"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
SAYISI : 2023/63 E., 2023/177 K.
KARAR : Direnme- Davanın kısmen kabulü
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece davalı temyizi yönünden temyiz dilekçesinin miktardan reddine, davacı temyizi yönünden ... Bölge Adliye Mahkemesi 29. Hukuk Dairesi kararının ortadan kaldırılmasına, İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince, bozmaya direnme kararı verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesinin direnme kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda gerekli şartları taşıdığı anlaşılan temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalıya ait işyerinde temizlik işçisi olarak çalıştığını, ... sözleşmesini emekli olarak haklı nedenle feshettiğini, sendika üyesi olmasına rağmen ücretinin sendikalı işçilerin seviyesine getirilmediğini, toplu ... sözleşmesinden kaynaklanan alacaklarının ödenmediğini, fazla çalışma yaptığını, karşılığı ücretlerin ödenmediğini ileri sürerek kıdem tazminatı farkı, sendikal ikramiye, yıllık izin ücreti, fazla çalışma ücreti, ... bayram ve genel tatil ücreti, bayram yardımı, ilave tediye, maaş farkı, ücret, aile yardımı, çocuk yardımı, yemek yardımı, eğitim yardımı, giyim yardımı, yakacak yardımı, yol yardımı, bilet yardımı, ek gıda yardımı, gece çalışması ve vergi indirimi alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davanın öncelikle husumet nedeniyle reddi gerektiğini, kıdem tazminatı yönünden davacıya ödeme yapılıp yapılmadığının diğer şirketlerden sorulması gerektiğini, davacının Belediyeden hizmet alım işi üstlenen firmalarda firma işçisi olarak çalıştığını, dolayısıyla ihbar olunan şirket işçisi olduğunu, alacak taleplerini kabul etmediklerini savunarak davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 14.04.2022 tarihli ve 2021/722 Esas, 2022/180 Karar sayılı kararı ile; dosya kapsamındaki bilgi ve belgeler, ihale sözleşmeleri, davalıların tâbi olduğu mevzuat birlikte değerlendirildiğinde, davalı ... Belediye Başkanlığının belirtilen işleri alt işverene vermesi mümkün olup davalı Belediye ile dava dışı şirketler arasında geçerli ve muvazaaya dayanmayan bir asıl işveren alt işveren ilişkisi bulunduğu, dosyada mevcut toplu ... sözleşmeleri incelendiğinde 15.10.2015-31.03.2017 tarihleri arasında geçerli toplu ... sözleşmesinin taraflarının ... Ltd. Şti.- ... Hiz. Ltd. Şti.- ... San. Tic. Ltd. Şti. ... Ortaklığı ve ... Sendikası olduğu, 15.....2017-31.12.2018 tarihleri arasında geçerli toplu ... sözleşmesinin taraflarının ... Hiz. Ltd. Şti. ve ... Sendikası olduğu, 15.10.2017-31.03.2018 tarihleri arasında geçerli toplu ... sözleşmesinin taraflarının ... Grup AŞ ve ... Sendikası olduğunun anlaşıldığı, davacıya ait hizmet döküm cetvelinin incelenmesinde davacının; 01.02.2015-31.03.2017 tarihleri arasında ... İnş. AŞ- ... Hiz. Ltd. Şti. - ... San. Tic. Ltd. Şti.nde, 01.04.2017-30.04.2017 tarihleri arasında ... San. Tic. Ltd. Şti.nde, 01.05.2017-15.09.2017 tarihleri arasında ... Hiz. Ltd. Şti. - ... San. Tic. Ltd. Şti.nde, 16.09.2017-31.10.2017 tarihleri arasında ... Grup AŞ'de çalışma kaydının olduğu, buna göre 15.10.2015-31.03.2017 tarihleri arasındaki dönemin (1) numaralı, 15.....2017-15.09.2017 tarihleri arasındaki dönemin (2) numaralı, 15.10.2017-31.10.2017 tarihleri arasındaki 21 aylık dönemin (3) numaralı toplu ... sözleşmesine göre hesaplandığı, ilave tediye, aile yardımı, giyim yardımı, bilet yardımı, ek gıda yardımı, ücret fark alacağı, vergi indirimi alacağı ve yol yardımı alacaklarının ayrı ayrı reddi, diğer taleplerin kabulü gerektiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
... Bölge Adliye Mahkemesi 29. Hukuk Dairesinin19.10.2022 tarihli ve 2022/2645 Esas, 2022/3376 Karar sayılı kararı ile; dosya kapsamına göre davacının değişen şirketler nezdinde davalı Belediye işyerinde çalıştığı, 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun (5393 sayılı Kanun) 14 üncü ve 67 nci maddelerine göre temizlik işinin alt işverene gördürülmesi mümkün olduğundan davalı Belediye ile dava dışı yükleniciler arasında muvazaalı ilişki bulunmadığı ancak muvazaaya dayanmayan asıl işveren alt işveren ilişkisi bulunduğu kabulünün yerinde olduğu, İlk Derece Mahkemesince Dairenin gönderme kararı üzerine, kararda belirtilen eksiklikler giderildikten sonra dava dışı alt işveren şirketlerin taraf olduğu toplu ... sözleşmeleri kapsamında davacının fark işçilik alacaklarının hesaplanması ve kabulünün dosya içeriği ve emsal kararlara uygun olduğu, ibraz edilen puantaj kayıtlarında gösterilen dönemler bakımından puantaj kayıtlarına göre puantaj kaydı bulunmayan dönemler bakımından tanık beyanlarına göre belirlenen çalışma düzeni dikkate alınarak ve ibraz edilen bordrolarda tahakkuk ettirilen fazla