"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1664 E., 2023/2111 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 4. ... Mahkemesi
SAYISI : 2022/402 E., 2023/244 K.
Taraflar arasındaki yetki tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; dava konusu yetki tespitinde belirtilen işyerlerinin iki farklı işe dair iki farklı sözleşme ile farklı işkollarında faaliyet yürüttüğünü, davacı Şirketin tüm işyerlerinin hesaplamaya dâhil edilmediğini, yetki tespit yazısında belirtilen (1089047.021) sicil No.lu işyerinin iletişim işkolunda olduğunu ve davalı Sendikanın bu işyerinde yetkili olmadığını, davalı Sendikanın üye sayısı ile işletmede çalışan işçi sayısı dikkate alınmadan gerçek olmayan verilerle yetki tespitinin yapıldığını, yetki tespit yazısı ve eklerinin hatalı ve çelişkili olduğunu belirterek ... Çalışma Genel Müdürlüğünün 05.09.2022 tarihli ve 165190 sayılı olumlu yetki tespitinin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; öncelikle davanın
yasal süresi içinde açılıp açılmadığının incelenmesi gerektiğini, müvekkili Bakanlıkça yapılan
yetki tespitinde, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun (6356 sayılı Kanun) 41 inci
maddesi uyarınca, Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) yapılan işyerlerine ilişkin tescil ve
işçi bildirimleri ile e-Devlet üzerinden yapılan sendika üyelik işlemlerinin esas alındığını, yetki tespiti başvuru tarihi itibarıyla işletmede 381 işçi çalıştığı ve 172 işçinin yetki tespiti için başvuran Sendikaya üye olduğu görülerek Sendikaya olumlu yetki tespiti yazısı verildiğini, yetki tespiti verilen işletmeye ait tüm işyerlerinin İşkolları Yönetmeliği'nin 20 sıra numaralı genel işler işkolunda yer aldığını,
müvekkili Bakanlıkça yapılan işlemin hukuka ve mevzuata uygun olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... Sendikası vekili cevap dilekçesinde; davacı işveren tarafından müvekkili Sendikanın toplu ... sözleşmesi imzalanmasını geciktirmek amacıyla kötüniyetli bir şeklide açılan davanın reddi gerektiğini, davacının dava dilekçesinde hiçbir somut delile dayanmadığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının işkolu tespitine ilişkin olarak usulüne uygun bir başvurusunun bulunmadığı ve işkolu tespitine ilişkin herhangi bir davanın mevcut olmadığı dikkate alındığında davacı vekilince ileri sürülen, yetki tespitinde değerlendirilen bir kısım işçilerin farklı işkollarında çalıştığı yönündeki iddialarının eldeki davada değerlendirilemeyeceği, yetki tespiti kapsamında bulunan işyerlerinde toplam 382 işçi çalıştığı, bu işçilerden 172'sinin davalı Sendikaya üye olduğu, davalı Sendikanın işletme toplu ... sözleşmesi yetkisi için gereken %40 çoğunluğa sahip olduğu, davaya konu yetki tespitinin iptalini gerektirir bir husus bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde; bilirkişi raporuna itirazların değerlendirilmediğini, (1200289.045) sicil numaralı işyerine ait kayıtların dosyaya kazandırılmadığını, (1089047.021) sicil numaralı işyerinin ... kodunun değiştirilmesine ilişkin SGK'ya yapılan talep değerlendirilerek gerekli araştırma yapılmadığını, bilirkişi raporunun denetime ve hüküm kurmaya elverişli olmadığını, işyerinde keşif yapılması gerektiğini, yetki yazısında belirtilen işyerlerinin farklı işkollarında faaliyet yürüttüğünü, davalı Sendikanın toplu ... sözleşmesi yapma yetkisini haiz olmadığını, müvekkilinin tüm işyerlerinin dikkate alınması gerektiğini, sendika üye sayısının gerçeği yansıtmadığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; 05.09.2022 tarih ve 165190 sayılı yetki tespit kararı ile davacı işverene ait (1089047.021), (1051645.064), (1200218.045), (1714573.035), (1035339.015), (1200289.045), (1170505.020) sicil No.lu işyerlerinde, başvuru tarihi olan 23.08.2022 tarihi itibarıyla toplam 381 işçinin çalıştığı ve davalı Sendika üyesi sayısının 172 olduğu gerekçesiyle davalı Sendikanın işletme toplu ... sözleşmesi yapabilmek için gerekli şartları sağladığının tespit edildiği, yetki tespitinin, başvuru tarihindeki hukuki duruma göre değerlendirilmesi gerektiği, 6356 sayılı Kanun'un 5 inci maddesi gözetildiğinde, işyerinin ... kodunun değiştirilmesine ilişkin talebin dikkate alınması ile bekletici mesele yapılması gerektiğine dair istinaf itirazını yerinde olmadığı, yetki tespiti kararında belirtilen işyerlerinin tamamının aynı işkolunda bulunduğu, yetki tespiti başvuru tarihi itibarıyla (1200289.045) sicil numaralı birimde işçi çalışmadığından işyeri niteliğini haiz olmayan bu birimin yetki tespitine esas alınamayacağı, diğer işyerlerinde çalışan toplam 382 işçiden 172'sinin davalı Sendika üyesi olduğu, bu hâlde, 6356 sayılı Kanun'un 41 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca işletme toplu ... sözleşmesi için aranan %40 çoğunluk şartının sağlandığı gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili, istinaf dilekçesinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 sayılı Kanun'un 41 inci ve devamı maddeleri kapsamında yetki tespitine itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 2709 sayılı ... Cumhuriyeti Anayasası’nın “Toplu ... sözleşmesi ve toplu sözleşme hakkı” kenar başlıklı 53 üncü maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu ... sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.”
2. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki” kenar başlıklı 41 inci maddesinin birinci fıkrası da şöyledir:
“Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu ... sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu ... sözleşmesi yapmaya yetkilidir.”
3. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki Tespiti İçin Başvuru” kenar başlıklı 42 nci maddesi ise şöyledir:
“(1) Toplu ... sözleşmesi yapmak isteyen işçi sendikası Bakanlığa başvurarak yetkili olduğunun tespitini ister. İşveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren de Bakanlığa başvurarak yetkili işçi sendikasının tespitini isteyebilir.
(2) Bakanlık, kayıtlarına göre başvuru tarihi itibarıyla bir işçi sendikasının yetkili olduğunu tespit ettiğinde, başvuruyu, işyeri veya işletmedeki işçi ve üye sayısını, o işkolunda kurulu işçi sendikaları ile taraf olacak işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene altı ... günü içinde bildirir.
(3) İşçi sendikasının yetki şartlarına sahip olmadığının ya da işyerinde yetki şartlarına sahip bir işçi sendikasının bulunmadığının tespiti hâlinde, bu bilgiler sadece başvuruyu yapan tarafa bildirilir.
(4) Sigortalılığın başlangıcı ile sona ermesine ilişkin bildirimlerden yasal süresi içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılmayanlar, yetkili işçi sendikasının tespitinde dikkate alınmaz.
(5) Yetki tespiti ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.”
4. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki İtirazı” kenar başlıklı 43 üncü maddesi de şöyledir:
“(1) Kendilerine 42 nci madde uyarınca gönderilen tespit yazısını alan işçi veya işveren sendikaları veya sendika üyesi olmayan işveren; taraflardan birinin veya her ikisinin yetki şartlarına sahip olmadığı veya kendisinin bu şartları taşıdığı yolundaki itirazını, nedenlerini de göstererek yazının kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren altı ... günü içinde mahkemeye yapabilir.
(2) İtiraz dilekçesi görevli makama kayıt ettirildikten sonra mahkemeye verilir. Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin yüzde birinden daha az üyesi bulunan işçi sendikası, yetki itirazında bulunamaz.
(3) İtiraz dilekçesinde veya ekinde somut delillerin yer almaması hâlinde itiraz incelenmeksizin reddedilir. İşçi ve üye sayılarının tespitinde maddi hata ve süreye ilişkin itirazları mahkeme altı ... günü içinde duruşma yapmaksızın kesin olarak karara bağlar. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bunların dışındaki itirazlar için mahkeme, duruşma yaparak karar verir ve bu karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi bir ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay bir ay içinde kesin olarak karar verir.
(4) 42 nci maddenin üçüncü fıkrası uyarınca kendisine yetki şartlarına sahip olmadığı bildirilen işçi sendikası, altı ... günü içinde yetkili olup olmadığının tespiti için dava açabilir. Mahkeme açılan davayı o işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birini üye kaydeden işçi sendikaları ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene de bildirir. Mahkeme davayı iki ay içinde sonuçlandırır.
(5) İtiraz, karar kesinleşinceye kadar yetki işlemlerini durdurur.”
5. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Somut uyuşmazlık hâkimlik mesleğinin gerektirdiği hukuki bilgiyle çözümlenmesi gereken nitelikte olduğundan 6100 sayılı Kanun’un 266 ncı maddesine aykırı olarak İlk Derece Mahkemesince bilirkişi raporu alınması hatalı ise de bu durum sonuca etkili görülmediğinden eleştiri ile yetinilmiştir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
09.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.