"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddi, davalı vekilinin istinaf başvurusunun ise kabulü ile yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Davacı vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılması istenilmiş ise de 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin ikinci fıkrası gereğince duruşma isteğinin miktardan reddine ve incelemenin dosya üzerinden yapılmasına karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; 22...1999 tarihinden bu yana ... Kuvvetleri Komutanlığı ... ... Eğitim Merkezi Komutanlığında l. terfi derecesinden çamaşırcı olarak çalışmaya başladığını, dava tarihi itibarıyla hâlen 1. terfi derecesinde görev yaptığını, ... (davalı Bakanlık) ve İçişleri Bakanlığı (... Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı) işyerleri için ... Ağır Sanayii ve Hizmet Sektörü Kamu İşverenleri Sendikası (...) ile ... Harb Sanayi ve Yardımcı İşkolları İşçileri Sendikası (... ...) arasında akdedilen toplu ... sözleşmesi hükümleri çerçevesinde kademe/terfi ilerleme hakları olmasına karşın işyerine başladıkları tarihten itibaren aynı kademede mesleğini sürdürdüğünü, 26. Dönem Toplu ... Sözleşmesi'nin 120 nci maddesinin (a) bendinde;"Parça başı işçiler iki yıllarını doldurdukları Ekim aybaşından itibaren Kıdem terfi cetvelinde belirtilen Ek 4 bekleme sürelerine göre bir üst dereceye terfi ettirilerek, bu derecenin ücretini alırlar" şeklinde terfi usulunun belirlendiğini, aynı sözleşmenin 46 ncı maddesinde ; "Normal bekleme süresi (saat ücretli işçiler için ücret cetveli/parçabaşı işçileri için ise kıdem terfi cetvelinde belirtilen bekleme yılları) sonunda ve söz konusu bekleme süreleri içerisindeki ceza durumlarına ve bekleme süresinin 2/3'ünü fiilen çalışarak geçirmeleri koşuluyla bir üst dereceye yapılan terfilerdir." şeklinde tanımlandığını, müvekkilinin söz konusu maddeler çerçevesinde bir üst derecesine terfisinin yapılabilmesi için gereken bekleme süresi ... ve asgari çalışma süresi koşullarını yerine getirdiğini, işyeri uygulaması olarak ücret derecelerine göre marttan eylüle ve eylülden marta olmak üzere 2 yıllık sözleşmede toplamda 4 defa saat ücretlerine göre zam yapıldığını, fakat müvekkilinin derecesi ilerletilmediği için yapılan tüm bu zamlardan her defasında bulunduğu ücret derecesi üzerinden zam aldığını ve ilerletilmeyen kademelerin ücret ve zamlarından mahrum kaldığını ileri sürerek çalışmaya başladığı tarihinden itibaren kademe/derece tespiti yapılarak fark ücret alacağının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili süresinden sonra sunduğu cevap dilekçesinde; dava konusu alacakların zamanaşımına uğradığını, davacının çalıştığı ... ... Eğitim Merkezi Komutanlığı işyerinin belirli tarihler arasında (Nisan-Ekim) kamp faaliyeti yürüttüğünü, bu nedenle sadece kampın açık olduğu dönemde işçiye ihtiyaç duyulduğundan her yıl Maliye Bakanlığından alınan vizede belirtilen sürelerde işçi çalıştırıldığını, kamp dönemi sonunda ... sözleşmelerinin askıya alındığını, askı dönemi içerisinde işçilerin ... görme borcunu yerine getirmediğini, buna bağlı olarak da işverenin ücret ödemediğini, işyerinde aynı faaliyet müteakip yılda da devam ettiği takdirde, ... dönem başında işçilere tekrar ... başı yaptırıldığını, toplu ... sözleşmesinin 19 uncu maddesinde mevsimlik işçilerin toplu ... sözleşmesinin hangi maddelerinden yararlanacaklarının açıkça sayıldığını, buna göre ücret, prim, ikramiye, yemek yardımı, sosyal yardım, elbise yardımlarından ve ücretli mazeret izin hakkından çalıştıkları süre ile orantılı olarak çalıştıkları sürece servis hizmetinden ve toplu ... sözleşmesinde yer ... ücret zamlarından da daimi işçiler gibi aynen yararlandıklarını, toplu ... sözleşmesinde yer ... terfi hükmüne göre daimi işçilerin, işe giriş tarihinden itibaren 2 yıllık süreyi tamamlamalarını müteakip terfi dönemleri olan nisan ve ekim aylarında iyi sicil aldıkları takdirde bir üst ücret derecesine terfi ettiklerini, mevsimlik işçilerin çalışmaları Maliye Bakanlığının vizesine bağlı olduğu için her yıl işe başlayacakları tarihler ve çalışacakları sürelerin değiştiğini, bu işçilerin, ... sözleşmelerinin askıda kaldığı dönemlerde çalışmadıkları için terfi bekleme süresini tamamlamalarının imkânsız olduğunu, bu nedenle toplu ... sözleşmesinde mevsimlik işçilerin derece ilerlemelerine ilişkin hükme yer verilmediğini ve toplu ... sözleşmesinin 19 uncu maddesinin (b) bendinin (1) ... alt bendinde; "süresi belirli ... sözleşmeleri ile işe alınan işçilerin sözleşmelerinin devamı süresince aynı ücret derecesi ile çalıştırılacakları" düzenlendiğini, mevsimlik işçilerin öğrenim durumlarına uygun ücret derecesinden işe alınıp ... sözleşmesinin devamı süresince her çalışma döneminde aynı ücret derecesi ile çalıştırıldığını ve toplu ... sözleşmesi gereğince ücret zamlarından aynen yararlandırıldıklarını, davacının fark ücret alacağı