"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 50. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/549 E., 2023/1010 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun kabulü ile davanın reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... Anadolu 4. ... Mahkemesi
SAYISI : 2022/718 E., 2023/141 K.
Taraflar arasındaki kurum işleminin iptali davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı İdareye bağlı ... Koşuyolu Yüksek İhtisas Eğitim ve Araştırma Hastanesinde 29.07.2019 tarihinden bu yana sürekli işçi kadrosunda hasta karşılama ve yönlendirme personeli olarak görev yaptığını, davacının evli olduğunu, eşinin ... Belediyesinde görev yaptığını ve nakil hakkının bulunmadığını, 23.03.2017 doğumlu bir oğlu olduğunu, müvekkilinin ...'da yakını olmadığını ve başka imkânı da olmadığından çocuğuna ...'da kayınvalidesinin baktığını, izinli olduğu günlerde çocuğuna bakabilmek için sık sık ...'ya gitmek zorunda kaldığını, müvekillinin bu durumu bildirerek aile birliğinin sağlanması için ...'ya nakil talep ettiğini ve talebinin reddedildiğini, bunun üzerine müvekkilinin Kamu Denetçiliği Başkanlığına başvurduğunu, ancak pandemi şartları geçince İdarenin talebi tekrar değerlendirmesi gerektiği bildirilerek ret kararı verildiğini, ... 6. İdare Mahkemesinde yürütmeyi durdurma talepli dava açtığını, Mahkemece yürütmenin durdurulmasına karar verildikten sonra davanın kabulüne ve dava konusu işlemin iptaline karar verildiğini, davalı İdarenin istinaf başvurusu üzerine ... Bölge İdare Mahkemesi 1. İdari Dava Dairesinin 21.09.2022 tarihli ve 2022/1229 Esas, 2022/1134 Karar ... kararı ile davanın esasına girmeden Uyuşmazlık Mahkemesinin 07.....2021 tarihli ve 2021/299 Esas, 2021/335 Karar ... kararı gerekçe gösterilerek, uyuşmazlığın ... mahkemesinde görülüp çözümlenmesi gerektiğini gerekçesiyle kararın kaldırıldığını; Sağlık Bakanlığı, Yönetim Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Diğer Hizmet Sınıfları Atama Dairesi Başkanlığı tarafından dilekçelerine verilen 12.03.2021 tarihli ve E.1034 ... yazı konusu işleminin, telafisi ... ya da imkânsız zararların ortaya çıkmaması, aile bütünlüğünün sağlanabilmesi, müvekkilinin oğlunun ve eşinin süreçten zarar görmemesi için öncelikle tedbiren uygulanmaması ve iptali ile müvekkilinin nakil işleminin kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının 29.07.2019 tarihinden beri müvekkili Bakanlığa bağlı hastane personeli olarak çalıştığını, davacının eş durumuna istinaden ... iline tayin talebine ilişkin davanın usul ve kanuna aykırı olduğunu, sürekli işçi personelin iller arası atama işlemlerinin işçi ve işveren sendikaları arasında imzalanan 01.01.2021-31.12.2022 yürürlük süreli toplu ... sözleşmesi uyarınca haziran ayında kadro durumu ve ihtiyaçlar çerçevesinde Sağlık Bakanlığı Yönetim Hizmetleri Genel Müdürlüğünce yapıldığını, davacının başvurusunun 15.02.2021 olduğunu, toplu ... sözleşmesine göre davacının başvuru tarihi itibarıyla 2 yıllık çalışmasının bulunmadığı gibi tayin döneminde de talepte bulunmadığını, pandemi dönemine denk gelip ... da sağlık personeli ihtiyacının daha çok olması sebebiyle tayin istemine olumsuz yanıt verildiğini, ayrıca İdarenin işlemine karşı dava açma süresinin de geçtiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; atamalarda, ihtiyaç unsurunun gözönünde bulundurulmasının temel ilke olduğu, davacının üç yıla yakın ... ilinde görev yaptığı, aile birliğinin fiilen bulunmadığı, müşterek çocuklarının gelişim çağında durumdan etkilendiği, davacının tâbi olduğu toplu ... sözleşmesinin eş durumu ve aile birliği taleplerinde atama taleplerinin karşılanmasını öngördüğü, davacının yapmış olduğu görevin niteliği gereği ihtiyaç unsuru yönünden ayrışık bir değerlendirme yapılabilmesine olanak tanıdığı, anayasal bir ilke olan ailenin korunması ilkesi gereği eşlerin aynı yerde görev yapmasının, kamu yararı ve hizmet gereklerine uygun olacağı gerekçeleriyle İdarece davacının eş durumu özrünün değerlendirilmesi gerekirken aksi yönde tesis olunan dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunduğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; davanın ... İl Sağlık Müdürlüğüne karşı açılmış olduğunu, oysa Müdürlüğün tüzel kişiliği olmadığı gibi davayı temsil yetkisinin de bulunmadığını, husumetin Sağlık Bakanlığına yöneltilmesi gerekirken tüzel kişiliği bulunmayan ... İl Sağlık Müdürlüğüne karşı açılmış davanın reddine karar verilmesi gerektiğini, işçinin hangi işyerinde çalışacağı konusundaki yönetim ... işverene ait olduğunu, işçinin işyeri değişikliği talebinde bulunmuş olduğunu, işvereni bu konuda değişiklik yapmaya zorlayacak, yönetim hakkına müdahalede bulunulmasını gerektirecek yasal bir düzenleme bulunmadığını, işçi ve işveren sendikaları arasında imzalanan 01.01.2021-31.12.2022 yürürlük süreli toplu ... sözleşmesinin19 uncu maddesi koşullarının da dava konusu uyuşmazlıkta gerçekleşmediğini, İdarenin işlemine karşı dava açma