"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya karşı direnme kararı verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesinin direnme kararının davalı vekilince temyizi üzerine, Dairemizce bozma kararının yerinde olduğu belirtilerek temyiz incelemesi yapılmak üzere dosyanın Hukuk Genel Kuruluna gönderilmesine karar verilmiştir.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 11.10.2023 tarihli ve 2023/9-744 Esas, 2023/923 Karar sayılı kararı ile İlk Derece Mahkemesince bozma kararından sonra toplanan yeni delile dayanılarak direnme adı altında verilen kararın gerçekte direnme olmayıp yeni delile dayalı yeni hüküm niteliğinde olduğu kabul edilerek yeni hükme yönelik temyiz itirazlarının incelenmesi için dosya Dairemize gönderilmiştir.
Hukuk Genel Kurulu tarafından dosya Dairemize gönderilmiş olmakla; Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin ... Enerji, Su ve ... Sendikası (... Sendikası) üyesi olduğunu, davalı işyerine bağlı ... 19. Bölge Müdürlüğünde alt işveren şirketlerde çalışmasının hâlen devam ettiğini, Yüksek Hakem Kurulunun 28.03.2016 tarihli ve 2016/89 Esas, 2016/289 Karar sayılı kararıyla 15.09.2015-28.02.2017; ....11.2018 tarihli ve 2018/1066 Esas, 2018/1825 Karar sayılı kararı ile de 01.04.2018-31.03.2020 tarihleri arasında yürürlükte olan toplu ... sözleşmelerinin işyerinde uygulanmasına karar verildiğini, ancak müvekkilinin bu toplu ... sözleşmelerinden yararlandırılmadığını ileri sürerek bir kısım işçilik alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı ... (...) vekili; davacının yüklenici şirketler bünyesinde çalıştığından müvekkilinin dava konusu alacaklardan sorumluluğu olmadığını, ayrıca dava konusu alacakların dayandırıldığı toplu ... sözleşmelerinin davacının çalıştığı yüklenici şirketler ile Sendika arasında yapıldığından müvekkili yönünden bir bağlayıcılığının bulunmadığını belirterek davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 07.04.2022 tarihli ve 2020/778 Esas, 2022/202 Karar sayılı kararı ile; davalının asıl işveren sıfatıyla davacının toplu ... sözleşmesinden kaynaklanan ve ödenmeyen işçilik alacaklarından sorumlu olduğu gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin 08.....2022 tarihli ve 2022/1841 Esas, 2022/1685 Karar sayılı kararı ile; İlk Derece Mahkemesi kararının vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden kanuna aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 09.11.2022 tarihli ve 2022/12032 Esas, 2022/14562 Karar sayılı ilâmıyla; toplu ... sözleşmesinin hafta tatili ücretine ilişkin hükmüne göre çalışılan hafta tatili günü için toplam iki yevmiye ödeneceği belirlenmiş olup davacıya çalışma karşılığı olmayan bir yevmiye tutarındaki hafta tatili ücretinin aylık ücretin içinde ödenmiş olması karşısında hafta tatili ücretinin bir yevmiye üzerinden hesaplanması gerekirken Mahkemece iki yevmiye üzerinden hesaplama içeren bilirkişi raporuna itibar edilerek hüküm kurulmasının hatalı olduğu gerekçesiyle karar bozulmuştur.
