"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
SAYISI : 2022/864 E., 2023/387 K.
KARAR : Davanın kısmen kabulü
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece ... Bölge Adliye Mahkemesi 26. Hukuk Dairesinin kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı Bakanlığa bağlı hastanede çalıştığını, 02.04.2018 tarihinde 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (696 sayılı KHK) kapsamında sürekli işçi kadrosuna geçirildiğini, alt işveren bünyesinde çalışmakta iken ücretinin asgari ücretin belirli bir oran fazlası olarak belirlendiğini ve ödendiğini, kadroya geçerken ... ... sözleşmesi imzaladığını ve ücretinin yine asgari ücretin belirli bir oran fazlası olarak belirlendiğini, ancak 01.01.2019 tarihinden itibaren davalı tarafından ... ... sözleşmesindeki oran uygulanmaksızın eksik ödeme yapıldığını iddia ederek 01.01.2019-31.03.2020 tarihleri arasındaki ücret farkı alacağının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def’inde bulunduklarını, davacı tarafça talep edilen faiz türüne ve faiz başlangıç tarihine itiraz ettiklerini, davacının 02.04.2018 tarihinde sürekli işçi kadrosuna geçişinin yapıldığını, davacının ücretinin kadroya geçiş sonrası Yüksek Hakem Kurulunca karara bağlanan toplu ... sözleşmesi hükümleri dikkate alınarak belirlendiğini, hukuka aykırı bir uygulamanın söz konusu olmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 24.03.2022 tarihli ve 2021/408 Esas, 2022/237 Karar sayılı kararı ile; davacı ile davalı İdare arasında imzalanan belirsiz süreli ... sözleşmesinde davacının ücretinin asgari ücretin belirli bir oran fazlası olacağına dair düzenleme olduğundan hareketle belirsiz süreli ... sözleşmesinin ve toplu ... sözleşmesinin ilgili hükümleri uyarınca yapılan hesaplama doğrultusunda davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 26.05.2022 tarihli ve 2022/1442 Esas, 2022/1066 Karar sayılı kararı ile; taraflar arasındaki imzalanmış belirsiz süreli ... sözleşmesinin ilgili hükümleri dikkate alındığında, davalı tarafından ... ... sözleşmesine aykırı ödeme yapılması nedeniyle ödenmeyen fark alacakların hüküm altına alınmasının yerinde olduğu gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 21.11.2022 tarihli ve 2022/12904 Esas, 2022/14839 Karar sayılı kararı ile; taraflar arasındaki ... ... sözleşmesinin 7 nci maddesinde ücretin her ay brüt asgari ücretin %15 fazlası olarak ödeneceğinin kararlaştırıldığı, Yüksek Hakem Kurulunca karara bağlanan toplu ... sözleşmesinin ücret zammına ilişkin hükümleri de gözetildiğinde; davalı Bakanlıkça davacı tarafa 2019 yılının ilk altı ayı için aylık brüt 3.059,85 TL, 2019 yılı ikinci altı ayı için aylık brüt 3.182,24 TL, talep konusu olan 31.03.2020 tarihine kadar da aylık brüt 3.858,27 TL ücret ödenmesi gerektiğinin kabul edilmesi gerekirken bilirkişi raporundaki hatalı tespitlerin dikkate alınarak hüküm kurulmasının bozmayı gerektiği gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalı Bakanlık tarafından davacıya 2019 yılının ilk altı ayı için aylık brüt 3.059,85 TL, 2019 yılı ikinci altı ayı için aylık brüt 3.182,24 TL, talep konusu olan 31.03.2020 tarihine kadar da aylık brüt 3.858,27 TL ücret ödenmesi gerektiği kabulü ile ücret farkı alacağının kısmen kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; 2020 yılına ilişkin hesaplamanın yerinde olmadığını, 31.03.2020 tarihine kadar yapılacak hesaplamada 3.519,83 TL aylık ücret kabulü gerekir iken Yargıtay ilâmı doğrultusunda 3.858,27 TL ücret kabulünün hatalı olduğunu, sürekli işçi kadrosuna geçen işçilerin ücretinin Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan toplu ... sözleşmesi hükümleri doğrultusuna belirlendiğini, davacının hem ... sözleşmesindeki asgari ücretin belli bir orandaki fazlasına ilişkin orandan hem de toplu ... sözleşmesinin ücret zammına ilişkin düzenlemelerden yararlanmasının hakkaniyete aykırı olduğunu, ... ... sözleşmesinin toplu ... sözleşmesi ile çelişen hükümlerinin geçerli olamayacağını, ... sözleşmesindeki oranın Bakanlık iradesini yansıtmadığını, davanın reddi gerektiğini savunarak İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık, 696 sayılı KHK kapsamında sürekli işçi kadrosuna geçirilen davacı işçinin, kadroya geçişte düzenlenen belirsiz süreli ... sözleşmesi hükümlerine göre ücretinin tespiti ile talep edilen ücret farkı alacağının bulunup bulunmadığı hususundadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2. 4857 sayılı ... Kanunu'nun 22 ve 32 nci maddeleri, 696 sayılı KHK ile 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'ye eklenen geçici 23 üncü madde.
