"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
SAYISI : 2022/732 E., 2023/361 K.
KARAR : Davanın kısmen kabulü
TEMYİZ EDENLER : Taraf vekilleri
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairemizce ... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi kararının ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının davalı Kuruma bağlı ... Bölge Eğitim ve Araştırma Hastanesinde işçi olarak çalıştığını, 2003 yılında ... Belediye Başkanlığına bağlı işçi olarak çalışmaya başladığını, belediyelerin kapatılması sonucu ihtiyaç fazlası personelin başka kurumlara devredildiğini, davacının da 2010 yılında davalı Kuruma devredildiğini, davacının Belediyede çalıştığı dönemde ... Sendikası üyesi olduğunu, 2010 yılında da ... Sağlık İşçileri Sendikasında (Sağlık ... Sendikası) üye olduğunu, üyeliğinin Sendika Yönetim Kurulu kararıyla kabul edildiğini, davacının Belediyeden devirden sonraki çalışma dönemine ilişkin ücretlerinin düşük gösterildiğini, davalı Kurumda daha düşük ücretle çalıştığını, devirden sonraki döneme ait ücret alacaklarını talep ettiğini ancak ücretlerinin ödenmediğini, Belediyeye yazı yazarak yevmiyelerinin düzeltilmesini talep ettiğini ancak herhangi bir olumlu cevap alamadığını, devirden sonra 20.12.2012 tarihinde sendikaya üye olduğunu, 21.12.2012 tarihinde de üyeliğini davalı Kuruma bildirdiğini, davacının Belediyede çalışırken toplu ... sözleşmesi hükümlerinden yararlanamadığını, 2010 yılında davalı Kuruma geçiş yevmiyesinin düşük gösterildiğini, davalı Kuruma eksik ücret bildirildiğini, davacının devirden sonra eksik ücret bildirilmesinden dolayı ücretinin, ikramiyesinin, ilave tediye alacağının, fazla çalışma ücretinin, ... bayram ve genel tatil ücretinin ve hizmet zammının eksik ödendiğini, aynı durumdaki işçiler adına açılan davaların olumlu şekilde sonuçlandığını ve kesinleştiğini iddia ederek toplu ... sözleşmesinden kaynaklı ücret zammı farkı alacağı, ikramiye farkı alacağı, ilave tediye fark alacağı, hizmet zammı farkı alacağının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def'inde ve husumet itirazında bulunarak davanın belirsiz alacak davası olarak açılmayacağını ve hukuki yarar yokluğundan reddi gerektiğini, davacının ödenmemiş işçilik alacağı bulunmadığını ve faize ilişkin talebi kabul etmediklerini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
... 21. ... Mahkemesinin 05.11.2019 tarih, 2017/665 Esas, 2019/762 Karar sayılı kararı ile; davacının dava dışı belediyede çalışmakta iken işyerinde uygulanmakta olan toplu ... sözleşmesinden taraf sendika üyesi olması nedeniyle yararlandığı, istihdam fazlası nedeniyle 17.08.2010 tarihinde davalı Bakanlığa nakledildiği, davalı Bakanlığa devredildikten sonra da davalı Bakanlığa ait işyerinde uygulanmakta olan toplu ... sözleşmesi tarafı olan sendikaya üye olduğu, üyeliğinin davalı işverene bildirilerek toplu ... sözleşmesinden yararlanmaya başladığı, zamanaşımı def'i dikkate alınarak ve yapılan ödemelerin mahsubu ile bilirkişi raporuyla yapılan hesaplamanın hükme esas alındığı belirtilerek davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesinin 10.05.2022 tarih, 2020/671 Esas, 2022/1886 Karar sayılı kararı ile; davacının ... Belediyesi bünyesinde çalışmakta iken 07.07.2003 tarihinde ... Sendikası'na üye olduğu, belediyelerin kapatılması hakkındaki kanuna göre, çalıştığı ... Belediyesinin kapatılması nedeniyle 2010 yılında ...'na devredildiği, 17.08.2010 tarihinde Nihat Kitapçı Göğüs Hastalıkları Hastanesi'ne naklinin yapıldığı, 31.12.2011 tarihine dek burada çalıştığı ve 01.01.2012 den beri de Kamu Hastaneleri Kurumu'nda çalıştığı, davacının dosyada yer alan sendika üye kayıt fişinde davacının 20.12.2012 den itibaren ... Sağlık İşçileri Sendikası üyesi