"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1044 E., 2023/1150 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 10. ... Mahkemesi
SAYISI : 2022/125 E., 2022/121 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın usulden reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda gereği düşünüldü:
6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) öngördüğü yargılama sistemine göre ilk derece mahkemesinin kesin olmayan kararına karşı önce istinaf yoluna başvurulabilmektedir. İstinaf başvurusu üzerine bölge adliye mahkemesince, başvuran tarafın istinaf başvurusunun usulden ya da esastan reddine karar verilebilir veya ilk derece mahkemesi kararı kaldırılarak yeniden hüküm kurulabilir. Bu durumda bölge adliye mahkemesi kararına karşı, istinaf başvurusu reddedilen tarafın ya da istinaf incelemesi sonucunda ilk derece mahkemesi kararı kaldırılarak yeni hüküm kurulması hâlinde aleyhine karar verilen tarafın temyiz ... bulunmaktadır. Başka bir deyişle istinaf başvurusunun reddi hâlinde bölge adliye mahkemesi kararına karşı temyiz ... sadece istinaf başvurusu reddedilen tarafa ait olup bu hâlde ilk derece mahkemesi kararını istinaf etmeyen tarafın temyiz ... bulunmamaktadır.
Somut uyuşmazlıkta, İlk Derece Mahkemesince verilen davanın usulden reddine dair karara karşı davacı tarafça istinaf yoluna başvurulmuştur. Davacının istinaf başvurusu da esastan reddedilmiştir. Hâl böyle iken İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf yoluna başvurmayan davalının, davacının istinaf başvurusunun esastan reddine dair Bölge Adliye Mahkemesi kararına karşı temyiz ... bulunmamaktadır. Kaldı ki davalı vekilinin temyiz talebinin eldeki dosya ile ilgisinin bulunmadığı, İlk Derece ve Bölge Adliye Mahkemesi kararlarının gerekçesine, vekâlet ücretine ya da yargılama giderlerine ilişkin bir temyiz bulunmadığı da anlaşılmaktadır. Açıklanan nedenlerle davalı vekilinin temyiz isteminin reddine karar vermek gerekir.
Davacı vekilinin gerekli şartları taşıdığı anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının Millî Eğitim Bakanlığına bağlı ... İzmit ... Eğitim Merkezinde 11.02.2014 tarihinde plates eğitmeni-... öğretici olarak çalışmaya başladığını, ücretinin ders saati ücreti üzerinden belirlendiğini, amirinden çocuğunu derslerine getirmek üzere izin istediğini, davacının bu isteğinin sözlü olarak kabul edildiğini, davacının derslerde hiçbir aksaklık yaşamamasına ve diğer öğrencilerinin herhangi bir şikâyetinin bulunmamasına rağmen 23.02.2022 tarihinde davacıya derslere çocuğu ile katılmaması gerektiğinin bildirildiğini, davacının bu bildirimden sonra bir daha çocuğunu derslere getirmediğini; ancak ... sözleşmesinin haksız olarak 15.03.2022 tarihinde feshedildiğini, çalıştığı süre boyunca hiç yıllık izin kullanmadığını ileri sürerek kıdem ve ihbar tazminatları ile yıllık ücretli izin alacağının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davanın görevli ve yetkili idare mahkemesinde açılması gerektiğini, davacının iddialarının gerçeği yansıtmadığını, alacakların zamanaşımına uğradığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; taraflar arasında ... sözleşmesi bulunmadığı, çalışma ilişkisinin İdarece yapılan görevlendirmeye dayalı olduğu, göreve alınma, çalışma koşulları ile ödenecek ücretin statü hukuku içinde düzenlendiği, bu nedenle taraflar arasındaki ilişkinin statü hukukuna tâbi olduğu, uyuşmazlığın çözümünün ... mahkemelerinin görev alanına girmediği, sosyal güvenlik hukuku açısından primlerin Sosyal Güvenlik Kurumuna ödenmesinin davacının özel hukuk kapsamında sözleşme ile çalıştığını göstermeyeceği, İdareye üstün yetkiler tanınan bu çalışma ilişkisinde, başta 4857 ... ... Kanunu (4857 ... Kanun) olmak üzere özel hukuk hükümlerinin uygulanmasının ilişkinin niteliğiyle bağdaşmadığı ve uyuşmazlığın ... yerinin idari yargı olduğu gerekçesiyle 6100 ... Kanun'un 114 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi ve 115 inci maddesi