"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/2308 E., 2023/2730 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun kabulü ile davanın kısmen kabulü
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 20. ... Mahkemesi
SAYISI : 2021/750 E., 2022/620 K.
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının usulden bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı ... ile dava dışı alt işverenler arasında imzalanan hizmet alım sözleşmesi kapsamında davacının alt işveren işçisi olarak davalı Bakanlığa ait işyerinde belirsiz süreli ... sözleşmesi ile çalışırken 696 ... KHK kapsamında sürekli işçi kadrosuna geçirildiğini, sürekli işçi kadrosuna geçirildikten sonra ücretinin düşürüldüğünü, bundan dolayı ücret farkı, ikramiye farkı, ilave tediye farkı alacaklarının bulunduğunu, ayrıca davacının pandemi döneminde davalı Bakanlık tarafından yayımlanan Genelge çerçevesinde 7, 10 ve 15'er günlük nöbetler ile gece gündüz yirmi dört saat kapalı sistem çalıştığını, bu çalışma şeklinde fazla çalışma yaptığını, ... ... ve genel tatil günleri ile hafta tatili günlerinde çalıştığını, gece çalışması da yaptığını; ancak bu çalışmalara ilişkin zamlı ücretlerin ödenmediğini ileri sürerek fark ücret, ikramiye ve ilave tediye alacakları ile fazla çalışma, ... ... ve genel tatil, hafta tatili ve gece zammı ücreti alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; ücret politikasının hukuka uygun olduğunu ve davacının ödenmeyen alacağının bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 29.09.2022 tarihli kararı ile; davacının davalı Bakanlık bünyesinde bakım personeli olarak alt işveren firmalar nezdinde çalışırken 696 ... KHK ile kadroya geçirildiği ve 01.04.2018 tarihinde taraflar arasında belirsiz süreli ... sözleşmesinin imzalandığı, davacının ... Sağlık İşçileri Sendikası üyesi olduğu, dosya içerisinde yer alan Çumra Bakım ve Rehabilitasyon Merkezi güvenlik personeli puantaj cetveli başlıklı tabloda ''% oranı'' sütununda % fazlası şeklinde oran ibaresinin yer aldığı, davacının ücretinin belirlenen bu orana göre asgari ücretin % fazlası olduğu, bu oran dikkate alınmadan ücret ödendiğinin anlaşıldığı gerekçesiyle davacının fark alacaklarının bulunduğu kabulü ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. Gerekçe ve Sonuç
... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesinin 15.12.2022 tarihli kararıyla; davacı tarafından talep edilen fazla çalışma ücreti alacağının puantaj kayıtlarının saat kaydı içermemesi ve tanık dâhil başka bir delil de sunulmadığından ispat edilemediği gerekçesiyle reddinin yerinde olduğu, hafta tatili ile ... ... ve genel tatil ücreti alacaklarının hesaplanmasında hata bulunmadığı, davacı ... davalı arasında imzalanan 02.04.2018 tarihli belirsiz süreli ... sözleşmesinin 4 üncü maddesinde ücretin açıkça belli bir oran dâhilinde artırılmasına yönelik hüküm bulunmasa da, eldeki dosya ile birlikte incelenen seri dosyalarda yer alan ve davalı Bakanlık tarafından dosya kapsamına sunulan Çumra Bakım ve Rehabilitasyon Merkezi güvenlik/bakım personeli puantaj cetveli başlıklı tablolarda ''% oranı" sütununda %40, %50, %55 vb. oranların yer aldığının görüldüğü, buna rağmen ödemelerin puantajda yazan oran miktarına göre eksik yapıldığı, sonuç olarak davacının eksik ödenen bakiyeyi talep edebileceği, İlk Derece Mahkemesince alınan bilirkişi hesap raporunda 01.01.2021 tarihinden itibaren yapılan hesaplamalarda ikramiye alacağının da hesaplanması hatalı ise de davacı vekilince ıslah edilmediği, davalı vekilince reddedilen alacaklar bakımından vekâlet ücreti hususundaki istinaf talebinin dayanaksız olduğu, bu itibarla İlk Derece Mahkemesince verilen hükmün neticesi itibarıyla doğru olduğu gerekçesiyle taraf vekillerinin istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
2. Dairemizin 10.04.2023 tarihli bozma ilâmı ile; Bölge Adliye Mahkemesince bir taraftan taraf vekillerinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verildiği, diğer taraftan İlk Derece Mahkemesi kararının gerekçesinin değiştirildiğinin görüldüğü, İlk Derece Mahkemesi kararının gerekçesi değiştirildiğine göre Bölge Adliye Mahkemesince, 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (2) nci alt bendi gereğince davanın esası hakkında yeniden hüküm kurulması gerekirken anılan hükme aykırı şekilde istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmesinin isabetli olmadığı, 6100 ... Kanun'a uygun şekilde karar verilmek üzere Bölge Adliye Mahkemesi kararının usulden bozulmasına ve dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, bozma sebebine göre taraf vekillerinin diğer temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacı tarafından talep edilen fazla çalışma ücreti alacağının puantaj kayıtlarının saat kaydı içermemesi ve tanık dâhil