"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/2722 E., 2023/2646 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 7. ... Mahkemesi
SAYISI : 2022/123 E., 2023/568 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı Bakanlığa bağlı olarak sürekli işçi kadrosunda istihdam edildiğini, kadroya geçişinin 02.04.2018 tarihinde 696 ... Kanun Hükmünde Kararname (696 ... KHK) ile sağlandığını, hâlen davalı Bakanlığın kadrolu işçisi olarak çalışmaya devam ettiğini, alt işveren bünyesinde çalışmakta iken ücretinin asgari ücretin belirli bir oran fazlası olarak belirlendiğini ve ödendiğini, kadroya geçerken ... ... sözleşmesi imzaladığını ve ücretinin yine asgari ücretin belirli bir oran fazlası olarak belirlendiğini, ancak davalı tarafından eksik ödeme yapıldığını iddia ederek ödenmeyen fark ücret, fark ikramiye ve fark ilave tediye alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def'inde bulunduklarını, 696 ... KHK kapsamında kadroya geçiş sonrası işçi ücretlerinin Yüksek Hakem Kurulu tarafından düzenlenen toplu ... sözleşmesi dikkate alınarak belirlendiğini, davacının ücretinin düşürülmesi gibi bir uygulama söz konusu olmadığından dava konusu alacaklara hak kazanamayacağını, yanı sıra talep edilen faiz oranı ile faiz başlangıç tarihlerinin de hatalı olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacı ile davalı İdare arasında imzalanan belirsiz süreli ... sözleşmesinde davacının ücretinin her ay asgari ücretin belirli bir oran fazlası olacağına dair açık düzenleme olduğu, buna karşın 01.01.2019 tarihinde davacının 31.12.2018 tarihindeki ücretine sadece Yüksek Hakem Kurulu kararında belirtilen %4 oranındaki ücret zammının uygulandığı gerekçesiyle belirsiz süreli ... sözleşmesinin ve Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan toplu ... sözleşmesinin ilgili hükümleri uyarınca bilirkişi raporunda yapılan hesaplamalara göre davacının fark ücret, fark ikramiye ve fark ilave tediye alacaklarına yönelik davasının kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; davacının ücretinin 375 ... Kanun Hükmünde Kararname (375 ... KHK) hükümlerine göre belirlendiğini, Bakanlığın genel uygulamasının hukuka uygun olduğunu, davacının bir yandan ... ... sözleşmesindeki günlük brüt ücretin esas alınmasını bir yandan da toplu ... sözleşmesi ile öngörülen ücret kriterlerinin uygulanmasını istemesinin mümkün olmadığını, bu durumda işçilere hem asgari ücrete yapılan zammın hem de toplu ... sözleşmesinden kaynaklı zammın yapılması gibi (çifte zam) bir durum oluşacağını ve ücretlerin fahiş bir hâl alacağını, iddia edilenin aksine davacının ücretinin 2019 yılı asgari ücret seviyesine çekilerek bu ücrete %4 oranında ücret zammı uygulanmadığını, ücret bordrolarından anlaşılacağı üzere davacının 2018 yılı ücreti korunarak bunun üzerine %4 oranında zam yapıldığını, ücretin düşürülmediğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacı ile davalı İdare arasında imzalanan belirsiz süreli ... sözleşmesinin 7 nci maddesinde, davacının ücretinin asgari ücretin belirli bir oran fazlası olacağına dair düzenleme olduğundan hareketle belirsiz süreli ... sözleşmesinin ve toplu ... sözleşmesinin ilgili hükümleri uyarınca yapılan hesaplama doğrultusunda davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 696 ... KHK kapsamında sürekli işçi kadrosuna geçirilen davacı işçiye kadroya geçişte düzenlenen belirsiz süreli ... sözleşmesi hükümlerine göre ödenmesi gereken ücretin tespiti ile fark ücret, fark ikramiye ve fark ilave tediye alacaklarının bulunup bulunmadığına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2. 4857 ... ... Kanunu'nun 22, 32 ve 34 üncü maddeleri, 696 ... KHK ile 375 ... KHK'ye eklenen geçici 23 üncü madde, 6772 ... Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması ve 6452 ... Kanunla 6212 ... Kanunun 2 nci Maddesinin Kaldırılması Hakkında Kanun'un 1 vd. maddeleri, 6356 ... Kanun'un 39 ve 53 üncü maddeleri.
