"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk (...) Mahkemesi
SAYISI : 2021/254 E., 2022/498 K.
DAVA TARİHİ : 13.08.2012
KARAR : Davanın kısmen kabulü
Taraflar arasında görülen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı vekili ve davalılar Elektrik Üretim AŞ (...) vekili ile Demistaş Doğu Elektrik Makina İnş. San. Tic. AŞ ( Demistaş AŞ) vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkili davacının davalı ...'a ait hidroelektrik santrali işinde elektrik teknikeri olarak çalıştığını, davalılar arasında asıl işveren alt işveren ilişkisi olduğunu, çalışma süresi içinde kendisine içeriğini bilmediği bir kısım belgeler imzalatıldığını, davalı Demistaş AŞ'nin asıl işveren tarafından belirlenen ücreti ödemeyip sürekli olarak kesinti yaptığını, kabul etmeyenleri işten çıkartmakla korkuttuğunu, davacı tarafından bu duruma itiraz edilince sözleşmesinin haksız ve bildirimsiz olarak feshedildiğini, ancak işçilik alacaklarının ödenmediğini ileri sürerek kıdem ve ihbar tazminatları ile yıllık izin, eksik ödenen ücret, fazla çalışma ve hafta tatili ücreti alacaklarının davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; husumet itirazında bulunduklarını, davacının müvekkili İdarenin işçisi olmayıp diğer davalı Şirketler nezdinde çalıştığını ve bu nedenle müvekkili Kuruma husumet yöneltilemeyeceğini, talep konusu yapılan alacakların maddi dayanaktan yoksun olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı Demistaş AŞ vekili cevap dilekçesinde; dava yetkisiz Mahkemede açıldığı için yetki itirazında bulunduklarını, davanın öncelikle usulden reddi gerektiğini, ayrıca taleplerin haksız ve hukuki dayanaktan yoksun olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 28.01.2015 tarihli ve 2012/258 Esas, 2015/46 Karar sayılı kararı ile; davalı ... Genel Müdürlüğü ile davacı arasında ... sözleşmesinden doğan bir ilişkinin söz konusu olmadığı, davalı ...'ın ihale makamı olduğu ve ihale ile verilen işin anahtar teslim ... mahiyetinde olduğu, davalı Şirketler yönünden yapılan değerlendirmede ise davacının haksız yere şikâyette bulunduğundan bahisle yapılan fesih işlemin hukuka uygun bulunmadığı, davacının şikâyet konusu yaptığı hususların konu ile ilgili şikâyeti bulunmayan diğer çalışanlarca da ifade edildiği, işçilerin banka kartlarının alınarak paraların çekildiği, bu durumun N.T. tarafından ... müfettişine verilen ifadede de kabul edildiği, buna göre davacının yaptığı şikâyetin dayanaksız olmadığı anlaşıldığından davacının kıdem ve ihbar tazminatı talebinin kabulüne karar verildiği, davacının 2011 ve 2012 yıllarında banka hesabına yatan ücretin %32 ve %40 oranlarına tekabül eden kısmının davacıya ödenmediği, işyeri çalışanları E.A., K.A., T.Ö. ve M.A'nın beyanları, N.T'nin düzenlediği 2011 yılı Aralık ayı ve 2012 yılı Nisan aylarına ait iade listesi başlıklı belge ile anlaşıldığından bu talebinin kısmen kabulüne karar verildiği, davacıya yıllık ücretli izinlerinin kullandırıldığına dair geçerli belgeler mevcut olmadığından bu talebinin kabulüne karar verildiği gerekçesiyle ... yönünden davanın husumet yokluğundan reddine, diğer davalı Şirketler yönünden ise davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalı Demistaş AŞ vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
2. Yargıtay (Kapatılan) 7. Hukuk Dairesinin 09.....2015 tarihli ve 2015/14121 Esas, 2015/11515 Karar sayılı ilâmı ile; davacının ücretinin hatalı tespit edildiği, çıplak ücretin brüt 1.773,00 TL olduğu, ilave ödemelerin de bulunduğu, Mahkemece çıplak ücret belirlenmeden ücret bordrosunda yazan ücretin bankaya yattığı gerekçesiyle bu miktar üzerinden eksik inceleme ile karar verilmesinin hatalı olduğu, N.T. tarafından iade listesi adı altında kesinti yapılarak eksik ödendiği gerekçesi ile ücret alacağı hüküm altına alındığı, N.T'nin tanık olarak dinlenildiği, ancak kendisinden kesinti listelerine karşı diyecekleri sorulmadığı için N.T'nin ücret kesintisi hakkındaki beyanı alınmadan eksik inceleme ile fark alacağın kabulünün hatalı olduğu, dosyaya sunulan ve miktar içeren ibranameye karşı davacının beyanı alınmadan eksik inceleme ile karar verilmesinin doğru olmadığı, aynı şekilde dosya arasında iki adet yıllık izin belgesinin bulunduğu ve ibranamede de yıllık izin ödemesi yapıldığı görülmekle davacıdan bu belgelere karşı