başka bir delil de sunulmadığından ispat edilemediği gerekçesiyle reddinin yerinde olduğu, hafta tatili ile ... ... ve genel tatil ücreti alacaklarının hesaplanmasında hata bulunmadığı, hizmet alım sözleşmelerinde yüklenici tarafından istihdam edilen işçilerin ücretlerinin asgari ücretin katları ya da asgari ücretin belirli bir oran fazlası şeklinde belirlenmesi hizmet alım sözleşmesinin devam ettiği döneme ilişkin uygulama olduğu, 696 ... KHK ile 375 ... KHK'nın eklenen geçici 23 ve 24 üncü maddeler uyarınca sürekli işçi kadrolarına geçirileceklerin istihdam edilmesine esas hizmet alım sözleşmelerinin geçiş işleminin yapıldığı tarih itibarıyla feshedilmiş sayılacağı, sürekli işçi kadrolarına geçirilmeyle ilgili söz konusu düzenlemenin hizmet alım sözleşmeleri kapsamında çalışanların daha önce ücret ile diğer mali ve sosyal haklarını asgari ücretle irtibatlandıran uygulamalara son verdiği, yükleniciler tarafından istihdam edilip de sınavla sürekli işçi kadrolarına geçen işçilerin ücret ile diğer mali ve sosyal haklarının yeni süreçte Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan toplu ... sözleşmesinin uygulanması ile oluşan ücret ile diğer mali ve sosyal haklardan fazla olamayacağı, sözü edilen uygulamanın Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Çalışma Genel Müdürlüğünün görüş yazısına da uygun olduğu, sürekli kadroya geçirildikten sonra kamu kurum ve kuruluşlarınca ... ... sözleşmesinin yapılmamış olmasının, yapılmış olsa dahi ücret kısmının boş bırakılmasının da sonuca etkili olmayacağının açık olduğu; ancak eldeki dosyadaki durumun yukarıda izah edilen uygulamadan farklı olduğu, nitekim davacı ... davalı arasında imzalanan 02.04.2018 tarihli belirsiz süreli ... sözleşmesinin 4 üncü maddesinde ücretin açıkça belli bir oran dâhilinde artırılmasına yönelik hüküm bulunmasa da, eldeki dosya ile birlikte incelenen seri dosyalarda yer alan ve davalı Bakanlık tarafından dosya kapsamına sunulan Çumra Bakım ve Rehabilitasyon Merkezi güvenlik/bakım personeli puantaj cetveli başlıklı tablolarda ''% oranı" sütununda %40, %50, %55 vb. oranların yer aldığının görüldüğü, buna rağmen ödemelerin puantajda yazan oran miktarına göre eksik yapıldığı, sonuç olarak davacının eksik ödenen bakiyeyi talep edebileceği, İlk Derece Mahkemesince alınan bilirkişi hesap raporunda 01.01.2021 tarihinden itibaren yapılan hesaplamalarda ikramiye alacağının da hesaplanması hatalı ise de davacı vekilince ıslah talep edilmediği, bu sebepten davanın dava dilekçesinde belirtilen miktarlar üzerinden kısmen kabul edildiği ve İlk Derece Mahkemesince gerekçede alacak miktarları ile ilgili bir değerlendirmede bulunulmadığı, davacının her durumda talep ettiği 10,00 TL ikramiye alacağının korunduğu anlaşıldığından bu hususun belirtilmesiyle yetinildiği, sonrasında bakiye alacaklar için ikame edilecek bir davada davacının 01.01.2021 tarihi itibarıyla fark ikramiye alacağına hak kazanmadığının göz önünde tutulması gerektiği,kararın sonucu itibarıyla doğru ancak İlk Derece Mahkemesi kararının gerekçesinin düzeltilmesi gerektiği, yargılamada eksiklik bulunmamakla birlikte, İlk Derece Mahkemesince kanunun olaya uygulanmasında hata edilmiş olduğu ancak yeniden yargılama yapılmasına ihtiyaç duyulmadığı gerekçesi ile 6100 ... Kanun'un 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (2) nci alt bendi gereğince İlk Derece Mahkemesi kararın ortadan kaldırılmasına ve yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz başvurusunda; davacı işçiye tüm ücretlerinin zamlı ödendiğini ve herhangi bir alacağın bulunmadığını, pandemi şartları zorunlu nedenleri gerektirdiği için davacının denkleştirme esasına göre çalıştığını, taraflar arasındaki sözleşmeye göre belli bir oran kararlaştırılmamış olması nedeniyle, talep tarihinden itibaren ilgili mevzuat hükümlerine göre belirlenen ücrete 375 ... KHK'nın Ek 23 üncü maddesi uyarınca Yüksek Hakem Kurulu tarafından bağıtlanan toplu ... sözleşmesi hükümlerindeki artışların yapıldığını, bu uygulamanın Yargıtay içtihadına uygun olduğunu, reddedilen alacaklar bakımından lehlerine maktu vekâlet ücreti takdir edilmesi gerektiğini ileri sürerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 696 ... KHK kapsamında sürekli işçi kadrosuna geçirilen davacı işçinin, kadroya geçişte düzenlenen belirsiz süreli ... sözleşmesi hükümlerine göre ücretinin tespiti ile talep edilen fark alacaklarının bulunup bulunmadığı ve fazla çalışma, ... ... ve genel tatil, hafta tatili ve gece zammı ücreti alacaklarının ispatı hususundadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Kanun'un 369 maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2. 696 ... KHK ile 375 ... KHK'ya eklenen geçici 23 üncü madde, 4857 ... ... Kanunu'nun 22, 32, 41, 44, 46, 47, 68 ve 69 uncu maddeleri.