olduğu, toplu ... sözleşmesi hükümlerinden yararlandığının anlaşıldığı, davacının talep ettiği alacaklardan davalının sorumlu olduğu, hesaplamaların dosya kapsamına uygun olduğu gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 20.10.2022 tarihli ilâmı ile; davacının ücretinin devir işleminden önce hakkında uygulanmakta olan toplu ... sözleşmesinin yürürlük süresinin sonu olan 31.12.2010 tarihine kadar anılan toplu ... sözleşmesi hükümlerine göre belirlenmesinin isabetli olduğu, davacının sendika üyeliğinden önceki dönem için bordrolarında yer alan kesintinin hangi sendikaya üyelik için olduğu netleştirilerek, kesintinin ... Sendikası üyeliği için yapıldığının anlaşılması hâlinde, Sağlık ... Sendikası üyeliğinin işverene bildirildiği tarih belirlenmesi gerektiği, mülga 2822 sayılı Toplu ... Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunu’nun (2822 sayılı Kanun) 9 uncu ve 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun (6356 sayılı Kanun) 39 uncu maddesi gereğince, toplu ... sözleşmesinin imza tarihinde taraf sendikaya üye olmayan işçilerin, üyeliğin işverene bildirildiği tarihten itibaren işyerindeki toplu ... sözleşmesinden yararlanabilecekleri de dikkate alınarak davacının 01.01.2011 yürürlük başlangıç tarihli toplu ... sözleşmesinden yararlanıp yararlanamayacağı değerlendirilmesi gerektiği, yine üyelik öncesi aidat kesintilerinin Sağlık ... Sendikası için yapılmadığının anlaşılması hâlinde ise üyelik olmadan ancak dayanışma aidatı ödenerek toplu ... sözleşmesinden faydalanılabileceği de gözetilerek üye olmayan bir işçiden dayanışma aidatı yerine sendika üyelik aidatı kesilmesinin sebebi üzerinde durularak sonuca gidilmesi gerektiği, kabul şekline göre de, alacaklara dava dilekçesinde talep edilen miktar bakımından dava tarihinden, ıslah dilekçesi ile talep edilen miktarına ise ıslah tarihinden itibaren faiz yürütülmesi gerektiği gerekçeleriyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bozma ilâmı doğrultusunda bilirkişi raporunda davacının 15.04.2003 tarihinde dava dışı Belediye bünyesinde kamu işçisi olarak çalışmaya başladığı, 17.08.2010 tarihinde ...'na naklinin yapıldığı ve dava tarihi itibarıyla hâlen Bakanlık bünyesinde kamu işçisi olarak çalıştığı tespit edildiği, zamanaşımı değerlendirilerek ve ilgili dönem toplu ... sözleşmeleri dikkate alınarak yapılan hesaplamaların hükme esas alındığı belirtilerek davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir .
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili; davacın Sağlık Bakanlığında çalışmaya başladığı tarih ile Sağlık ... Sendikasına üye olduğu tarih arasında ... Sendikasıyla imzalanan toplu ... sözleşmesinden faydalanması gerektiğini, emsal davaların iddialarını destekler nitelikte olduğunu, bilirkişi raporu ile yapılan hesaplamaları kabul etmediklerini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili; alacakların zamanaşımına uğradığını, nakil bildiriminde belirtilen ücretin artırılması talebinin Bakanlıklarınca yerine getirilemeyeceğini, davacının Belediyede çalıştığı dönem bakımından toplu ... sözleşmesinin uygulanarak yevmiye belirlenme talebinin reddi gerekeceğini, davacının sendika üyesi olmadığı dönemlerin hesaplamaya dâhil edilemeyeceğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; davacı işçinin 5747 sayılı Büyükşehir Belediyesi Sınırları İçerisinde İlçe Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun (5747 sayılı Kanun) kapsamında davalı Bakanlığa devri tarihindeki toplu ... sözleşmesinden kaynaklanan ücretinin tespiti ile bu doğrultuda toplu ... sözleşmelerinden kaynaklanan dava konusu ücret alacaklarının bulunup bulunmadığı hususundadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 6356 sayılı Kanun'un 39 ve 53 üncü maddeleri.
