"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk (...) Mahkemesi
SAYISI : 2022/171 E., 2022/442 K.
DAVA TARİHİ : 08.03.2016
KARAR : Davanın kısmen kabulü
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkili işçinin nakil tarihine kadar davalı ... Başkanlığının işçisi olarak çalıştığını, sendika üyesi olup toplu ... sözleşmesinden yararlanan davacının hak kazandığı hâlde ödenmemiş işçilik alacaklarının bulunduğunu ileri sürerek, ücret, ilave tediye ile toplu ... sözleşmesinden kaynaklanan bir kısım alacaklarının hüküm altına alınmasını talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def'inde bulunduklarını, davacının 6360 sayılı On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (6360 sayılı Kanun) kapsamında devredildiğini, devredildiği ... Su ve Kanalizasyon İdaresi (İZSU) Genel Müdürlüğüne davanın ihbarını talep ettiklerini belirterek davanın usul ve esas yönünden reddini istemiştir.
2. İhbar olunan İZSU Genel Müdürlüğü vekili davacının kendi işçileri olmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
3. ... vekili cevap dilekçesinde; açılan davanın hukuksal bir nedeninin bulunmadığını, davacının 6360 sayılı Kanun gereği kendilerine devredildiğini, 6360 sayılı Kanun'un 35 inci maddesinin geçici 1 inci maddesinin dokuzuncu fıkrasının (d) bendinde "bu fıkra kapsamında nakledilen personelin nakil tarihinden önce doğmuş ve nakil tarihinde ödenmesi gereken borçlardan nakledilen kurumun sorumlu olmayacağı sadece kıdem tazminatına ilişkin hükümlerin saklı olduğunun" açıkça belirtildiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 28.11.2017 tarihli kararıyla; toplanan deliller ve bilirkişi raporuna dayanılarak ... davaya dâhil edilerek alacaklardan ... ve ... Büyükşehir Belediye Başkanlığının devreden ve devralan sıfatıyla müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulmalarına karar verilmiş, taraflarca istinaf başvurusunda bulunulması üzerine verilen hüküm ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesinin 22.03.2019 tarihli ve 2018/1433 Esas, 2019/459 Karar sayılı ilâmı ile usul hukukumuzda, ihtiyari dava arkadaşı olabilecek gerçek veya tüzel kişilerin sonradan, talep üzerine ya da hâkim tarafından tesis edilecek bir karar ile davaya dâhil edilerek taraf hâline getirilmesine imkân sağlayan bir düzenleme bulunmadığından Mahkemece usulüne uygun bir biçimde taraf teşkili sağlanmadan, ... Büyükşehir Belediyesinin davaya dâhil edilerek yargılamanın sürdürülüp sonuçlandırılmasının hatalı olduğu gerekçesiyle sair itirazlar incelenmeksizin İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak dosya Mahkemeye gönderilmiş, İlk Derece Mahkemesinin 21.05.2019 tarihli kararıyla ... Büyükşehir Belediyesi ihbar olunan sıfatında kabul edilerek davalı ... Belediyesi hakkında davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... Belediyesi vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 25.11.2021 tarihli kararıyla; ... Büyükşehir Belediyesinin, davacının çalıştığı işyerini ve davacı işçiyi devraldığından kanuni halef olduğu, bununla birlikte davalı ... Belediyesinin ise davaya konu edilen dönemde davacı işçiyi çalıştırıp hizmetlerinden yararlanan, yani ... sözleşmesi çerçevesinde davacının edimlerinden yararlanan taraf olup, kapatılan bir belediye olmaması ve tüzel kişiliğini devam ettirmesi, öte yandan mevzuatta işyerinin yasal olarak devri hâlinde işçi haklarının kimin sorumluluğunda olduğuna dair açık bir yasal düzenleme olmaması karşısında 4857 sayılı ... Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) 6 ncı maddesinin kıyasen uygulanmasının yerinde olacağı değerlendirilerek İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğu gerekçesiyle davalının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... Belediyesi vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 16.02.2022 tarihli ve 2022/813 Esas, 2022/1846 Karar sayılı bozma ilâmı ile; davalı ... Hâl Müdürlüğünde büro görevlisi olarak çalışan davacı işçinin, 6360 sayılı Kanun’un yürürlüğe girmesi sonrasında, 6360 sayılı Kanun’un geçici 1 inci maddesinin sekizinci fıkrası kapsamında yer alan işlerde görev yapması sebebiyle ... İli Devir, Tasfiye ve Paylaştırma Komisyonu’nun 18.03.2014 tarihli ve 29 sayılı kararı ve eklerine göre ... Büyükşehir Belediyesine devredildiği, anılan madde kapsamında yapılacak devir sonucunda, devir kapsamında bulunan işçilerin tüm hak ve borçları da devralan büyükşehir belediyesi veya bağlı kuruluşuna devredilmiş sayılacağından, devreden Tire Belediyesinin dava konusu işçilik alacaklarından sorumluluğu bulunmadığı, Büyükşehir Belediye Başkanlığının iddia ettiği 6360 sayılı Kanun'un geçici 1 inci maddesinin