3. 696 ... KHK kapsamında kadroya geçen işçilerin geçiş aşamasındaki ücretlerinin tespiti ile ... ... sözleşmesinin ücrete ilişkin hükmünün ileriye etkisine ilişkin ilke ve esaslar, Dairemizin 03.05.2023 tarihli ve 2023/3001 Esas, 2023/6593 Karar ... kararında şu şekilde açıklanmıştır:
"...
2. 696 ... KHK'nın 127 nci maddesi ile 375 ... KHK'ya eklenen geçici 23 üncü madde çerçevesinde sürekli işçi kadrosuna geçirilen işçiler ile işveren arasında imzalanan ... sözleşmesinin ücrete ilişkin hükümlerinin doğru değerlendirilmesi son derece önemlidir. Dairemiz uygulamasına göre kadroya geçiş sırasında düzenlenen ... sözleşmesinde ücretin sadece asgari ücretin belli bir oranda fazlası yahut geçiş öncesindeki hizmet alım sözleşmesinde öngörülen ücret veya bu ücretin katları olarak belirlenmesi hâlinde, bu ücretin işçinin kadroya geçiş aşamasındaki ilk (temel) ücreti olduğu, taraflar arasında sonraki dönemler yönünden işvereni ücret artışı yapmakla yükümlü kılan bir düzenleme olmadığı kabul edilmektedir. Diğer taraftan ... sözleşmesinde ücretin her ay için asgari ücretin belli bir oranda fazlası şeklinde ödeneceğine yönelik hükümler ileriye etkili hükümler olarak değerlendirilmeli, bu hükümlerin sonraki dönemlere ilişkin ücret artışları yönünden işvereni bağlayacağı kabul edilmelidir.
..."
4. Dairemizin 11.07.2023 tarihli ve 2023/10878 Esas, 2023/11385 Karar ... kararı ise şu şekildedir.
"...
3. Dairemizin ....10.2022 tarihli bozma ilâmında sürekli işçi kadrosuna geçirilen davacının üyesi olduğu ... Sağlık-... Sendikası ile ... arasında 10.08.2020 tarihinde imzalanan ve 01.01.2019-31.12.2020 yürürlük tarihli toplu ... sözleşmesinden yararlanmasının en erken 01.11.2020 tarihi itibarıyla mümkün olacağı açıklanmış olmakla, 01.01.2019-31.12.2020 yürürlük tarihli toplu ... sözleşmesinin 'İkinci Yıl İkinci Altı Ay Zammı' başlıklı ücret zamlarına ilişkin 33 üncü maddesinin (d) bendi '01.07.2020 tarihinde işyerinde çalışmakta olan sendika üyesi işçilerin 30.....2020 tarihi itibarıyla almakta oldukları günlük brüt çıplak ücretlerine 01.07.2020 tarihinden geçerli olmak üzere %5,75 (yüzde beş yetmiş beş) oranında ücret zammı yapılacaktır (Bu zamma enflasyon farkı dahil edilmiştir.).' düzenlemesini içermektedir.
Buna göre, davacının 01.11.2020 tarihi itibarıyla söz konusu toplu ... sözleşmesinden yararlanması gerektiği kabul edilse dahi ilgili düzenleme uyarınca davacıya 01.11.2020 tarihi itibarıyla uygulanması öngörülen bir ücret zammına ilişkin düzenleme söz konusu olmadığından; davacının 01.01.2019-31.12.2020 yürürlük tarihli toplu ... sözleşmesinin ücret zammı dışındaki diğer hükümlerinden yararlanacağını; ancak toplu ... sözleşmesinde öngörülen ücrete ilişkin zam oranından yararlanamayacağını kabul etmek gerekir. Bu durumda, davacının ücretinin tespitinde 31.10.2020 tarihi itibarıyla hak edilen ücret aynen korunarak 01.11.2020-31.12.2020 tarihleri arasındaki varsa eksik ödenen ücret ile 2020 yılı Ekim ayı bordrosu ve toplu ... sözleşmesi fark ödeme cetvelinde görünen tahakkuklar mahsup edilmek suretiyle hüküm altına alınan diğer alacakların buna göre yeniden hesaplanması gerektiği anlaşılmakla; yazılı şekilde kurulan hüküm isabetsiz olup bozmayı gerektirmiştir."
