"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1333 E., 2023/1528 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 4. ... Mahkemesi
SAYISI : 2022/244 E., 2023/145 K.
Taraflar arasındaki yetki tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; ... Çalışma Genel Müdürlüğü tarafından müvekkili Şirkete 07.....2022 tarihli ve 136966 sayılı olumlu yetki tespitine dair yazının 10.....2022 tarihinde tebliğ edildiğini, 6 ... günlük süresi içinde söz konusu olumlu yetki tespitine itiraz ettiklerini, müvekkili Şirkette çalışan işçilerin bir kısmının hukuka uygun olmayan yollarla usulsüz bir şekilde Sendika üyesi yapıldığını, müvekkili Şirkette insan kaynakları sorumlusu olarak çalışan İ.G. isimli işçinin işyerinde icra ettiği görevin niteliği gereği kendisine duyulan güveni kötüye kullanarak bir kısım çalışanların e-Devlet şifrelerini aldığını ve bu şifreleri kullanmak suretiyle işçileri bilgi ve rızaları dışında e-Devlet üzerinden sendika üyesi yaptığını, sosyal medya uygulaması üzerinden yapılan görüşmelerin iddialarını doğruladığını belirterek davalı ... Bakanlığının 07.....2022 tarihli ve 136966 sayılı yetki tespitinin iptaline, davalı Sendikanın müvekkili ile toplu ... sözleşmesi yapmaya yetkili bulunmadığının tespitine karar verilmesini talep etmiştir
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; öncelikle davanın süresi içinde açılıp açılmadığının incelenmesi gerektiğini, müvekkili Bakanlıkça yapılan
yetki tespitinde, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun (6356 sayılı Kanun) 41 inci
maddesi uyarınca, Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) yapılan işyerlerine ilişkin tescil ve
işçi bildirimleri ile e-Devlet üzerinden yapılan sendika üyelik işlemlerinin esas alındığını, bu nedenle işyerinde çalışan ve sendika üyesi olan işçi sayılarında hata olduğu iddiasının doğru olmadığını, davalı Sendikanın başvurusu üzerine Bakanlıkça yapılan incelemede başvuru itibarıyla davacı Şirkete ait işyerinde toplam 67 işçinin çalıştığını ve 49 işçinin başvuru yapan Sendikaya üye olduğunu, Sendikanın işyeri toplu ... sözleşmesi için gerekli çoğunluğu sağladığının tespit edildiğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; öncelikle dava dilekçesinin görevli makama kaydettirilip kaydettirilmediği ve davanın hak düşürücü süre içerisinde açılıp açılmadığının incelenmesi gerektiğini, dava dilekçesinde yer alan tüm iddiaların soyut beyanlardan ibaret olduğunu, davacının yetki tespitine itiraz davası açarak süreci uzatmayı, çalışanlarının sendikaya üye olma ve toplu ... sözleşmesinden yararlanma haklarına engel olmayı amaçladığını, müvekkili Sendikanın metal işkolunda kurulu olduğunu, davacının kendisi tarafından SGK'ya bildirmiş olduğu verilere göre, ........2022 tarihi itibarıyla davacının metal işkolunda faaliyette bulunan işyerinde 67 işçinin çalıştığını, 49 işçinin müvekkili sendikaya üye olduğunu, davacının iddia ve itirazlarının yerinde olmadığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacı Şirketin ... bir işyerinin bulunduğu, yönetim, idari kadro ve üretim bölümlerinin aynı işyerinde birlikte çalıştıkları, bu işyerinde yetki döküm listeleri ve SGK dönem bordroları karşılaştırmalı olarak incelendiğinde; ........2022 tarihinde 67 çalışanın 49'unun yani %73,13'ünün (49/67) davalı ... Sendikasına üye olduğu, toplu ... sözleşmesi yapılmak istenen davacı Şirkette başvuru tarihi itibarıyla çalışanların yarıdan fazlasının Sendika üyesinin bulunduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili; davanın esasını doğrudan ilgilendiren en önemli hususun müvekkili Şirkette çalışan işçilerin bir kısmının hukuka uygun olmayan yollarla usulsüz bir şekilde Sendika üyesi yapılmaları olduğunu, iradeleri fesada uğratılmış olan işçilerin isimlerinin yer aldığı sekiz kişiden oluşan tanık listesi dosyaya ibraz edilmiş olmasına rağmen İlk Derece Mahkemesince tanıklardan sadece iki tanesinin dinlenilmesi ile yetinilerek hiçbir gerekçe göstermeden diğer tanıkları dinlemediğini, tanıkların sınırlandırılmasıyla davanın esası açısından çok önemli bir hususun ispat edilebilmesi imkânının ortadan kaldırıldığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; dava dilekçesinde N. Ç. ve E.Ö. isimli işçiler dışında yetki tespit kararını etkileyecek sayıda rızası dışında Sendikaya üye yapılan işçilerin isimlerinin belirtilmediği, davacı tanığı N.