"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/2417 E., 2023/2185 K.
KARAR : Davalının istinaf başvurusunun esastan reddi, davacının istinaf başvurusunun kabulü ile davanın kabulü
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 3. ... Mahkemesi
SAYISI : 2023/56 E., 2023/136 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesinin 24.05.2012 tarihli kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesinin 26.01.2023 tarihli kararı ile İlk Derece Mahkemesinin söz konusu kararının ortadan kaldırılmasına, davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine iadesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin gönderme kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davalının istinaf başvurusunun esastan reddine, davacının istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması ile esas hakkında yeniden hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin ... Jet Havacılık AŞ'de lisanslı teknisyen olarak çalıştığını, davalı Şirketin ... Jet Havacılık AŞ tarafından kurulduğunu ve tüm teknik personelin de bu Şirkete aktarıldığını, davacının ve diğer çalışanların 04.02.2011 tarihinde tüm yasal hak ve alacakları ile birlikte davalı Şirkete devredildiğini, davacının son ay net ücretinin 4.000,00 USD olduğunu, davalı Şirket tarafından sözleşmeye aykırı olarak Ekim 2016-Ekim 2018 dönemleri arasında davacının rızası ve yazılı onayı alınmadan, efektif satıştan daha düşük sabit kur üzerinden TL olarak ücretinin ödendiğini, davalının ... taraflı olarak yapmış olduğu bu işlemlerin davacının kayba uğramasına sebep olduğunu, davacının yazılı onayı alınmadan yapılan bu işlemlerin davacıyı bağlamayacağını, ücretlerin TL'ye çevrilmesine onay veren personele yüksek kur (4,95), onay ve izin vermeyenlere düşük kur (4,50 ) uygulandığını, ayrıca ücretlere farklı zam yapıldığını, davalı işverenin kur farkları ve zamları bordrolarda diğer ek ödeme şeklinde gösterdiğini, bu hususların haklı fesih sebebi doğurduğunu, davacının 2016 yılı Mayıs, Haziran, Temmuz ve Ağustos aylarında Dalama Havalimanında ... başına çalıştığını, her gün 24 saat hazır hâlde beklediğini ve çalıştığını, en yakın otelde konakladığını ve konaklama ücretini kendisinin ödediğini ileri sürerek kıdem tazminatı ile ücret, fazla çalışma ile ... ... ve genel tatil ücreti alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının, davalı Şirket bünyesinde 01.....2010 tarihinde lisanslı uçak teknisyeni olarak işe başladığını, son almış olduğu net ücretin 16.428,00 TL olduğunu, davacının iddialarının aksine feshin haklı nedene dayanmadığını, kur farkından kaynaklanan bakiye ücret alacağını hak etmediğini ve doğmamış diğer alacak taleplerinin reddedildiği hususunun ihtar edildiğini, Şirketin, gerek 2014 yılı ve gerekse de 2016 yılında yaşadığı olumsuz ekonomik problemler nedeni ile işçi çıkarmak yerine dolar kurunu 1 USD= 2,95 TL olacak şekilde sabitlediğini, ücretlerin bu tarihten itibaren sabit kur ile ödenmesinin kararlaştırıldığını, Şirket tarafından çalışanların yararına bir uygulama yapıldığını, çalışanların işine son vermek yerine ücretlerin ödendiği kurun sabitlendiğini, söz konusu değişikliğin davacıya ve diğer tüm çalışanlara bildirildiğini, davacının, kur sabitleme işlemi akabinde toplam 5 yıllık geçen zaman zarfında herhangi bir talepte bulunmadığını, çalışmasına 5 yıl daha devam ettiğini, davacının istifa etmesinden sonra ise bu talepleri gündeme getirdiğini, bu durumun kötüniyetli ve hakkın kötüye kullanılması mahiyetinde olduğunu, davacının ... sözleşmesini haklı nedenle feshetmediğini, bu nedenle kıdem tazminatına hak kazanmadığını, davacının fazla çalışması bulunmadığını, Dalaman Havalimanında çalıştığı süre boyunca görev tanımında yer alan görev ve sorumlulukları dışında herhangi bir çalışmasının olmadığını, Şirket tarafından kendisine görev tanımı dışında bir ... yapması için talimat verilmediğini, davacının ... ... ve genel tatil günlerinde çalışması gerektiği hâsıl olmuş ise de ücretinin ödendiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının ücretinin USD'den TL'ye çevrilerek ödendiği, davacının yazılı onayının alındığına dair bir belge de ibraz edilmediği, bu nedenle davacının kıdem tazminatı alacağına hak kazandığı, Ekim 2016-Ekim 2018 dönemleri arasında davacının rızası ve yazılı onayı alınmadan, efektif satıştan daha düşük sabit kur üzerinden TL olarak ödenmesi nedeniyle davacının fark ücret alacağının bulunduğu, davacının ... ... ve genel tatil günlerinde çalışmasının bulunduğunun yazılı belgeler ve tanık beyanları ile ispat edildiği, tanık beyanına göre hesaplama yapılan dönem yönünden %30 indirim uygulandığı, yine davacının Dalaman Havalimanında çalıştığı dönemler yönünden giriş çıkış kayıtlarına göre fazla çalışma yaptığını ispatladığı, davacının ücretine fazla çalışmaların dâhil olması nedeniyle aylık 22,5 saatlik çalışmanın fazla çalışma alacağından mahsup edildiği gerekçeleriyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalı vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili istinaf başvurusunda; hükümde gösterilen faiz başlangıçlarının hatalı olduğunu, fazla çalışma ücreti talebine yönelik hükmün hak edilenden az olduğunu ileri sürerek kararı istinaf etmiştir.