3. 5747 sayılı Kanun'un geçici 2 nci maddesinin dördüncü fıkrasının birinci cümlesi şöyledir:
"Bu Kanun uyarınca mahalleye veya köye dönüşen belediyelerin personel devri, 10/7/2004 tarihli ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun ek 2 nci maddesinin ikinci ve üçüncü fıkralarına göre yapılır. "
4. 5747 sayılı Kanun'un geçici 2 nci maddesinin altıncı fıkrası şöyledir:
"Tüzel kişiliği kaldırılan belediyelerden il özel idaresine veya belediyelere devredilmesi gereken personel, ihtiyaç duyulması halinde kazanılmış hak aylık dereceleri dikkate alınmak kaydıyla diğer belediyelere veya vali tarafından merkezi idare kuruluşlarının taşra teşkilatının boş kadrolarına atanabilir. Bu personelin atandıkları yeni kadroların aylık, ek gösterge, her türlü zam ve tazminatları ile diğer mali hakları toplamının net tutarı, eski kadrosunda en son ayda almakta oldukları aylık, ek gösterge, her türlü zam ve tazminatları ile diğer mali hakları toplamı net tutarından az olması halinde, aradaki fark atandıkları kadrolarda kaldıkları sürece hiçbir vergi ve kesintiye tâbi tutulmaksızın tazminat olarak ödenir."
5. 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu'nun ek 2 nci maddesinin üçüncü fıkrası şöyledir:
"Bu maddenin birinci fıkrasında belirtilen hizmet alanlarında ilgili mevzuatı uyarınca ihdası ya da vizesi yapılmış sürekli işçi kadrolarında veya geçici ... pozisyonlarında 4857 sayılı ... Kanununa göre çalışmakta olanlar ise mevcut kadro ve pozisyonları ile birlikte büyükşehir belediyesine veya ilgili bağlı kuruluşuna devredilir. Devredilen işçilerin ücret ile diğer malî ve sosyal hakları, devir işleminden önce haklarında uygulanmakta olan toplu ... sözleşmesi veya ... ... sözleşmesi hükümlerine göre belirlenmeye devam olunur. Pozisyon değişikliği hali dahil yapılacak bu devir işlemi, ücret ile diğer malî ve sosyal haklarda değişiklik yapılmasına hak kazandırmaz ve başka bir toplu ... sözleşmesinin uygulanmasını isteme hakkını vermez. Devir işleminden sonra yapılacak toplu ... sözleşmelerine ise bu işçilerin mevcut ücret ile diğer malî haklarında diğer işçiler için kararlaştırılacak artış oranı veya miktarını geçecek şekilde artış öngören ya da diğer işçilerden farklı yeni malî ve sosyal haklar verilmesini sağlayacak hükümler konulamaz."
6. Mülga 2822 sayılı Kanun'un "Taraf sendika üyeliğinden ayrılma, çıkarılma veya üye olmamanın sonuçları:" kenar başlıklı 9 uncu maddesinin ilgili bölümü şöyledir:
"Toplu ... sözleşmesinin imzalanması tarihinde taraf sendikaya üye olanlar yürürlük tarihinden, imza tarihinden sonra üye olanlar ise üyeliklerinin taraf işçi sendikasınca işverene bildirildiği tarihten itibaren yararlanırlar.
Toplu ... sözleşmesinin imzası sırasında taraf işçi sendikasına üye bulunmayanlar, sonradan işyerine girip de üye olmayanlar veya imza tarihinde taraf işçi sendikasına üye bulunup da ayrılanlar veya çıkarılanların toplu ... sözleşmesinden yararlanabilmeleri, toplu ... sözleşmesinin tarafı işçi sendikasına dayanışma aidatı ödemelerine bağlıdır. Bu hususta işçi sendikasının muvafakatı aranmaz. Dayanışma aidatı ödemek suretiyle toplu ... sözleşmesinden yararlanma talep tarihinden geçerlidir.
..."
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
18.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.