5. Dairemizin 05.10.2023 tarihli ve 2023/6531 Esas, 2023/13812 Karar ... kararında ise ücret belirleme yöntemi şu şekilde açıklanmıştır:
"...
2. 08.09.2021 imza tarihli ve 01.01.2021-31.12.2022 yürürlük süreli Toplu ... Sözleşmesine göre 2021 yılı ücretinin belirlenmesi şu şekilde olmalıdır:
01.01.2021 tarihinde asgari ücrete ... sözleşmesindeki oran uygulandığında belirlenen ücret 136,67 TL’nin altında kalıyorsa davacının ücreti toplu ... sözleşmesinin 33 üncü maddesinin (1) inci bendinde taban ücreti olan 136,67 TL olarak kabul edilir. Bu miktara toplu ... sözleşmesinde öngörülen zamlar uygulanır. Böylelikle başka bir toplu ... sözleşmesi yürürlüğe girmiş olsa dahi ... sözleşmesinde belirtilen asgari ücretin fazlası tutarındaki oran uygulanamaz. Bir başka ifade ile işçinin ücretinin, ... ... sözleşmesinde öngörülen asgari ücret fazlası tutarındaki oranla bağı kesilir. 01.01.2021 tarihinde asgari ücrete ... sözleşmesindeki oran uygulandığında bulunan ücret 136,67 TL’nin üzerinde ise yukarıda belirtilen şekilde bağın kesildiğinden söz edilemeyeceğinden, ... sözleşmesine göre belirlenen bu ücrete ayrıca toplu ... sözleşmesinde öngörülen zamlar uygulanır.
3. Taban ücreti uygulaması sebebiyle ... sözleşmesi ile belirlenen asgari ücretin belirli bir oran fazlası şeklinde öngörülen ücret ile bağlantı kesilmiş ise bu şekilde belirlenen ücrete 2022 yılı ve sonrasında yürürlüğe girecek toplu ... sözleşmelerinde öngörülen zamlar uygulanır.
4. Belirtilen şekilde bağlantı kesilmemişse; 2022 yılı birinci dönem ücreti tespit edilirken, 31.12.2021 tarihinde ödenmesi gereken ücrete 01.01.2022 tarihinde başlayan dönemdeki ilk altı ay için %5 oranında ücret zammı ile toplu ... sözleşmesinin 33 üncü maddesinin (2) nci bendinin (b) alt bendinin ikinci paragrafında belirtilen enflasyon farkı ve bu şekilde bulunan son ücrete 03.02.2022 tarihli 2021 yılı Kamu Toplu ... Sözleşmeleri Anlaşma Protokolü’ne Ek Çerçeve Anlaşma Protokolü (III) uyarınca %2,5 oranında zam uygulandıktan sonra bulunacak ücret, ... sözleşmesinde belirlenen 01.01.2022 tarihindeki asgari ücretin belirli bir oran fazlası uygulanarak bulunan ücretten daha yüksek ise artık ... ... sözleşmesine göre belirlenecek ücret değil toplu ... sözleşmesine göre belirlenecek ücret uygulanır. Şayet 01.01.2022 tarihindeki asgari ücretin belirli bir oran fazlası tutarındaki ücret, toplu ... sözleşmesi hükümlerine göre belirlenen ücretten yüksek ise bu durumda da sadece ... sözleşmesi ile belirlenen ücret uygulanır.