2. Davalı vekili istinaf dilekçesinde; davanın belirsiz alacak davası olarak açılamayacağını, faiz başlangıç tarihlerinin hatalı olduğu, davacının ücretinin TL cinsinden sabitlenmesinin işletmeden kaynaklanan ekonomik nedenlerle ve feshin son çare olması ilkesine uygun olduğunu, davacının bu duruma uzun süre itiraz etmediği hâlde dava açmasının dürüstlük kurallarına aykırı olduğunu, davacının haklı fesih nedeni bulunmadığını, bu nedenle kıdem tazminatı alacağına hak kazanamayacağını, davacının fazla çalışma ile ... ... ve genel tatil alacağının bulunmadığını, bordroların her ay işçiye e-posta olarak gönderildiğini, bu konuda bir ihtirazı kaydın bulunmadığını belirterek istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının ... sözleşmesini fesihinin haklı nedene dayalı olduğu ve kıdem tazminatına hak kazandığı, sunulan ihtarnameler, 6098 ... ... Borçlar Kanun'un (6098 ... Kanun) 117 nci maddesinde bulunan düzenleme ve arabuluculuk son tutanağı itibarıyla davalının; ücret alacağı için 18.12.2018, ... ... ve genel tatil ile fazla çalışma ücretleri için ise 18.01.2019 tarihinde temerrüde düştüğü gerekçeleriyle davalının istinaf başvurusunun esastan reddine, davacının istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması ile esas hakkında yeniden hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf dilekçesine ileri sürdüğü nedenlerle birlikte faiz başlangıç tarihlerinin hatalı olduğunu savunarak Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması için temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; davacının yazılı onayı olmadan USD olarak ödenen ücretinin TL'ye çevrilmesinin mümkün olup olmadığı ile davacının kıdem tazminatı ile ücret, fazla çalışma ile ... ... ve genel tatil alacaklarına hak kazanıp kazanmadığı ile faiz başlangıç tarihlerinin doğru tespit edilip edilmediği hususlarına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ve 371 inci maddesi ile 4857 ... ... Kanunun (4857 ... Kanun) 32,41,44,46 ncı maddeleri ile 4857 ... Kanun'un 120 nci maddesi atfıyla hâlen yürürlükte olan mülga 1475 ... ... Kanunu'nun 14 üncü maddesi.
2. 6098 ... Kanun'un 117 nci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin aşağıda yer alan paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Somut uyuşmazlıkta Bölge Adliye Mahkemesince; İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılmış ve sunulan ihtarnameler, 6098 ... Kanun'un 117 nci maddesinde bulunan düzenleme ve arabuluculuk son tutanağı itibarıyla davalının; ücret alacağı için 18.12.2018, ... ... ve genel tatil ile fazla çalışma ücretleri için ise 18.01.2019 tarihinde temerrüde düştüğü kabul edilmiştir.
3. Mahkemece yazılı gerekçe ile faiz başlangıç tarihleri belirlenmiş ise de; davacı vekili dava dilekçesinde dava konusu alacaklardan ücret alacağı için ... sözleşmesinde belirlenen ödeme tarihinden, kıdem tazminatı ile fazla çalışma ve ... ... ve genel tatil yönünden ... sözleşmesinin feshi tarihinden itibaren faiz uygulanmasını talep etmiş; ıslah dilekçesinde ise kıdem tazminatı için ... sözleşmesinin feshi tarihinden, diğer alacaklar yönünden ise dava tarihinden faiz uygulanmasını talep etmiştir.
4. Davacı tarafından, ıslah dilekçesi ile kıdem tazminatı alacağı dışındaki diğer alacaklar yönünden, alacağın tamamı için dava tarihinden faiz uygulanmasının talep edilmiş olması nedeniyle ücret, ... ... ve genel tatil ile fazla çalışma alacaklarına dava tarihi olan 05.03.2019 tarihinden faiz uygulanması gerekirken yazılı şekilde ücret alacağı için 18.12.2018, ... ... ve genel tatil ile fazla çalışma ücretleri için ise 18.01.2019 tarihinden itibaren faize hükmedilmesi hatalı olmuştur. Hüküm fıkrasında, bu tarihler yönünden "dava tarihi olan" ibaresinin yazılması da ayrıca isabetsiz ve infazda tereddüt oluşturacak mahiyettedir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 ... Kanun'un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca Bölge Adliye Mahkemesi kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı tarafın diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davalı vekilinin Bölge Adliye Mahkemesi kararına yönelik temyiz itirazının kabulü ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının, hüküm fıkrasının (2) numaralı bendinde yer alan "18.12.2018" rakamlarının çıkarılarak yerine "05.03.2019" rakamlarının yazılması; (3) ve (4) numaralı bentlerinde yer alan "18.01.2019" rakamlarının çıkartılarak yerine "05.03.2019" rakamlarının yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
05.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.