Ç' nin bu iddiayı doğrulamadığı, dava dilekçesinde adı geçen işçilerden E. Ö'nün davacı tarafça tanık olarak gösterilmediği, davacı tarafça delil listesinde ismi geçen diğer kişilerin tanık olarak dinlenmesi yönünde beyanda bulunulmadığı, İlk Derece Mahkemesi aşamasında ileri sürülmeyen bu hususun istinaf aşamasında ileri sürülemeyeceği, davacı Şirketçe insan kaynakları sorumlusunun işçileri rızası dışında sendikaya üye yaptığı iddiasına rağmen bu kişi hakkında suç duyurusunda bulunmayarak adli işlem de başlatmadığı, Whatsapp isimli sosyal medya aracına yansıyan konuşmaların gizlilik içeren kişisel veri niteliğinde olduğu, nasıl temin edildiği anlaşılamayan bu yazışmaların salt delil olarak nazara alınmasının da mümkün olmadığı, toplu ... sözleşmesi yapılmak istenen davacı Şirkette başvuru tarihi itibarıyla çalışanların yarıdan fazlası oranında sendika üyesinin bulunduğu, bir işçinin rızası dışında üye yapıldığının kabulü hâlinde dahi sonucun değişmeyeceği gerekçesiyle istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; istinaf dilekçesinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 sayılı Kanun'un 41 inci ve devamı maddeleri kapsamında yetki tespitine itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 2709 sayılı ... Cumhuriyeti Anayasası’nın “Toplu ... sözleşmesi ve toplu sözleşme hakkı” kenar başlıklı 53 üncü maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu ... sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.”
2. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki” kenar başlıklı 41 inci maddesinin birinci fıkrası şu şekildedir:
“Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu ... sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu ... sözleşmesi yapmaya yetkilidir.”
3. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki tespiti için başvuru” kenar başlıklı 42 nci maddesi ise şöyledir:
“(1) Toplu ... sözleşmesi yapmak isteyen işçi sendikası Bakanlığa başvurarak yetkili olduğunun tespitini ister. İşveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren de Bakanlığa başvurarak yetkili işçi sendikasının tespitini isteyebilir.
(2) Bakanlık, kayıtlarına göre başvuru tarihi itibarıyla bir işçi sendikasının yetkili olduğunu tespit ettiğinde, başvuruyu, işyeri veya işletmedeki işçi ve üye sayısını, o işkolunda kurulu işçi sendikaları ile taraf olacak işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene altı ... günü içinde bildirir.
(3) İşçi sendikasının yetki şartlarına sahip olmadığının ya da işyerinde yetki şartlarına sahip bir işçi sendikasının bulunmadığının tespiti hâlinde, bu bilgiler sadece başvuruyu yapan tarafa bildirilir.
(4) Sigortalılığın başlangıcı ile sona ermesine ilişkin bildirimlerden yasal süresi içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılmayanlar, yetkili işçi sendikasının tespitinde dikkate alınmaz.
(5) Yetki tespiti ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.”
4. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki itirazı” kenar başlıklı 43 üncü maddesi de şu şekildedir:
“(1) Kendilerine 42 nci madde uyarınca gönderilen tespit yazısını alan işçi veya işveren sendikaları veya sendika üyesi olmayan işveren; taraflardan birinin veya her ikisinin yetki şartlarına sahip olmadığı veya kendisinin bu şartları taşıdığı yolundaki itirazını, nedenlerini de göstererek yazının kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren altı ... günü içinde mahkemeye yapabilir.
(2) İtiraz dilekçesi görevli makama kayıt ettirildikten sonra mahkemeye verilir. Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin yüzde birinden daha az üyesi bulunan işçi sendikası, yetki itirazında bulunamaz.
(3) İtiraz dilekçesinde veya ekinde somut delillerin yer almaması hâlinde itiraz incelenmeksizin reddedilir. İşçi ve üye sayılarının tespitinde maddi hata ve süreye ilişkin itirazları mahkeme altı ... günü içinde duruşma yapmaksızın kesin olarak karara bağlar. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bunların dışındaki itirazlar için mahkeme, duruşma yaparak karar verir ve bu karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi bir ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay bir ay içinde kesin olarak karar verir.
(4) 42 nci maddenin üçüncü fıkrası uyarınca kendisine yetki şartlarına sahip olmadığı bildirilen işçi sendikası, altı ... günü içinde yetkili olup olmadığının tespiti için dava açabilir. Mahkeme açılan davayı o işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birini üye kaydeden işçi sendikaları ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene de bildirir. Mahkeme davayı iki ay içinde sonuçlandırır.
(5) İtiraz, karar kesinleşinceye kadar yetki işlemlerini durdurur.”
5. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilinin temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
02.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.