"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 24. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/1132 E., 2022/2175 K.
DAVA TARİHİ : 17.03.2020
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 2. ... Mahkemesi
SAYISI : 2020/206 E., 2021/196 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacıyı temsilen ... Taşıma ... Sendikası vekili dava dilekçesinde; davalı ... Otopark Ulaşım Anonim Şirketi (TEKPARK AŞ) işçisi olan davacının ... Büyükşehir Belediyesine bağlı işyerlerinde otobüs şoförü kadrosunda, niteliği gereği süreklilik arz eden işlerde çalıştığını, davacının ... Taşıma ... Sendikası üyesi olup davalı TEKPARK AŞ ile ... Taşıma ... Sendikası arasında Yüksek Hakem Kurulu Başkanlığının kararı ile bağıtlanan toplu ... sözleşmelerinden yararlandığını, buna karşın davacıya toplu ... sözleşmeleriyle belirlenen ilave tediye, ücret zammı ve hastalık yardımı ile ilgili normatif hükümlerin uygulanmaması nedeniyle ücretlerinin düzenlemelere uygun şekilde hesaplanıp ödenmediğini ileri sürerek ödenmeyen ilave tediye ile eksik hesaplamadan kaynaklı ücret farkı alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; dava konusu ilave tediye alacağı iddiasının dayanağının 6772 sayılı Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması ve 6452 Sayılı Kanunla 6212 Sayılı Kanunun 2 nci Maddesinin Kaldırılması Hakkında Kanun (6772 sayılı Kanun) olduğunu, belirtilen Kanun'da ilave tediye ödemesi yapacak kurum ve kuruluşların belirlendiğini, davalı Şirketin özel hukuk tüzel kişiliğini haiz bir anonim şirket olduğunu, belediye Şirketlerinin 6772 sayılı Kanun kapsamında olmadığına ilişkin Yargıtay içtihatlarının bulunduğunu, davacıya toplu ... sözleşmeleri hükümlerine uygun olarak ücret zammı yapıldığını ve sosyal yardımların ödendiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davalı Şirketin dava dışı ... Büyükşehir Belediyesinin iştiraki olduğu ve sermayesinin tamamının dava dışı Belediyeye ait olduğu, davacının ilave tediye alacağı talebini toplu ... sözleşmesi hükümlerine dayandırdığı, sendika üyelik fişine göre davacının davaya konu alacağının doğduğunu iddia ettiği dönemde toplu ... sözleşmesinin tarafı olan ... Taşıma ... Sendikasına üye olduğu, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun (6356 sayılı Kanun) "Toplu ... sözleşmesinin hükmü" başlıklı 36 ncı maddesinin "Toplu ... sözleşmesinde aksi belirtilmedikçe ... sözleşmeleri toplu ... sözleşmesine aykırı olamaz. ... sözleşmelerinin toplu ... sözleşmesine aykırı hükümlerinin yerini toplu ... sözleşmesindeki hükümler alır. Toplu ... sözleşmesinde ... sözleşmelerine aykırı hükümlerin bulunması halinde ise ... sözleşmesinin işçi yararına olan hükümleri geçerlidir." düzenlemesini içerdiği, Yüksek Hakem Kurulunun 10.02.2017 tarihli ve 2016/1928 Esas, 2017/361 Karar sayılı kararı ile ... Taşıma ... Sendikası ile davalı Şirket arasında 01.05.2016-30.04.2018 yürürlük süreli toplu ... sözleşmesi bağıtlandığı, söz konusu sözleşmenin "İlave tediye" başlıklı 36 ncı maddesinde; "6772 sayılı Kanun gereği 52 günlük ücreti tutarında ilave tediye verilir ve bu ilave tediye Bakanlar Kurulunun belirlediği tarihlerde ödenir." düzenlemesinin yer aldığı, Yüksek Hakem Kurulunun 05.02.2019 tarihli ve 2019/26 Esas, 2019/46 Karar sayılı kararı ile ... Taşıma ... Sendikası ile davalı Şirket arasında 01.05.2018-30.04.2020 yürürlük süreli toplu ... sözleşmesi yapıldığı, söz konusu sözleşmenin "İlave tediye" başlıklı 45 inci maddesinde de; "6772 sayılı kanunda belirtilen 52 günlük ücretleri tutarında ilave tediye verilir ve bu ilave tediye Cumhurbaşkanlığınca belirlenen tarihlerde ödenir." düzenlemesinin yer aldığı, bu maddeler ile 6772 sayılı Kanun'a atıf yapılarak taraflar arasında geçerli toplu ... sözleşmesi ile akdi bir ilave tediye alacağı düzenlemesi yapılmış olduğundan ve anılan düzenleme işçi lehine bulunduğundan davacının ilave tediye alacağına hak kazandığı, ilgili toplu ... sözleşmelerinin ve ... sözleşmesinin hükümlerine göre yapılması gereken zam oranlarının usulünce yansıtılmadığı ve ücretlerin eksik ödendiği gerekçeleriyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; usule ilişkin itirazlarının hiç değerlendirilmediğini, davanın 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 107 nci maddesine aykırı açıldığını, Yargıtayın yerleşik içtihatları göz önüne alındığında 6772 sayılı Kanun kapsamına davalı Şirketin girmediğini, önceki kararlarında Yargıtay davalı gibi belediye şirketlerinin