uyarınca yargı yolunun caiz olmaması sebebiyle dava şartı yokluğundan davanın usulden reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili; davacının statü hukukuna değil, 4857 ... Kanun kapsamında ... sözleşmesine tâbi olarak çalıştığını, İlk Derece Mahkemesince görevsizlik kararı yerine usulden ret kararı verilmesinin hatalı olduğunu, davanın kabulü gerektiğini belirterek istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının atanmasının 657 ... Devlet Memurları Kanunu'nun (657 ... Kanun) 89 uncu maddesine göre yapıldığı, davacının 4857 ... Kanun'a değil, 657 ... Kanun'a ve statü hukukuna tâbi olduğu, davacının dava dilekçesinde kendisine uygulanması ihtimali olmayan ve sadece 4857 ... Kanun'a tâbi çalışan işçilerin talep edebileceği kıdem ve ihbar tazminatlarının tahsilini istemesinin açılan davaya ... davası niteliği kazandırmayacağı, yargı yolunun caiz olmaması nedeniyle dava şartı yokluğundan davanın reddine ilişkin İlk Derece Mahkemesi kararında bir isabetsizlik görülmediği gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
2. Bölge Adliye Mahkemesinin 01.09.2023 tarihli tashih kararı ile; davacının istinaf başvurusunun esas yönden reddine karar verildiği, söz konusu istinaf karar harcının istinaf yoluna başvuran davacıdan alınması gerekirken sehven davalıdan alınmasına karar verilmesinin maddi hataya dayandığı gerekçesiyle hükmün (2) numaralı bendinin "Alınması gereken 269,85 TL istinaf karar harcından, peşin yatırılan 80,70 TL'nin mahsubu ile, bakiye 189,15 TL harcın davacıdan alınarak hazineye gelir kaydına,'' şeklinde tashihine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçeleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili; davacı tarafından müvekkili İdare aleyhine açılan davada Mahkemece davanın kabulüne karar verildiğini, Mahkemenin verdiği kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının statü hukukuna mı yoksa ... sözleşmesine tâbi olarak mı çalıştığına ve buna göre yargı yolunun caiz olup olmadığına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Kanun'un 114 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi, 115 nci maddesinin ikinci fıkrası, 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 4857 ... Kanun'un 1 inci maddesi, 7036 ... ... Mahkemeleri Kanunu'nun 5 inci maddesi, 657 ... Kanun’un 89 uncu maddesi, Millî Eğitim Bakanlığı Kurumlarında Sözleşmeli veya Ek Ders Görevi ile Görevlendirilecek Uzman ve ... Öğreticiler Hakkında Yönetmelik'in 5 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 ... Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Çıraklık ve ... eğitim merkezlerinde herhangi bir kadroya bağlı olmaksızın çalışan ... öğreticiler, 657 ... Kanun'un 89 uncu maddesi uyarınca ders ücreti karşılığında çalıştırılmaktadırlar. Başka bir anlatımla; özel hukuk niteliğindeki ... sözleşmelerinde sözleşme koşullarının taraflarca serbestçe müzakere edilmesi niteliği, anılan sözleşmelerde bulunmamaktadır. Davacı ile Bakanlığa bağlı ... Eğitim Merkezi Müdürlüğü arasındaki ilişki İdarece yapılan görevlendirmeye dayalı olup göreve alınma ve çalışma koşulları ile ödenecek ücretin statü hukuku içinde düzenlenmesi karşısında taraflar arasında bir ... sözleşmesinin varlığından söz edilemez. ... öğretici, 4857 ... Kanun kapsamında işçi sayılmadığından taraflar arasındaki ilişkinin statü hukuku kapsamında bulunması sebebiyle ihtilafın idari yargıda çözümlenmesi gerektiği anlaşılmakla; yargı yolu caiz olmadığından dava şartı yokluğundan davanın reddine karar verilmiş olmasında bir isabetsizlik bulunmamaktadır.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
A. Davalı Temyizi Yönünden
Davalı vekilinin temyiz isteminin REDDİNE,
B. Davacı Temyizi Yönünden
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 ... Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edenlerden davacı tarafa yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
24.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.