dokuzuncu fıkrasının belediye ve bağlı kuruluşlara devredilen personelden norm kadro ve ihtiyaç fazlası olanların durumu düzenlendiğinden 9 uncu maddesinin (d) maddesinin somut olayda uygulanması olanağı bulunmadığı, davacı işçi tarafından davanın Tire Belediyesine karşı açılması hasımda kabul edilebilir yanılgıya dayandığından, Mahkemece ... İli Devir, Tasfiye ve Paylaştırma Komisyonu’nun 18.03.2014 tarihli ve 29 sayılı kararı ve eki gereğince davacı işçinin devredildiği kuruma 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 124 üncü maddesi gereğince davayı yöneltmesi için davacıya süre verilmesi, yöneltilmesi ve bu suretle taraf teşkilinin sağlanması durumunda dava dilekçesi ve eklerinin devralan kuruma tebliğ edilmesi, devralan Kurumun göstereceği delillerin toplanması ve daha sonra işin esasının incelenmesi gerektiği gerekçeleri ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacı tarafından davanın 6100 sayılı Kanun’un 124 üncü maddesi gereğince Büyükşehir Belediye Başkanlığına yöneltilmesi üzerine taraf teşkili sağlanarak, alınan bilirkişi raporundaki hesaplamaların denetime elverişli olduğu gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiş, Tire Belediyesinin davalı sıfatı bozma kararı sonrasında silinmiş olup dosyada sadece ... davalı olmasına rağmen kısa karar tefhim edilirken sehven davalılardan müştereken ve müteselsilen alınmasına karar verildiği gerekçesini karara işleyerek kısa karar gerekçeli karar çelişkisi olmaması adına hükmedilen alacaklardan davalıların müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulmalarına karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... vekili temyiz başvuru dilekçesinde; devralan Kurumun kıdem tazminatı dışında sorumluluğunun bulunmadığını ve resen dikkate alınacak sebepleri ileri sürerek hükmü temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; 6360 sayılı Kanun’un geçici 1 inci maddesinin sekizinci fıkrası kapsamında devralan davalı Kurumun talep edilen alacaklardan sorumluluğunun bulunup bulunmadığına ve alacakların hesabına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 124 üncü maddesinin dördüncü fıkrası.
2. 4857 sayılı Kanun'un 6 ncı maddesi ve 6360 sayılı Kanun’un geçici 1 inci maddesinin sekizinci fıkrası hükümleri.
3. Değerlendirme
1. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olmasına, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmamasına, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesinin hukukça mümkün olmamasına göre davalı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Hükme esas alınan bilirkişi ek raporunda hizmet yılı ikramiyesi yönünden yapılan hesaplamanın hatalı olduğu tespit edilmiştir. Davacının devirden önce çalıştığı Tire Belediyesi ile Belediye-... Sendikası arasında imzalanan toplu ... sözleşmesinin 58 inci maddesinde; toplu ş sözleşmesi kapsamında çalışan sendika üyesi işçilere toplu ... sözleşmesi dönemi içinde bir defa olmak kaydıyla işyerinde geçen çalışma süresi esas alınarak, hizmet yılı 5 yılı dolduran işçilere 15 günlük, 10 yılı dolduran işçilere 20 günlük, 15 yılı dolduran işçilere 30 günlük, 20 yılı dolduran işçilere 45 günlük, 25 yılı dolduran işçilere 60 günlük ücreti tutarında hizmet yılı ikramiyesi ödeneceği kararlaştırılmış; davacıya 20. hizmet yılını doldurmuş olması nedeniyle 2012/3 ayında ödeme yapılmıştır. Bir sonraki ödemeye 25. yılı doldurması hâlinde hak kazanılacağı gözetilmeksizin yeniden hesaplama yapılması isabetsiz olmuştur.
3. Davacıya yapılan ödemeler yönünden bordrolar ve banka kayıtlarındaki ödemelerin farklı miktarda olduğu gerekçesiyle ilave tediye alacağı tahakkuklarının dikkate alınmadığı bilirkişi ek raporunda ifade edilmiştir. Raporda yapılan hesaplamalar denetime elverişli değildir. Davacının bordrolarında işverence yapılan tahakkuklar, banka kayıtlarına yansıyan ödemeler ve bütçe emanetine alınan miktar tablolaştırılmak suretiyle davacının tahakkuk ettirilen alacaklarından ne kadarının ödendiği ve ne kadar alacağının bulunduğunun açık ve net şekilde belirlenmesi gerekirken tahakkuk ile bordroların miktar bakımından uyumsuz olması nedeniyle tahakkuklara hiç değer verilmemesi isabetsiz olmuştur.
4. İlk Derece Mahkemesince, davanın gerçek hasım olan davalı ... Başkanlığına yöneltilmesinden sonra ..., 6100 sayılı Kanun'un 124 üncü maddesinin dördüncü fıkrası gereğince hasım olmaktan çıkartıldığı hâlde, davada iki davalı varmış gibi hüküm altına alınan alacakların davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline şeklinde karar verilmesi de hatalı olup bozma nedenidir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
11.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.