de ilave tediye ödemesi yapması gerektiğine hükmetmesine rağmen görüş değiştirerek belediye şirketlerinin bu Kanun kapsamına girmediğine karar verdiğini, Yargıtayın görüş değişikliğinden evvel taraflar arasında toplu ... sözleşmesi imzalanmış olduğunu ve ilgili maddede kararlaştırılan ilave tediyenin bir süre davacıya ödendiğini; ancak Yargıtayın görüş değişikliğinden sonra bu ödemenin yapılmasının mümkün olmadığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacının 25.03.2016 tarihi itibarıyla ... Taşıma ... Sendikasına üye olduğu, işyerinde yürürlükte bulunan 01.05.2016-30.04.2018 yürürlük süreli toplu ... sözleşmesinin 36 ncı maddesi ile ve 01.05.2018-30.04.2020 yürürlük süreli Toplu ... Sözleşmesinin 40 ncı ve 45 nci maddesi hükümlerine göre davacının talep konusu alacaklara hak kazandığı, hüküm altına alınan alacaklarda herhangi bir hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; davalı Şirketin bir belediye şirketi olduğunu ve 6772 sayılı Kanun kapsamında olmadığını, davalı Belediye ile Sendika arasında imzalan toplu ... sözleşmelerinde akdi değil kanuni ilave tediye düzenlemesi bulunduğunu, Yargıtayın görüş değişikliğinden evvel taraflar arasında toplu ... sözleşmesi imzalandığını, daha sonra Dairenin görüş değiştirdiğini ve davalı gibi belediye şirketlerinin 6772 sayılı Kanun kapsamında olmadığı görüşünün istikrarla uygulandığını, Bölge Adliye Mahkemesinin yanılgıya düşerek davalı Belediye Şirketinin 6772 sayılı Kanun kapsamında kaldığından bahisle davalı Şirketin davacıya ilave tediye ödemesi yapmasına karar verdiğini belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davalı TEKPARK AŞ ile ... Taşıma ... Sendikası arasında Yüksek Hakem Kurulu kararı ile bağıtlanan toplu ... sözleşmelerinde düzenlenen ilave tediye alacağının niteliğine, davacının toplu ... sözleşmesinden kaynaklanan alacağa hak kazanıp kazanamayacağına, hükmedilen ilave tediye alacağına işletilecek faizin başlangıç tarihine ve talep aşımı olup olmadığı hususlarına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası, 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 6100 sayılı Kanun'un 107 ve 109 uncu maddeleri.
3. 6772 sayılı Kanun'un 1 ve 4 üncü maddeleri, 6356 sayılı Kanun'un 36 ve 39 uncu maddeleri.
4. 6098 sayılı ... Borçlar Kanunu'nun "Borçlunun temerrüdü" kenar başlıklı 117 nci maddesinin ilgili bölümü şöyledir:
"...
Muaccel bir borcun borçlusu,alacaklının ihtarıyla temerrüde düşer. Borcun ifa edileceği gün birlikte belirlenmiş veya sözleşmede saklı tutulan bir hakka dayanarak taraflardan biri usulüne uygun bildirimde bulunmak suretiyle belirlemişse ,bu günün geçmesiyle; haksız fiilde fiilin işlendiği, sebepsiz zenginleşmede ise zenginleşmenin gerçekleştiği tarihte borçlu temerrüde düşmüş olur.
..."
5. 6100 sayılı Kanun'un "Taleple bağlılık ilkesi" kenar başlıklı 26 ncı maddesi şöyledir:
" (1) Hâkim, tarafların talep sonuçlarıyla bağlıdır; ondan fazlasına veya başka bir şeye karar veremez. Duruma göre, talep sonucundan daha azına karar verebilir.
(2) Hâkimin, tarafların talebiyle bağlı olmadığına ilişkin kanun hükümleri saklıdır."
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Dosya kapsamına davalının daha önce temerrüde düşürüldüğüne dair delil sunulmamıştır. İlk Derece Mahkemesince akdi ilave tediye alacağına ilişkin olarak Cumhurbaşkanınca belirlenen ödeme tarihleri kesin vade gibi değerlendirilerek bu tarihlerden itibaren faize hükmedilmesi hatalıdır. Ayrıca somut olayda davacı ıslah dilekçesinde açıkça ilave tediye alacağının 100,00 TL'sine dava tarihinden itibaren, 13.791,67 TL'sine ise ıslah tarihinden itibaren faiz yürütülmesini talep etmiştir. Şu hâlde İlk Derece Mahkemesince ilave tediye alacağına dava ve ıslah tarihlerinden itibaren faize hükmedilmemiş olması talep aşımı niteliğinde olduğundan karar bu yönüyle de hatalıdır.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca kararın düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı tarafın diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA, davalı tarafın temyiz itirazının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının, hüküm fıkrasının (1) numaralı bendinin hükümden tümüyle çıkartılarak yerine; “Brüt 13.891,67 TL ilave tediye alacağının 100,00 TL'sine dava tarihinden, bakiye kısmına ise ıslah tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine” ibaresinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
13.02.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.