"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
SAYISI : 2022/147 E., 2023/259 K.
KARAR : Davanın kısmen kabulü
TEMYİZ EDENLER : Davalılar vekili
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece ... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin 13.04.2012 tarihinde ... İnşaat ve Ticaret AŞ (... İnşaat Şirketi) nezdinde güverte görevlisi olarak çalışmaya başladığını, ... sözleşmesi feshedilmeksizin aynı işverene ait diğer işyerine nakledildiğini ve ... ... Turizm ... ve Ticaret AŞ (... ... Şirketi) nezdinde işe girişinin yapıldığını, 26.10.2016 tarihine kadar çalışmaya devam ettiğini, müvekkilinin ... One ve ... ... isimli özel yatlarda güverte elemanı olarak çalıştığını ve çalışma dönemi boyunca yılın altı ayı teknede kaldığı, teknede kaldığı altı ayda günlük çalışma süresinin yirmi dört saat olduğunu, diğer altı ay boyunca sabah 08.00-17.00 saatleri arasında çalıştığını, yaptığı fazla çalışmaların karşılığının ödenmediği, üç öğün yemek yardımı yapıldığı, ... sözleşmesinin haklı sebep bulunmaksızın feshedildiğini iddia ederek kıdem ve ihbar tazminatı, fazla çalışma, hafta tatili, ... bayram ve genel tatil ücreti ile yıllık izin ücreti alacaklarının davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar vekili cevap dilekçesinde; davanın yetkisiz mahkemede açıldığını, ... mahkemelerinin yetkili olduğunu, davacının talep etmiş olduğu alacakların zamanaşımına uğradığını, işçinin taahhüt ettiği işi ifa etmek dışında işverene saygı göstermek ve onun güvenini kötüye kullanmamak gibi borçlarının söz konusu olduğunu ve bu borca aykırı hareket etmesinin işverenin sözleşmesini sürdürmesini imkânsız hâle getirdiğini, davacının ... sözleşmesinin bu nedenlerle 854 sayılı Deniz ... Kanunu'nun (854 sayılı Kanun) 14 üncü maddesi gereğince ihbar önelsiz ve haklı olarak feshedildiğini, çalıştığı tüm zamanlara ilişkin hak ettiği alacakların davacıya eksiksiz ödendiğini, davacının gemide geçirdiği tüm süreler için kesintisiz çalışma yaptığı iddiasının gerçeği yansıtmadığını, kıdem tazminatı alacağı için talep edilen faiz oranına itiraz ettiklerini beyanla davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 22.01.2019 tarihli 2017/23 Esas, 2019/10 Karar kararı ile; davacı çalışmasının da turistik amaçla kullanılan yatta geçtiği anlaşıldığından, olaya 854 sayılı Kanun hükümlerinin değil, 4857 sayılı ... Kanunu (4857 sayılı Kanun) hükümlerinin uygulanması gerektiği kanaatine varıldığı, ... sözleşmesinin haklı sebeple feshedildiğinin davalılarca ispatlanamadığı, davacının iddia ettiği fazla çalışma olgusunun tanık anlatımları ile de sübut bulduğu, hafta tatili ile ... bayram ve genel tatil günlerinde çalıştığının anlaşıldığı, bu çalışmaları karşılığının ödendiğinin davalı tarafından ispatlanamadığı, davacının yıllık izinlerini kullandığına dair imzalı belge de sunulmadığı gerekçesiyle fazla çalışma, ... bayram ve genel tatil ücreti ile hafta tatili ücreti taleplerinde uygun indirim yapılarak davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesinin 30.12.2021 tarihli kararı ile; İlk Derece Mahkemesince taraflarca gösterilen delillerin toplanmasında, değerlendirilmesinde usul ve esas bakımından hukuka aykırılık bulunmadığı, kararın dayandığı delillerle kanuna uygun sebeplere göre ve özellikle ... sözleşmesinin işveren tarafından haklı nedene dayanılmaksızın ve ihbar önellerine uyulmaksızın feshedildiği, hesaplamaların kademeli gelir vergisi dilimlerine göre yapıldığı, bordrolarda fazla çalışma tahakkuku bulunmadığı, %30 indirimin hakkın özüne dokunmayacak nitelikte bulunduğu, davacının ... bayram genel tatil günlerinde ve hafta tatillerinde çalıştığını ispat ettiği, karşılıklarının ödendiğini ise işverenin ispat edemediği, davacının yıllık izinlerinin kullandırıldığını veya fesihten sonra