bulunmadığını savunarak davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacının 07...2000 tarihi itibarı ile sendika üyesi olduğu ve toplu ... sözleşmelerinden yararlandığının anlaşıldığı, davacının her yıl 8 ay ve bazı yıllarda 10 ay çalıştırıldığı, 2014-2018 yılları ücret bordrolarından ise 15 Mart-14 Aralık döneminde 9 ay ve 2018 yılında 10 ay çalıştırıldığının anlaşıldığı, bu durumda davacının toplu ... sözleşmelerinde "parçabaşı işçilerin" terfilerini düzenleyen 120 nci maddeye göre; kıdem terfi cetvelinde belirtilen bekleme süresinin 2/3'ünü fiilen çalışarak geçirmiş olduğu, yine bu maddeye göre parçabaşı işçilerin iki yıllarını doldurdukları ekim ayı başından itibaren Ek-4 kıdem terfi cetvelinde belirtilen bekleme sürelerine göre bir üst dereceye terfi ettirilecekleri ve bu derecenin ücretini alacakları, intibak işleminde 6 ... az sürelerin dikkate alınmayacağı, 6 ay ve daha fazla sürelerin yıla tamamlanacağı, 01.10.2013 itibarıyla davacı 14 yılını doldurduğundan 2 yıl bekleme süresine göre 7. dereceye terfi etmiş olması gerektiği, 24. Dönem Toplu ... Sözleşmesi'nin geçici 4 üncü maddesine göre 1-7 derece arasında bulunan parça başı işçilere koşulsuz 2 derece verileceğinden davacının 15.03.2014 tarihi itibarıyla işbaşı yaptığında 9. derecenin ücretine hak kazanacağı gerekçesiyle fark ücret alacağının kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili; davalı tarafça kanuni süresi içerisinde davaya cevap verilmediğini, buna bağlı olarak usulüne uygun olarak zamanaşımı itirazında da bulunulmadığını, davacının tüm hak ve alacaklarının işe başlama tarihi olan 22...1999’dan itibaren hesaplanması gerektiğini, dava dilekçesinde talep edilen ücret farkı alacağının içerisinde hem verimliliği teşvik primi hem de ikramiye fark alacağı bulunduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın tam kabulüne karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili; cevap dilekçesinde ileri sürdüğü sebeplerin yanı sıra faiz türü ile başlangıç tarihinin de hatalı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacının çamaşırcı olarak davalı Bakanlık nezdinde geçici işçi olarak çalıştığının ... olduğu, davacının kamp faaliyeti yürütüldüğü dönemlerde davalı işyerinde çalıştığı işin bitmesinden sonra yeniden çağrılacağı döneme kadar ... sözleşmesinin askıda kaldığı, toplu ... sözleşmesinde geçici işçilere yönelik derece terfiye ilişkin düzenleme bulunmadığı, davacının toplu ... sözleşmesinin parça başı işçilerle ilgili düzenlemelerden kıyasen de olsa yararlanamayacağı, bu durumun eşit işlem yapma borcuna aykırılık oluşturmadığı, açıklanan nedenlerle İlk Derece Mahkemesince davacının ücret farkı talebinin reddine karar verilmesi gerekirken kabulüne karar verilmesinin hatalı olduğu gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddi, davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; müvekkilinin ... sözleşmesi, süresi belirli sürekli ... sözleşmesi olarak geçmekte ise de her sene iki defa olmak üzere tekrarlanan ... sözleşmeleri çalışma süreleri ve koşulları çerçevesinde belirli süreli olarak kabul edilemeyeceğini, bu kabulün 4857 sayılı ... Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) 11 nci maddesine aykırı olduğunu, müvekkili ile birbiri ardına ve birden fazla sayıda ... sözleşmesi yapılmasını gerektiren esaslı bir neden bulunmadığını, her sene aynı işi aralıksız olarak gerçekleştirmekte olan müvekkilinin ... sözleşmesinin belirsiz süreli hâle dönüştüğüne dair ihtilaf bulunmadığını, belirli süreli olsa dahi işverenin eşit işlem borcu gereğince davacının kıdem/terfi/derece ilerlemesinden muaf tutulamayacağını, davalı tarafça kanuni süresi içerisinde davaya cevap verilmediğini, buna bağlı olarak davalı yanca usulüne uygun olarak zamanaşımı itirazında da bulunulmadığını, davacının tüm hak ve alacaklarının işe başlama tarihi olan 22...1999’dan itibaren hesaplanması gerektiğini, dava dilekçesinde talep edilen ücret farkı alacağının içerisinde hem verimliliği teşvik primi hem de ikramiye fark alacağı bulunduğunu belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması ve davanın kabulüne karar verilmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının yürürlükte olan toplu ... sözleşmesi hükümleri uyarınca derece/kademe ilerlemesine hak kazanıp kazanmadığının tespiti ile buna bağlı olarak davacının fark ücret alacağının bulunup bulunmadığı hususlarındadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 ... maddeleri.
2. 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun 36 ve 39 uncu maddeleri, 4857 sayılı Kanun'un 5 ve 32 nci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 ... maddesinde yer ... sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekili tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 ... maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
05...2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.