süresi de geçmiş olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının eşinin ...'da çalıştığını gerekçe göstererek davalı Bakanlığın ...'daki işyerinden yine davalıya ait ...'da bulunan başka bir işyerine naklini istediği, davalı tarafından bu talebin kabul edilmediği, işçinin hangi işyerinde çalışacağı konusundaki yönetim hakkının işverene ait olduğu, işvereni bu konuda değişiklik yapmaya zorlayacak, yönetim hakkına müdahalede bulunulmasını gerektirecek yasal bir düzenleme bulunmadığı, bu nedenle davanın reddine karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; aile birliğinin sağlanması için yapılacak başvurularda dönem ve süre şartı bulunmadığı, müvekkilinin eşinin görevi gereği ... ilinde çalışması ve müvekkilinin de ... ilinde görev yapması nedeniyle ailesi ve çocuğu ile yeterince ilgilenemediğini, bu durumun ise aile birliğinin maddi ve manevi varlığını olumsuz etkilediğini, müvekkilinin icra ettiği kamu görevini daha ... ve verimli bir şekilde yerine getirebilmesi için ailesinin yanında olması gerektiğini, Bölge Adliye Mahkemesi tarafından işverenin yönetim hakkına girilememesi gerekçe gösterilmişse de Ülkemizin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerin ve 2709 ... ... Cumhuriyeti Anayasası hükümlerinin normlar hiyerarşisindeki yeri göz önüne alındığında diğer kanuni düzenlemelerin dikkate alınmaması gerektiğini, atamalarda ihtiyaç unsurunun göz önünde bulundurulması gereken temel ilke olmakla birlikte anayasal bir ilke olan ailenin korunması ilkesi gereği eşlerin aynı yerde görev yapmasının kamu yararı ve hizmet gereklerine uygun olacağını ve İdarece davacının eş durumu özrünün değerlendirilmesi gerekirken davanın reddine karar verilmesinin hukuka uygun olmadığını belirterek temyiz yoluna başvurmuştur
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı işçinin, eş durumu mazereti nedeniyle başka bir ile nakil talebinin reddine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) 370 inci maddesinin dördüncü fıkrası.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. İşverenin işin organizasyonunu sağlamak amacıyla vereceği talimatlarla, kanun, toplu ... sözleşmesi ve ... sözleşmesine aykırı olmamak üzere, işin görülmesini ve işçilerin davranışlarını düzenleyebilme hakkına, yönetim ... denir (Sarper Süzek, ... Hukuku, ..., Yirmi birinci Baskı, 2021, s.85). ... hukukunda işvereni düzenleyici işlemlerde bulunmaya zorlayıcı ve yönetim hakkını kısıtlayıcı nitelikte karar verilmesi olanağı yoktur. Ancak yapılan işlemin hukuka aykırılığının tespitine karar verilebilecektir ve kişinin meşru bir hakkına ulaşmak için mahkemeden hakkında yapılan işlemin hukuka aykırı olduğunun tespitini talep etmekte hukuki yararının olduğu kabul edilmelidir (Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, 29.09.2021 tarihli ve 2021/7786 Esas, 2021/13256 Karar ... karar). Bu itibarla, davacının nakil talebinin reddine karar verilmesinin davalının yönetim ... kapsamında bir işlem olduğu kabul edilmelidir. Ancak işveren yönetim hakkını; kanun hükümleri, toplu ... sözleşmesi ve ... sözleşmesi hükümlerine aykırı kullanamaz.
3. Somut uyuşmazlıkta işyerinde uygulanan toplu ... sözleşmesinde işyeri değişikliğine ilişkin usul ve esasların kurala bağlanmış olduğu dikkate alındığında, işverenin yönetim hakkını toplu ... sözleşmesi hükmüne aykırı kullanamayacağı açıktır. Bu bağlamda davacının nakil talebine ilişkin başvurusunun toplu ... sözleşmesine göre değerlendirilmesi gerekir. Toplu ... sözleşmesinde ise talebin kadro ve ihtiyaçlar çerçevesinde değerlendirileceği düzenlenmiştir. Davalı İdarece, ... ilinde sağlık personeli ihtiyacının daha çok olması sebebiyle tayin istemine olumsuz yanıt verilmiş olup davacı işçi de işverene başvuru tarihinde ya da işverence başvurusunun değerlendirildiği süre içerisinde, ... ilinde münhal bir kadro olduğunu iddia ve ispat etmiş değildir. Şu hâlde toplu ... sözleşmesinde nakil için öngörülen şartların gerçekleştiğine dair dosyada bir delil bulunmamaktadır. Bölge Adliye Mahkemesince bu gerekçe ile davanın reddi yerine yazılı gerekçe ile davanın reddine karar verilmesi bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu yanlışlığın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden, sonucu itibarıyla doğru bulunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının gerekçesinin değiştirilerek ve düzeltilerek onanması, 6100 ... Kanun’un 370 inci maddesinin dördüncü fıkrası hükmü gereğidir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Davacı vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davacı vekilinin Bölge Adliye Mahkemesince yapılan değerlendirmeye yönelik temyiz itirazlarının kabulü ile sonucu itibarıyla doğru olan Bölge Adliye Mahkemesi kararının gerekçesinin değiştirilerek ve düzeltilerek ONANMASINA,
İstek hâlinde peşin alınan temyiz harcının ilgiliye iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
05.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.