kullandırılmayan yıllık izin ücretinin ödendiğini işverenin ispat edemediği bu itibarla, İlk Derece Mahkemesince verilen kararın usul ve esas yönünden hukuka uygun bulunduğu gerekçesiyle davalılar vekilinin istinaf taleplerinin esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 30.05.2022 tarihli 2022/5784 Esas, 2022/6684 Karar sayılı ilâmı ile; hükmü temyiz eden davalıların diğer temyiz itirazlarının reddine karar verilerek; davacının dava dilekçesinde yıllara göre aldığı ücretleri açıkladığı, hükme esas alınan bilirkişi raporunda ise davacının banka hesap kayıtlarının incelenmesinde bankaya yatan miktarların davacı beyan ve talebinden farklı tutarlarda tespit edildiği ve hesaplamaların bankaya yatan ücretler dikkate alınarak yapıldığı, ancak davacının dava dilekçesinde ücrete ilişkin açıkladığı miktarlar kendisini bağlayıcı nitelikte olduğundan davacının talebini aşan dönemler bakımından banka kayıtlarının esas alınması hatalı olduğu, talebi aşan dönemler bakımından dava dilekçesindeki açıklamaları, talebi aşmayan dönemler bakımından ise banka kayıtları dikkate alınarak hesaplama yapılması gerektiği gerekçesiyle bozma kararı verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bozmaya uyularak yapılan yargılamada, bozma ilâmı doğrultusunda alınan bilirkişi raporu hükme esas alınarak davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalılar vekili temyiz başvurusunda; davacı tarafça dosya kapsamına ibraz edilen 03.02.2018 tarihli uzman görüşünün davacı açısından bağlayıcı olduğunu, bilirkişi raporunda yapılan hesaplamaların davacı talebini aşar mahiyette olduğunu, hükme esas alınan bilirkişi raporunda müvekkili şirketlerden ... İnşaat Şirketi yönünden işyeri devrine ilişkin hükümlerin değerlendirilmediğini, zira davacının, müvekkil şirketlerden ... ... Şirketi bünyesinde çalışmaya devam ederken ... sözleşmesinin 29.02.2016 tarihinde diğer davalı Şirkete devredildiğini, bu kapsamda işyeri devrini düzenleyen 4857 sayılı Kanun'un 6 ncı maddesinde öngörülen iki yıllık hak düşürücü sürenin geçirildiğini, Yargıtayın konuya ilişkin yerleşik içtihatlarıyla da belirtildiği üzere işyerinin devri hâlinde devreden işverenin sorumluluğu devir tarihindeki ücrete göre belirlenmesi gerektiğini, ayrıca net ücretler hesaplanırken gelir vergisinin %35 oranı üzerinden dikkate alınması gerektiğini, 854 sayılı Kanun kapsamında deniz taşıma işlerinde çalışan işçilere fazla çalışmanın saat başına ödenecek temel ücretin 1,25'inden az olmamak üzere yasal düzenlemeler veya toplu sözleşmelerle belirleneceği belirtildiğini, buna göre hesaplamanın %25 zamlı ücret üzerinden yapılması gerektiğini, ... bayram ve genel tatil ücreti alacağının kış dönemi de dâhil edilerek hesaplandığını, oysaki davacının kış sezonunda ... bayram ve genel tatil günlerinde çalışmadığını, dava dilekçesindeki talebi aşar biçimde hafta tatili alacağı hesaplandığını, davacının yapmış olduğu işi de dikkate alındığında hiç yıllık izin kullanmadığına ilişkin beyanının gerçek dışı olduğunu, davacının bu hususta isticvap edilmesi gerektiğini, ... sözleşmesi haklı nedenlerle feshedilen davacının kıdem ve ihbar tazminatı talep hakkı bulunmadığını belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; değişen aylık ücretlerin tespiti ile buna göre alacakların hesaplanması noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 4857 sayılı Kanun'un 17, 25, 32, 41, 44, 46, 47, 59 ve 63 üncü maddeleri ile aynı Kanun'un 120 nci maddesi atfıyla hâlen yürürlükte bulunan mülga 1475 sayılı ... Kanunu'nun 14 üncü maddesi.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davalılar vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin davalılara yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
22.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.