"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/615 E., 2023/2334 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 46. ... Mahkemesi
SAYISI : 2021/589 E., 2021/408 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... Elektrik İletim A.Ş. (...) vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının ... Enerji, Su ve ... İşçileri Sendikası (... Sendikası) üyesi olduğunu, davalı asıl işverene ait işyerinde işletme teknisyeni olarak alt işverenler nezdinde çalıştığını, Sendika ile dava dışı alt işveren Şirket arasındaki görüşmelerinin uyuşmazlıkla sonuçlanması üzerine Yüksek Hakem Kurulunun ....12.2016 ve 13.....2019 tarihli kararlarıyla toplu ... sözleşmeleri bağıtlandığını, davacının bu toplu ... sözleşmeleri kapsamında olmasına rağmen alt işverenlerin taraf olduğu toplu ... sözleşmesi hükümlerinin davacı hakkında uygulanmadığını ve bir kısım alacaklarının ödenmediğini, davalı işverenin ödenmeyen alacaklardan asıl işveren sıfatıyla sorumlu olduğunu ileri sürerek ücret farkı, ikramiye aalcağı, yakacak yardımı, ... yardımı çocuk yardımı ve öğrenim yardımı alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; talep konusu alacakların zamanaşımına uğradığını, ayrıca hak düşürücü süre itirazında bulunduklarını, belirsiz alacak davası açılamasında hukuki yarar bulunmadığını, davacının Demirtaş Doğu Elektrik Makine İnş. San. Tic. AŞ (Demirtaş Şirketi) işçisi olduğunu, davacının çalışmaları sebebiyle herhangi bir sorumluluğu bulunmadığını, alt işverene bırakılan hizmet alım işinin 4734 ... Kamu İhale Kanunu'nun (4734 ... Kanun) 3 üncü maddesinin (g) bendi kapsamında ihale edildiğini, aynı Kanun'un 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendindeki fiyat farkından kaynaklı ödemelerin bu madde kapsamındaki işlere ilişkin olduğunu, kendilerinin ihale ettiği işlerin bu kapsamda yer almadığını, kendilerinin toplu ... sözleşmesinden sorumlu olmadıklarını, davacının ücret bordroları ile alacaklarının ödendiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının 19.....2017 tarihinde ... Sendikasına üye olduğu, 19.....2017-31.12.2019 tarihleri arasında Demistaş Şirketinde çalıştığı, 6356 ... Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun (6356 ... Kanun) 39 uncu maddesinde yer alan düzenleme gereğince davacının Sendikaya üyelik tarihi de gözetildiğinde ....12.2016 tarihli Yüksek Hakem Kurulu kararından yayalanamayacağı, 2019 yılı Ocak ayı ücret bordrosunda yer alan aidat kesintisi de dikkate alındığında 13.....2019 tarihli karar ile bağıtlanan toplu ... sözleşmesinden yararlandığı, buna göre hesaplama yapılan bilirkişi ek raporunun hükme dayanak alındığı, davalı tarafça sunulan ihale dokümanları incelendiğinde hizmet alımına konu işin iletim trafo merkezlerinin işletilmesi işi olduğu, işin tanımının güvenlik, koruma ve bakım hizmetleri hariç işletmeyle ilgili hizmetlerin yüklenici tarafından sağlanması işi olduğu, yapılan işin asıl işin bir parçası olduğu ve davacının sadece bu işte çalıştırıldığı, 4857 ... ... Kanunu'nun (4857 ... Kanun) 2 nci maddesinin yedinci fıkrasında yer alan düzenleme uyarınca davalı ve ihbar olunan Demirtaş Şirketi arasında asıl işveren alt işveren ilişkisi olduğu, davalının asıl işveren olarak dava konusu yapılan alacaklardan sorumlu olduğu, davalının ihale makamı olarak kabul edilemeyeceği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili istinaf dilekçesinde; davacının talep ettiği alacakların ... Sendikası ile ihbar olunan Şirket arasında Yüksek Hakem Kurulu Başkanlığının kararı ile imzalanan toplu ... sözleşmesinden kaynaklandığını, davalı ...'ın ihale makamı konumunda bulunduğunu, davacının çalışmaları sebebiyle herhangi bir sorumluluğu bulunmadığını, alt işverene bırakılan hizmet alım işinin 4734 ... Kanun'un 3 üncü maddesinin (g) bendi kapsamında ihale edildiğini, aynı Kanun'un 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendindeki fiyat farkından kaynaklı ödemelerin bu madde kapsamındaki işlere ilişkin olduğunu, kendilerinin ihale ettiği işlerin bu kapsamda yer almadığını, kendilerinin toplu ... sözleşmesinden sorumlu olmadıklarını, davacının ücret bordroları ile alacaklarının ödendiğini; ayrıca İlk Derece Mahkemesince yanlış ve fazla hesaplama yapıldığını ileri sürerek kararın kaldırılmasını istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalı ile dava dışı şirketler arasında 4734 ... Kanun'un 3 üncü maddesinin (g) bendi dayanak olacak şekilde ... 8. Bölge Müdürlüğünün trafosunun bakım ve güvelik ile koruma dışındaki bütün işletme işlerinin verilmesine dair hizmet alım ilişkisi bulunduğu, davacının da bu kapsamda yüklenici firma işçisi olarak çalıştığı, davacının iddiasının kapsamına göre davalılar arasında asıl işveren alt işveren ilişkisinin tespitinde bir hata bulunmadığı, davalı tarafından yapılan ihalenin 4734 ... Kanun kapsamında yer almadığı, bu itibarla dava konusu bakımından Kanun'un 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinin hâlihazırdaki hükmünün ve önceki hükmünün uygulanması mümkün olmadığı gibi 4735 ... Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu'nun 8 inci maddesinin de somut olayda uygulanma yerinin bulunmadığı, davalının 4857 ... Kanun'un 2 nci maddesi kapsamında sorumlu olduğu, benzer dosyalarda Yargıtay tarafından onama kararları verildiği, davacı, sendikaya imza tarihinden (Yüksek Hakem Kurulunun karar tarihinden) önce üye olduğundan toplu ... sözleşmelerinden başından itibaren yararlandığının tespitinin de yerinde olduğu, davalı ile dava dışı şirketler arasında yapılan hizmet alım sözleşmelerinin alt işveren işçileri açısından üçüncü kişi yararına sözleşme niteliği taşıdığından davacının hizmet alım sözleşmesi ve eklerine dayalı olarak ücret farkı ve buna bağlı alacakları talep edebileceği gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili, istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Taraflar arasında, davacı işçinin toplu ... sözleşmesinden kaynaklanan alacaklara hak kazanıp kazanmadığı ve bu alacaklardan davalının sorumlu olup olmadığı hususları uyuşmazlık konusudur.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 4857 ... Kanun'un "Tanımlar" kenar başlıklı 2 nci maddesinin yedinci fıkrası şöyledir:
"Bir işverenden, işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerinde veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde ... alan ve bu ... için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştıran diğer işveren ile ... aldığı işveren arasında kurulan ilişkiye asıl işveren-alt işveren ilişkisi denir. Bu ilişkide asıl işveren, alt işverenin işçilerine karşı o işyeri ile ilgili olarak bu Kanundan, ... sözleşmesinden veya alt işverenin taraf olduğu toplu ... sözleşmesinden ... yükümlülüklerinden alt işveren ile birlikte sorumludur."
3. 6356 ... Kanun'un "Toplu ... sözleşmesinden yararlanma" kenar başlıklı 39 uncu maddesinin ilgili bölümü şöyledir;
"(1) Toplu ... sözleşmesinden taraf işçi sendikasının üyeleri yararlanır.
(2) Toplu ... sözleşmesinden, sözleşmenin imzalanması tarihinde taraf sendikaya üyeolanlar yürürlük tarihinden, imza tarihinden sonra üye olanlar ise üyeliklerinin taraf işçi sendikasınca işverene bildirildiği tarihten itibaren yararlanır.
(3) Toplu ... sözleşmesinin imza tarihi ile yürürlük tarihi arasında ... sözleşmesi sona ... üyeler de, ... sözleşmelerinin sona erdiği tarihe kadar toplu ... sözleşmesinden yararlanır.
(4) Toplu ... sözleşmesinin imzası sırasında taraf işçi sendikasına üye olmayanlar, sonradan işyerine girip de üye olmayanlar veya imza tarihinde taraf işçi sendikasına üye olup da ayrılanlar veya çıkarılanların toplu ... sözleşmesinden yararlanabilmeleri, toplu ... sözleşmesinin tarafı olan işçi sendikasına dayanışma aidatı ödemelerine bağlıdır. Bunun için işçi sendikasının onayı aranmaz. Dayanışma aidatı ödemek suretiyle toplu ... sözleşmesinden yararlanma, talep tarihinden geçerlidir. (İptal dördüncü cümle:Anayasa Mahkemesinin 30/12/2020 tarihli ve E.:2020/57; K.:2020/83 ... Kararı ile)
..."
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 ... Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Bölge Adliye Mahkemesince yapılan değerlendirmede davalı ile dava dışı alt işveren şirketler arasında yapılan hizmet alım sözleşmelerinin alt işveren işçileri açısından üçüncü kişi yararına sözleşme niteliği taşıdığı yönündeki değerlendirme hatalı olmuştur. Zira hizmet alım sözleşmeleri, tarafları arasındaki iç ilişkiye yönelik olup sadece sözleşmenin taraflarını bağlar. Anılan sözleşmeye dayanarak talepte bulunma yetkisi sadece alacaklı ve borçlu taraflara ait olup üçüncü kişiler hukuki ilişkide borç altına girmedikleri ve bir hak kazanmadıkları için bu ... ileri sürülebilmeleri olanaklı değildir. Kaldı ki sözleşmenin nispiliğinin istinası olan üçüncü kişi yararına sözleşmede, edimin ifası ile borç sona erer. Somut uyuşmazlığa konu toplu ... sözleşmesinin ücret ve ücret niteliğindeki ödeme ve sosyal yardımlara ilişkin hükümlerin yerine getirilmesi ile hizmet alım sözleşmesine konu olan asli borcun sona ermediği, bu itibarla davalı ve hizmet alımı yapılan şirketler arasında, hukuka uygun biçimde kurulan asıl işveren alt işveren ilişkisinin mevcut olduğu ve davalının, alt işverenin tarafı olduğu ve Yüksek Hakem Kurulu tarafından bağıtlanan toplu ... sözleşmesi hükümlerine göre ödenmeyen işçilik alacaklarından asıl işveren olarak sorumlu olduğu; buna göre davanın kabulüne karar verilmesinde bu yönden bir isabetsizlik bulunmadığı anlaşılmaktadır.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere ve özellikle (2) numaralı paragrafta yapılan açıklamaya göre usul ve kanuna uygun olup davalı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 ... Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
10.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.