesinin dosya kapsamına uygun olduğu gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; davacının talep ettiği alacakların ... Sendikası ile ihbar olunan Şirket arasında Yüksek Hakem Kurulu kararı ile imzalanan toplu ... sözleşmesinden kaynaklandığını, davalı ... Müdürlüğünün ihale makamı olduğunu, davacının çalışmaları sebebiyle herhangi bir sorumluluğu bulunmadığını, davanın husumetten reddi gerektiğini, alt işverene bırakılan hizmet alım işinin 4734 ... Kanun'un 3 üncü maddesinin (g) bendi kapsamında ihale edildiğini, aynı Kanun'un 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendindeki fiyat farkından kaynaklı ödemelerin bu madde kapsamındaki işlere ilişkin olduğunu, kendilerinin ihale ettiği işlerin ise 62 nci madde kapsamında yer almadığını, davalı Kuruma toplu ... sözleşmesinden kaynaklı müteselsil sorumluluk yüklenemeyeceğini, Yüksek Hakem Kurulu kararının müvekkili açısından bağlayıcı olmadığını, cevap dilekçesindeki savunmaların ve itirazlarının dikkate alınmadığını, davanın reddi gerektiğini, hükme esas alınan bilirkişi raporunda hesap tablosunda 03.03.2020-31.03.2020 tarihleri arası için arabuluculuk dava şartının yerine getirilmediğini ileri sürerek temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı işçinin toplu ... sözleşmesinden kaynaklanan alacaklara hak kazanıp kazanmadığı, talep edilen alacaklardan davalının sorumlu olup olmadığı ile alacakların hesap dönemi hususlarına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2. 4857 ... Kanun'un 2 nci maddesinin yedinci fıkrası, 32 ve 34 üncü maddeleri, 6356 ... Kanun'un 37 ve 39 uncu maddeleri, 4734 ... Kanun'un 3 ve 62 nci maddeleri.
3. 7036 ... ... Mahkemeleri Kanunu'nun "Dava şartı olarak arabuluculuk" kenar başlıklı 3 üncü maddesinin birinci fıkrası uyarınca "Kanuna, ... veya toplu ... sözleşmesine dayanan işçi veya işveren alacağı ve tazminatı ile işe iade talebiyle açılan davalarda, arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır." Maddenin ikinci fıkrasında ise "...Arabulucuya başvurulmadan dava açıldığının anlaşılması hâlinde herhangi bir işlem yapılmaksızın davanın dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddine karar verilir." düzenlemesi yer almaktadır.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Dava açılmadan önce arabulucuya başvurulmuş, sürecin anlaşamama ile sonuçlanması üzerine 03.03.2020 tarihli son tutanak dava dilekçesine eklenerek dava açılmıştır. Mahkemece hükme esas alınan ve davacının ıslahına dayanak oluşturan bilirkişi raporunda, dava konusu alacaklara ilişkin hesaplamalar 2020 Mart ayı için 30 gün üzerinden yapılmıştır. Arabuluculuk faaliyeti ise tarafların anlaşamadığına ilişkin düzenlenen son tutanak tarihinden önce muaccel olan alacaklar için gerçekleştirilmiştir. Arabuluculuk son tutanak tarihinden sonra, ihtilaf konusu olan 03.03.2020 son tutanak tarihi ile hesaplama yapılan 30.03.2020 tarihi arasında kalan dönem için arabuluculuk dava şartının yerine getirilmediği dikkate alındığında; bu dönem yönünden davanın, dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması yerinde değildir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
08.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.