"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
SAYISI : 2023/20 E., 2023/431 K.
DAVA TARİHİ : 15.10.2019
KARAR : Davanın kısmen kabulü
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece ... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı ... Bakanlığına bağlı ... Tersane Komutanlığında bulunan 39 İzalasyon Fabrikasında yer kaplamacı işkolunda çalıştığını, ... ... Sendikası üyesi olduğunu, Sağlık Kuralları Bakımından ...Saat veya Daha Az Çalışılması Gereken İşler Hakkında Yönetmelik'in (Yönetmelik) 4 üncü maddesinde günde azami 7,5 saat veya daha az çalıştırılması gereken işlerin sayıldığını, maddenin (p) bendinde gürültülü işlerin bu kapsamda olduğunun belirtildiğini, gürültülü işler tanımına ise gürültü düzeyi 85 Db(A)’nın üzerinde olan işlerin girdiğinin ifade edildiğini, davacının çalıştığı ... Tersane Komutanlığı bünyesinde defalarca gürültü ölçümlerinin yapıldığını ve söz konusu ölçümlerde kişisel maruziyet değerlerinin Yönetmelik'teki sınır değer olan 85 Db(A)’dan yüksek çıktığını, ortamın gürültüye müsait olduğunu ve davacının sürekli risk altında bulunduğunu, riskin varlığının dahi 7,5 saat çalıştırılması için yeterli olduğunu bu nedenle davacının Yönetmelik kapsamında sayılması gerektiğinin tespiti ile işyerinde geçerli toplu ... sözleşmeleri hükümleri gereğince hak kazanılan kısa çalışma primi ile fazla çalışma ücreti alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def’inde bulunarak müvekkili Bakanlık tarafından yürürlükte olan toplu ... sözleşmesi, mevzuat ve emirlere uygun işlem tesis edildiğini, gürültü maruziyet değeri 85 Db(A) üzerinde olan işçilerin 7,5 saat kapsamına geçirildiğini ve kısa çalışma primlerinin ücretleri ile ödendiğini, davacının Yönetmelik kapsamında olmadığını ve alacak taleplerinin yersiz olduğunu savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 20.10.2020 tarihli ve 2019/579 Esas, 2020/468 Karar sayılı kararı ile; toplanan kanıtlar ve alınan bilirkişi raporlarına dayanılarak davacının dava konusu dönemde davalı işyerinde gürültülü ortamda çalıştığı ve Yönetmelik kapsamında olduğu, buna göre fazla çalışma ücreti ile toplu ... sözleşmesi hükmü gereği kısa çalışma primi alacağına hak kazandığı gerekçesi ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. Gerekçe ve Sonuç
... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesinin 26.05.2022 tarihli ve 2020/2913 Esas, 2022/1837 Karar sayılı kararı ile; davacının davalıya ait ... Tersanesi Komutanlığı 39 İzolasyon Fabrikasında yer kaplamacı ... kolunda 15.....2010 tarihinde çalışmaya başladığı, çalışmasının dava tarihi itibarıyla devam ettiği, işyerinde bağıtlanan toplu ... sözleşmesinin tarafı olan ... ... Sendikasına üye olduğu, davacının çalıştığı işyerinde yapılan 2011 tarihli ölçümde gürültünün 95,4 desibel olarak ölçüldüğü, davacının gürültülü ortamda çalıştığından günlük 7,5 saat çalıştırılması gerekirken 8,5 saat çalıştırılması sebebiyle günlük yarım saat fazla çalışmasının bulunduğu, ayrıca toplu ... sözleşmesinin 52 nci maddesinin ( c ) bendinde düzenlenen kısa çalışma primine de hak kazandığı, bilirkişi tarafından hesaplama yapılırken arabuluculuk sürecinde geçen sürenin davalının zamanaşımı savunması dikkate alınırken göz önünde bulundurulduğu, davacının 659 sayılı Kanun Hükmüne Kararname'nin (659 sayılı KHK) 9 ve 10 uncu maddeleri uyarınca sulh olmak için işverene başvurdukları ve KHK hükümleri gereği 29.05.2019-29.07.2019 tarihleri arasında zamanaşımı süresinin durduğu yönünde istinafı bulunmakta ise de, 659 sayılı KHK’nın 9 uncu maddesinde idareye kendisine dava açılması ihtimali bulunduğu hâllerde karşı tarafla sulh olma yükümlülüğü getirildiği, buradaki sulh olmanın idare bakımından geçerli olup davacının üyesi olduğu sendika tarafından 659 sayılı KHK uyarınca idareye yapılan sulh teklifinin neticelendirilmesi gereken 60 gün süre boyunca zamanaşımını durdurmayacağı ve bilirkişi raporunun hüküm kurmaya elverişli olduğu gerekçesiyle tarafların istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
2. Dairemizin 01.11.2022 tarihli ve 2022/ 9888 Esas, 2022/13958 Karar sayılı ilâmı ile; tarafların sair temyiz itirazlarının reddine karar verilerek 659 sayılı KHK gereğince zamanaşımının hangi tarihlerde durduğu ve hangi tarihlerde yeniden işlemeye başladığı hususunun açıklığa kavuşturulması ve gerekirse ek bilirkişi raporu alarak hesaplamaların yeniden yapılması gerektiği ile hüküm altına alınan alacaklara uygulanan faizin başlangıç tarihlerinin hatalı olduğu gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bozma ilâmına uyulduğu belirtilerek ek rapor aldırılmış ve davacının davalı işyerinde çalışmadığı dönemler hizmet süresinden dışlanarak yapılan yeni hesaplama doğrultusunda davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; zamanaşımı def'inin dikkate alınmadığını, bilirkişi raporunun hatalı olduğunu, dava konusu işyerindeki çalışma koşullarının, davacının fiilen yaptığı işin yerinde tespiti için keşif yapılması, dosyadaki ölçüm sonuçlarının davacı ile ilgili kişisel ölçüm bulunup bulunmadığının konusunda uzman teknik bilirkişiler tarafından değerlendirilmesi gerekirken ayrıntılı teknik inceleme ve değerlendirme yapılmaksızın karar verilmesinin hatalı olduğunu, davacının 9 yıl boyunca yapılan işleme itiraz etmediğini, yapılan ölçümlerin usul ve kanuna uygun olduğunu, gürültü değeri yüksek çıkan işçilerin 7,5 saat kapsamına geçirildiğini, kısa çalışma primleri ile ücretlerinin ödendiğini, 7,5 saat kapsamında kalmadığı takdirde ise buna göre günlük 8,5 saat çalıştırıldığını, fazla çalışma hesabının %80 zamlı yapılmasının da hatalı olduğunu ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; dava konusu fazla çalışma ile kısa çalışma primi alacaklarının hesabında davalının zamanaşımı savunmasının doğru şekilde dikkate alınıp alınmadığı ve faiz hususlarında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 659 sayılı KHK' nın 9 uncu maddesinin birinci ve beşinci fıkrası ile 10 uncu maddesinin beşinci fıkrası.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davalı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Davalı ... harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
21.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.