Burada dikkat edilmesi gereken husus, ... sözleşmesindeki orana göre belirlenen ücretin üzerine ayrıca toplu ... sözleşmesinde öngörülen ücret zammının uygulanmaması gerektiğidir. Zira toplu ... sözleşmesi hükmü ile asgari ücrette 01.01.2022 tarihinde meydana gelen artıştan önceki (31.12.2021 tarihli) ücrete zam yapılması öngörülmüştür. Bu durumda yukarıda belirtildiği üzere işçi, toplu ... sözleşmesinde belirlenen ücret ile ... sözleşme uyarınca ödenmesi gereken ücretten hangisi yüksekse onu talep edebilir.
..."
3. Değerlendirme
1. Davalı vekili UYAP ile oluşturulan elektronik ortam üzerinden Dairemize gönderilen 15.02.2024 tarihli dilekçe ile; davacı işçinin 01.01.2019-Aralık 2020 arası döneme ilişkin fark ücret alacakları bakımından daha önce dava açarak talepte bulunduğunu, davanın kabulüne karar verildiğini ve kararın Yargıtay tarafından onanarak kesinleştiğini ileri sürmüştür.
2. Davacı işçiye ait ... 43. ... Mahkemesinin 2020/115 Esas ... dava dosyası incelendiğinde; davacı işçinin fark ücret talebine ilişkin olarak 07.02.2020 tarihinde açılmış olan davada 01.01.2019-14.01.2020 tarihleri arası döneme ilişkin olarak hesaplama yapıldığı ancak davacının ıslahı ile bağlı kalınarak brüt 5.389,00 TL fark ücret alacağı bakımından davanın kabulüne dair hüküm kurulduğu ve kararın Dairemizce 29.04.2021 tarihinde onanmak suretiyle kesinleştiği anlaşılmaktadır. 07.03.2022 tarihinde açılmış olan eldeki dosyada ise davacının fark ücret, fark ikramiye ve fark ilave tediye alacakları bakımından talepte bulunulmuş ve 01.01.2019-07.02.2021 tarihleri arasındaki dönem bakımından hesaplama yapılarak bilirkişi raporuna göre ıslah edilen tutarlar üzerinden davanın kabulüne karar verilmiştir.
3. Bu nedenle ... 43. ... Mahkemesinin 2020/115 Esas ... dosyası getirtilerek incelenmeli ve karara bağlanıp kesinleşen çalışma dönemi için tekrar talepte bulunulamayacağı yahut kesinleşen hususların eldeki davadaki talepler bakımından bağlayıcı olacağı gözetilmek suretiyle oluşacak sonuca göre ve mükerrer tahsilata yol açmayacak şekilde bir karar verilmelidir.
4. Diğer yandan somut uyuşmazlıkta hükme dayanak alınan bilirkişi raporunda; 696 ... KHK kapsamında kadroya geçen davacı işçinin üyesi bulunduğu ... Sağlık-... Sendikası ile ... Ağır Sanayii ve Hizmet Sektörü Kamu İşverenleri Sendikası arasında 08.09.2021 tarihinde imzalanan ve 01.01.2021-31.12.2022 yürürlük süreli toplu ... sözleşmesi hükümlerinin uygulanmasına ilişkin değerlendirmelerin, ilâmın İlgili Hukuk bölümünün (5) numaralı paragrafında yazılı Dairemiz kararında gösterilen hesaplama yöntemleri ile uyumlu olmadığı anlaşılmaktadır. 01.01.2022 tarihindeki asgari ücrete ... ... sözleşmesindeki oranın eklenmesiyle bulunan tutar ile davacının 31.12.2021 tarihindeki ücretine toplu ... sözleşmesi gereği eklenecek oranlardan sonra bulunan tutar karşılaştırıldığında toplu ... sözleşmesinde belirtilen oranların eklenmesiyle bulunan tutar daha yüksek çıktığından dikkate alınması yerinde ise de, 31.12.2021 tarihinde davacının ücreti 164,10 TL iken, bilirkişi raporunda hatalı olarak 166,80 TL üzerinden hesaplama yapıldığının gözetilmemesi yerinde değildir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
22.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.