3. Dairemizin 14.12.2022 tarihli ve 2022/16498 Esas, 2022/16753 Karar sayılı ilâmında usuli kazanılmış hak ilkesi şu şekilde açıklanmıştır:
"...
3. Bilindiği üzere 6100 sayılı Kanun'da usuli kazanılmış hak kavramına ilişkin açık bir hüküm bulunmamaktadır. Bu kurum, davaların uzamasını önlemek, hukuki alanda istikrar sağlamak ve kararlara karşı genel güvenin sarsılmasını önlemek amacıyla Yargıtay uygulamaları ile geliştirilmiş, öğretide kabul görmüş ve usul hukukunun vazgeçilmez, ana ilkelerinden biri hâline gelmiştir. Anlam itibarıyla bir davada, mahkemenin ya da tarafların yapmış olduğu bir usul işlemi ile taraflardan biri lehine doğmuş ve kendisine uyulması zorunlu olan hakkı ifade etmektedir.
4. Mahkemenin, Yargıtayın bozma kararına uyması ile bozma kararı lehine olan taraf yararına bir usuli kazanılmış hak doğabileceği gibi, bazı konuların bozma kararı kapsamı dışında kalması yolu ile de usuli kazanılmış hak gerçekleşebilir (Yargıtay İçtihatları Birleştirme Büyük Genel Kurulu, 09.05.1960 tarihli ve 1960/21 Esas, 1960/9 Karar sayılı karar). Hükmün bir kısmının bozma kapsamı dışında bırakılmasının amacı bu kısımların doğru olduğunu belirlemek, bozmanın sınırlarını çizmek ve bu şekilde usuli kazanılmış hakları oluşturup, korumaktır. Yargıtay tarafından bozulan bir hükmün bozma kararının kapsamı dışında kalmış olan kısımlar, lehine olan taraf yararına usuli kazanılmış hak oluşturur (Yargıtay İçtihatları Birleştirme Büyük Genel Kurulu, 04.02.1959 tarihli ve 1959/13 Esas, 1959/5 Karar sayılı karar).
..."
4. Yargıtay İçtihatları Birleştirme Büyük Genel Kurulunun 04.02.1959 tarihli ve 1957/13 Esas, 1959/5 Karar sayılı kararı ile 09.05.1960 tarihli ve 1960/21 Esas, 1960/9 Karar sayılı kararlarında açıklandığı üzere Yargıtayca maddi hata sonucu verilen bir karara Mahkemece uyulmasına karar verilmesi hâlinde dahi usuli kazanılmış hak oluşmaz ve Yargıtayın hatalı bozma kararından dönülmesi mümkündür.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Somut olayda, taraflar arasındaki ... ... sözleşmesinin 7 nci maddesinde ücretin her ay brüt asgari ücretin %15 fazlası olarak ödeneceği kararlaştırılmıştır. Dairemizin 21.11.2022 tarihli bozma ilâmında belirtildiği üzere, taraflar arasındaki ... ... sözleşmesi ve Yüksek Hakem Kurulunca karara bağlanan toplu ... sözleşmesinin ücret zammına ilişkin hükümleri gözetildiğinde, davacının 2019 yılının ilk altı ayı için aylık ücretinin brüt 3.059,85 TL, 2019 yılı ikinci altı ayı için aylık ücretinin brüt 3.182,24 TL olduğunun kabulünde herhangi bir isabetsizlik bulunmamaktadır. Ancak söz konusu bozma ilâmında 01.01.2020-31.03.2020 tarihleri arasında davacıya ödenmesi gereken aylık ücretin brüt 3.858,27 TL olarak kabul edilmesi gerektiği ifade edilmiş ise de, taraflar arasındaki ... ... sözleşmesinin ve Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan toplu ... sözleşmesinin ilgili hükümleri dikkate alındığında bu tespitin maddi hataya dayalı olduğu anlaşılmaktadır.
3. Maddi hataya dayalı bozma ilâmına uyulması hâlinde dahi diğer taraf yararına usuli kazanılmış hak doğmayacağından Yargıtayın maddi hataya dayalı kararından dönülmesi mümkündür. Taraflar arasındaki ... ... sözleşmesinin ve Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan toplu ... sözleşmesinin ilgili hükümleri dikkate alındığında, davacının 01.01.2020-31.03.2020 tarihleri arasındaki aylık ücretinin brüt 3.519,83 TL olarak kabul edilmesi gerekirken kısmen maddi hataya dayalı olduğu anlaşılan bozma ilâmına uyularak 2020 yılı ücretinin 3.858,27 TL olarak kabul edilmesi bozmayı gerektirmiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
09.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.