diyecekleri sorularak yıllık izin formlarındaki tarihlerde yıllık izin kullanıp kullanmadığı bordrolardan da denetlenerek bir karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Birinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 01.10.2019 tarihli ve 2015/474 Esas, 2019/377 Karar sayılı kararı ile; ücret bordrolarından davacının son çıplak brüt ücretinin 1.773,00 TL, giydirilmiş brüt ücretinin ise 2.033,00 TL olduğu, Mahkeme huzurunda beyanı alınan davacının ibranamedeki imzayı kabul ettiği, 6098 sayılı ... Borçlar Kanunu (6098 sayılı Kanun) yürürlüğe girmeden önce düzenlendiği anlaşılan ibranamenin makbuz hükmünde olduğu, ibraname ile davacıya ödendiği anlaşılan miktar mahsup edilmek suretiyle hesaplanan miktar üzerinden kıdem ve ihbar tazminatı taleplerinin kısmen kabulüne karar verildiği, hak edilen izin süresine göre işveren tarafından yapılan ödemeler düşüldüğünde ödenmeyen yıllık ücretli izin alacağının bulunmadığı, tanık N.T'nin beyanına göre ilgili ödemelerin avans olarak verildiği, sonraki ay içerisinde ise ilgili ödemelerin mahsup işleminin gerçekleştirildiği, davacının ücret alacağı talebinin reddi gerektiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalılar Demistaş AŞ ile ... vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
2. Dairemizin 21.01.2021 tarihli ve 2021/281 Esas, 2021/2326 Karar sayılı ilâmı ile; tarafların diğer temyiz itirazlarının reddine karar verilerek, 09.09.2011 tarihli ibranamenin çalışma süresi içerisinde alındığı için geçerli olamayacağı, Mahkemece karar gerekçesine dayanak yapılan ve miktar içeren ibranamenin ise savunma ile çeliştiği, kıdem ve ihbar tazminatları bakımından savunma ile çelişen bu ibranameye değer verilemeyeceği, belirtilen ibranamede ayrıca ücret alacağına ilişkin ödeme yapıldığı belirtilmiş ise de davalı tarafından davacının ücretinin elden değil bankadan ödendiği ve eksik ücret talebinin bu nedenle dayanaksız olduğu, bu alacak talebi yönünden de ibranameye değer verilemeyeceği, dosyada mevcut ibranameye sadece yıllık izin alacağı yönünden ve davacının duruşmadaki beyanı gözetilerek değer verilebileceği, içeriğinde yer alan ve karşılığı tutarların ödendiği belirtilen diğer alacak kalemleri yönünden ise hükme esas alınamayacağı, dosyada yer alan maaş iade listesi başlıklı belgeler, Ziraat Bankası Akçaabat Şubesi nezdindeki davacıya ait hesap hareketlerinde yer alan ödemeler ile tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; davacının ücret alacağından kesinti yapıldığı sonucuna ulaşıldığı, bu durumda Mahkemece yapılması gereken işin, banka kayıtları ve dosya kapsamındaki deliller birlikte yeniden değerlendirilerek ücret alacağına yönelik talebin hüküm altına alınması olduğu gerekçesiyle Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece İkinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bozma ilâmında 09.09.2011 tarihli ibranameye davacının çalıştığı esnada alındığı için değer atfedilemeyeceği belirtilmiş ve Mahkemece de bu husus kabul edilmiş ise de ibraname dışında davacıya 09.09.2011 tarihinde 2.701,00 TL kıdem tazminatı ödemesi yapıldığına dair dosyaya dekont sunulduğu, buna göre hesaplanan kıdem tazminatından bu miktar mahsup edilerek bakiye kıdem tazminatı alacağının hüküm altına alınması gerektiği, ... sözleşmesinin işveren tarafından bildirimsiz olarak feshedilmiş olması nedeniyle davacının ihbar tazminatına hak kazandığı, 01.....2012 tarihli ibraname ile davacıya kullandırılmayan yıllık izin ücretlerinin karşılığı olarak işveren tarafından ödeme yapıldığı, hak ettiği yıllık ücretli izin günlerinden davacı tarafından kullanılanlar ile ücreti davacıya ödenenler düşüldüğünde davacının bakiye yıllık ücretli izin alacağının bulunmadığı, bozma ilâmında ibranameye yalnızca yıllık izin ücreti ve davacı beyanına göre itibar edilebileceği hüküm altına alındığı belirtildiğinden bilirkişi raporundaki hesaplamaya itibar olunarak davacının yıllık ücretli izin alacağı taleplerinin reddine karar verildiği, tanık N.T.'nin avans iadesine ilişkin beyanına davalıların avans ödemesine dair savunması bulunmadığından değer atfedilemeyeceğine ve işçilerden bir kısım bedellerin alındığına dair bozma kararı doğrultusunda alınan bilirkişi raporuna göre bilirkişi tarafından 2011 Aralık ayı ücret iade listesinde belirtilen ödemelere kıyasen yapılan