B. İlk Derece Mahkemesince Verilen Direnme Kararı
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; önceki raporu düzenleyen bilirkişiden bozma kararı doğrultusunda ek hesap raporu alındıktan sonra 4857 sayılı ... Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) 45 ve 46 ncı maddeleri dikkate alındığında toplu ... sözleşmesinden yararlanmayan işçinin hafta tatili gününde çalışması hâlinde bir günlük yevmiyesinden başka ayrıca bir buçuk yevmiye tutarında ücret ödenmesi gerektiği, toplu ... sözleşmesinin 29 ve 32 nci maddelerinde "Çalışılan hafta tatili günü için toplam iki yevmiye ödenir." şeklindeki hüküm dikkate alındığında toplu ... sözleşmesinden yararlanan işçinin çalışmadığı hâlde alacağı bir günlük yevmiyesinden başka iki günlük yevmiye daha alması gerektiği gerekçesiyle direnme kararı verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili, alt işveren şirketlerle yapılan ihale sözleşmelerine göre davacının alacaklarından dava dışı yüklenici şirketlerin sorumlu olduğunu, dava konusu alacakların dayandırıldığı toplu ... sözleşmeleri görüşmeleri ve Yüksek Hakem Kurulu kararlarının davacının üyesi olduğu ... Sendikası ile davacının o dönem işvereni olan şirketler arasında yapıldığını, anlaşma sağlanamaması nedeniyle Yüksek Hakem Kurulu kararlarıyla sonuçlandırıldığını, toplu ... sözleşmeleri görüşmelerinin ve Yüksek Hakem Kurulu kararının müvekkili yönünden bir bağlayıcılığı olmadığını, kabul anlamına gelmemek kaydıyla bilirkişi raporunda alacakların fazla hesaplandığını, faiz türünün hatalı uygulandığını, bozma kararı sonrasında bozma kararı uyarınca ek rapor alınmasının bozma kararına uyma anlamına geldiğini, davacı lehine hükmedilen vekâlet ücretinin de hatalı olduğunu ve resen belirlenen nedenlerle direnme kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Hukuk Genel Kurulu Kararı
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 373 üncü maddesinin beşinci fıkrası gereğince Dairemizce yapılan incelemede, Daire kararının yerinde olduğu belirtilerek temyiz incelemesi yapılmak üzere dosyanın Hukuk Genel Kuruluna gönderilmesine karar verilmiştir.
2. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 11.10.2023 tarihli ve 2023/9-744 Esas, 2023/923 Karar sayılı kararı ile İlk Derece Mahkemesince bozma kararından sonra toplanan yeni delile dayanılarak direnme adı altında verilen kararın gerçekte direnme olmayıp, yeni delile dayalı yeni hüküm niteliğinde olduğu kabul edilerek yeni hükme yönelik temyiz itirazlarının incelenmesi için dosya Dairemize gönderilmiştir.
D. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 15.09.2015 - 28.02.2017 yürürlük süreli Toplu ... Sözleşmesi'nin 29 uncu maddesinde ve 01.04.2018-31.03.2020 yürürlük süreli Toplu ... Sözleşmesi'nin 32 nci maddesinde yer alan "Çalışılan bu hafta tatili günü için toplam iki yevmiye ödenir." şeklindeki düzenleme dikkate alındığında, davacıya çalışma karşılığı olmayan bir yevmiye tutarındaki hafta tatili ücretinin ödenmiş olması karşısında, hafta tatili ücretinin bir yevmiye üzerinden hesaplanmasının gerekip gerekmediği noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2. 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun 39 ve 53 üncü maddeleri, 4857 sayılı Kanun'un 2 nci maddesi ile 46 ncı maddesi.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Dava konusu dönemde işyerinde yürürlüğü bulunan toplu ... sözleşmesinin 32 nci maddesinde; hafta tatillerinde çalıştırılan işçilere takip eden hafta içinde bir gün izin verileceğinin yanı sıra çalışılan bu hafta tatili günü için toplam iki yevmiye ücret ödeneceğinin kararlaştırıldığı görülmektedir. Toplu ... sözleşmesinin bu hükmünün 4857 sayılı Kanun'un 46 ncı maddesine aykırı olmadığı da dikkate alındığında; toplu ... sözleşmesi hükmüne göre çalışma karşılığı olmayan bir yevmiye tutarındaki hafta tatili ücreti, aylık ücretin içinde ödenmiştir. Bu durumda hafta tatili alacağının bir yevmiye üzerinden hesaplanması gerekir. İlk Derece Mahkemesince iki yevmiye üzerinden hesaplama içeren bilirkişi raporuna itibar edilerek hüküm kurulması hatalıdır.
VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
30.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.