çalışma ücreti ödemeleri mahsup edilerek yapılan hesaplamanın dosya kapsamına uygun olduğu, davacının emeklilik nedeniyle ... sözleşmesini sona erdirmesi nedeniyle kıdem tazminatına hak kazandığı, hükme esas alınan bilirkişi raporunda ıslah talebi bakımından zamanaşımının değerlendirildiği, faiz türü ve başlangıcının usul ve kanuna uygun olduğu, davanın kısmi dava olarak açılıp Mahkemece bu şekilde sonuçlandırılmasında bir hata bulunmadığı, davanın kabul ve ret oranı gözetildiğinde kabul edilen vekâlet ücretinin dosya içeriğine uygun olduğu gerekçeleriyle tarafların istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 09.01.2023 tarihli ve 2022/17735 Esas, 2023/59 Karar sayılı kararıyla; hükme esas alınan bilirkişi raporunda davacının fazla çalışma ile ... bayram ve genel tatil ücreti taleplerinin puantaj kayıtlarına ve kayıt bulunmayan dönem yönünden ise tanık beyanlarına göre hesaplandığı, bilirkişi tarafından bu şekilde hesap yapılmasına rağmen raporun sonuç kısmına sadece kayda dayalı hesaplama sonucu bulunan tutarın yazıldığı, tanık beyanına göre hesaplanan tutarların yazılmadığı belirtilerek davalı temyizi yönünden temyiz dilekçesinin miktardan reddine, davacı temyizi yönünden Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılmasına, İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Verilen Direnme Kararı
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; fazla çalışma ile ... bayram ve genel tatil ücreti taleplerinin hesaplanmasında tanık beyanlarına dayalı tutarın toplam tutara eklendiği, bilirkişi raporunda hata bulunmadığı gerekçesiyle direnme kararı verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen direnme kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı vekili; davalı ile dava dışı yüklenici şirketler arasında muvazaalı asıl işveren alt işveren ilişkisi bulunduğunu, bu nedenle muvazaanın kabulüne göre belirlenen hesaplamaya itibar edilmesi gerektiğini, bilirkişi raporundaki hesaplamaların hatalı olduğunu, vekâlet ücretinin hatalı hüküm altına alındığını ileri sürerek kararı temyiz etmiştir.
2. Davalı vekili; davanın husumet nedeniyle reddi gerektiğini, alacakların zamanaşımına uğradığını, davalı ile dava dışı yükleniciler arasında asıl işveren alt işveren ilişkisi bulunmadığını, davacının kendi isteği ile işten ayrıldığını ve kıdem tazminatına hak kazanmadığını, davacının ücretinin hangi emsal işçiye göre belirlendiği ve hangi toplu ... sözleşmesi hükümlerinin uygulandığının bilirkişi raporunda belirtilmediğini, davacının bütün haklarının kendisine ödendiğini, işçilik alacağı bulunmadığını, bilirkişi raporundaki hesaplamaları kabul etmediklerini, davacı tanıklarının davalıya karşı davası olan tanıklar olduğunu ve beyanlarının esas alınamayacağını, ıslah zamanaşımının değerlendirilmesi gerektiğini, davanın belirsiz alacak davası olarak açılamayacağını, dava dilekçesi ve ıslah dilekçesindeki talepler dikkate alındığında hükmedilen faiz türünü kabul etmediklerini ileri sürerek kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1.Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davalı Belediye ile dava dışı şirketler arasındaki asıl işveren alt işveren ilişkisinin muvazaalı olup olmadığı, buna göre hükme esas alınan bilirkişi raporundaki hesaplamaların doğru olup olmadığı ve alacakların eksik belirlenip belirlenmediği, vekâlet ücretinin miktarı hususlarına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370, 371 ve 373 üncü maddeleri.
2. 4857 sayılı ... Kanunu'nun 2, 41 ve 47 nci maddeleri, 6098 sayılı ... Borçlar Kanunu'nun 19 uncu maddesi, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun ilgili maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. 6100 sayılı Kanun’un 373 üncü maddesinin beşinci fıkrası gereğince Dairemizce yeniden yapılan incelemede; fazla çalışma ve ... bayram genel tatil alacağında tanık beyanına göre hesaplanan tutarların toplam tutara eklendiği ve hükme esas alınan miktar yönünden hesap hatası bulunmadığı anlaşılmakla direnme yerinde görülmüştür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere ve özellikle davalı tarafın 19.10.2022 tarihli Bölge Adliye Mahkemesi kararına yönelik temyiz talebinin Dairemizin 09.01.2023 tarihli kararıyla miktardan reddedildiği dikkate alındığında yeni hükümle yeniden belirlenen hususlara yönelik temyiz itirazları ile sınırlı olarak yapılan incelemeye göre usul ve kanuna uygun olup taraf vekillerince temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararının Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası ve 373 üncü maddesinin beşinci fıkraları uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edenlere yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
21.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.