hesaplamaya göre belirlenen ücret alacağının hüküm altına alındığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ile davalılar ... ve Demistaş Doğu Elektrik Makina İnş. San. Tic. AŞ vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili; davacının aylık ücretinin gerçeğe aykırı düşük belirlendiğini, buna göre tüm alacak kalemlerinin de düşük hesaplandığını, yıllık izin alacağı talebi reddinin hatalı olduğunu, müvekkiline izin ücreti ödenmediğini, ödemeye ilişkin hiçbir banka kaydının bulunmadığını, geçersiz ibranameye göre mahsup işlemi yapılmasının yanlış olduğunu, kabul yönündeki alacak kalemlerinin eksik olarak hesaplandığını belirterek Mahkeme kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı ... vekili; müvekkili Kurum ile davacı arasında ... sözleşmesinden doğan herhangi bir ilişki söz konusu olmadığını, dolayısıyla davanın husumet yönünden reddedilmesi gerektiğini, müvekkili İdarenin ihale makamı olduğunu, davalı Şirketlere verilen işin anahtar teslimi suretiyle ihale edilen işlerden olduğunu, kamu kurumlarının fazla çalışma, hafta tatili ile ... bayram ve genel tatil alacakları yönünden sorumluluğu bulunmadığından ihale makamı durumunda bulunan davalı müvekkilinin davacının ödenmeyen alacaklarının tamamından sorumluluğunun bulunmadığını, yüklenici Şirketlerin çalıştırdığı işçilerin tüm ücret ve masraflarından sorumlu olduğunu, müvekkilinin mevzuat gereği üzerine düşen tüm yükümlülükleri öngörülen şekilde yerine getirdiğini belirterek Mahkeme kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
3. Davalı Demistaş Doğu Elektrik Makina İnş. San. Tic. AŞ vekili; ... sözleşmesinin haklı nedenlerle feshedildiğini, buna rağmen davalı ... ile imzalanan ihale sözleşmesi gereği kıdem ve ihbar tazminatı ödemesi yapıldığını, dosyada mübrez ibranamelerin geçersiz kabul edilmesinin hukuka aykırı olduğunu, zira davacı asılın Mahkeme huzurunda alınan beyanında ibranamedeki imzayı kabul ettiğini, 6098 sayılı Kanun yürürlüğe girmeden önce düzenlendiği anlaşılan ibranamenin geçerli kabul edilmesi gerektiğini, aksi hâlde makbuz hükmünde olduğu kabul edilerek ibranamede yazılı bulunan miktarların mahsup edilmesinin gerektiğini, davacının fark ücret alacağının olmadığını, tanık N.T.'nin beyanında 2011 yılı Aralık ayına ait ücret iade listesinde bulunan imzanın kendisine ait olduğunu, ilgili ödemelerin avans olarak verildiğini, sonraki ay içerisinde ise ilgili ödemelerin mahsup işleminin gerçekleştirildiğini beyan ettiğini, ilgili iade listelerinin verilen avansın sonraki ay ücretinden mahsup işlemini gösterdiğini, bu sebeple davacının fark ücret alacağının bulunmadığını, müvekkili Şirketin iyi niyet kuralları çerçevesinde ve diğer davalı asıl işveren ... ile arasında akdedilmiş sözleşme hükümlerine aykırı hareket etmemek, ihale ile almış olduğu işi layığı ile yerine getirmek adına davacıya kıdem ve ihbar tazminatı ile diğer işçilik alacaklarını ödediğini, yapılan ödemeler dikkate alındığında ödeme yapılan dönemde kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanır şekilde davacının hak etmemiş olmasına rağmen kıdem ve ihbar tazminatının ödenmiş olduğunun açık olduğunu belirterek Mahkeme kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; ibranamenin geçerliliği, davacının yıllık izin ücreti alacağı ile ücret farkı alacağının bulunup bulunmadığı ve bu alacakların hesaplanması yöntemine istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 428 inci maddesi, 438 inci maddesinin yedi, sekiz ve dokuzuncu fıkraları ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrası.
2. 4857 sayılı ... Kanunu'nun 32, 53, 59 ve 62 nci maddeleri ile 6098 sayılı Kanun'un 420 nci maddesi.
3. Değerlendirme
1.Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Kanun'un 428 inci maddesi ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen Mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; davacı ile davalılar ... ve Demistaş Doğu Elektrik Makina İnş. San. Tic. AŞ vekillerince temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davacı ile davalılar ... ve Demistaş Doğu Elektrik Makina İnş. San. Tic. AŞ vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderlerinin temyiz edenlerden davalılara yükletilmesine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
20.02.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.