3. 696 ... KHK kapsamında kadroya geçen işçilerin geçiş aşamasındaki ücretlerinin tespiti ile ... ... sözleşmesinin ücrete ilişkin hükmünün ileriye etkisine ilişkin ilke ve esaslar, Dairemizin 03.05.2023 tarihli ve 2023/3001 Esas, 2023/6593 Karar ... kararında şu şekilde açıklanmıştır:
"...
2. 696 ... KHK'nın 127 nci maddesi ile 375 ... KHK'ya eklenen geçici 23 üncü madde çerçevesinde sürekli işçi kadrosuna geçirilen işçiler ile işveren arasında imzalanan ... sözleşmesinin ücrete ilişkin hükümlerinin doğru değerlendirilmesi son derece önemlidir. Dairemiz uygulamasına göre kadroya geçiş sırasında düzenlenen ... sözleşmesinde ücretin sadece asgari ücretin belli bir oranda fazlası yahut geçiş öncesindeki hizmet alım sözleşmesinde öngörülen ücret veya bu ücretin katları olarak belirlenmesi hâlinde, bu ücretin işçinin kadroya geçiş aşamasındaki ilk (temel) ücreti olduğu, taraflar arasında sonraki dönemler yönünden işvereni ücret artışı yapmakla yükümlü kılan bir düzenleme olmadığı kabul edilmektedir. Diğer taraftan ... sözleşmesinde ücretin her ay için asgari ücretin belli bir oranda fazlası şeklinde ödeneceğine yönelik hükümler ileriye etkili hükümler olarak değerlendirilmeli, bu hükümlerin sonraki dönemlere ilişkin ücret artışları yönünden işvereni bağlayacağı kabul edilmelidir."
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı vekilinin tüm, davalı Bakanlık vekilinin ise aşağıda yer alan paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazlarının yerinde görülmemiştir.
2. 696 ... KHK'ya göre sürekli işçi kadrosuna geçirilen davacı ile davalı Bakanlık arasında imzalanan ve 02.04.2018 tarihinde yürürlüğe giren belirsiz süreli ... sözleşmesinin "Ücret esası ve ödeme şekli" başlıklı 4 üncü maddesinin (a) fıkrasında "İlgili mevzuat hükümlerine göre belirlenen Toplu ... Sözleşmesi hükümleri uygulanır. b)İşçi ücreti, ayda bir ve çalışıldıktan sonra banka aracılığıyla ödenir. Mücbir bir sebep olmadıkça her ayın ücreti ödeme gününden itibaren en geç 10 gün içinde ödenir." hükmü mevcuttur.
3. Hizmet alım sözleşmelerinde yüklenici tarafından istihdam edilen işçilerin ücretlerinin asgari ücretin katları ya da asgari ücretin belirli bir oran fazlası şeklinde belirlenmesi hizmet alım sözleşmesinin devam ettiği döneme ilişkin uygulamadır. 696 ... KHK ile 375 ... KHK’ya eklenen geçici 23 ve 24 ncü maddeleri uyarınca sürekli işçi kadrolarına geçirileceklerin istihdam edilmesine esas hizmet alım sözleşmeleri, geçiş işleminin yapıldığı tarih itibarıyla feshedilmiş sayılır. Sürekli işçi kadrolarına geçirilmeyle ilgili söz konusu düzenlemenin hizmet alım sözleşmeleri kapsamında çalışanların daha önce ücret ile diğer mali ve sosyal haklarını asgari ücretle irtibatlandıran uygulamalara son verdiği açıktır.
4. Yukarıda izah edildiği üzere davacının davalı Bakanlık ile imzalamış olduğu 02.04.2018 tarihli sözleşmede ücretin asgari ücretin katları yada belirli oranda fazlası üzerinden ödeneceği şeklinde bir düzenleme bulunmadığı, davalı Bakanlıkça davacının ücretinin yürürlükte bulunan düzenlemelere uygun bir şekilde belirlendiği ve ödendiği anlaşılmakla davacının fark alacaklara ilişkin talebinin reddine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması hatalıdır.
5. Kabule göre de; 696 ... KHK ile 375 ... KHK'ya eklenen geçici 23 üncü madde, kamuda sürekli işçi kadrosuna geçirilen işçilerin ücretlerinin tespitinde uygulanacak kuralları belirlemekle burada söz konusu olan Yüksek Hakem Kurulu kararıyla bağıtlanan toplu ... sözleşmesi davacının 6356 ... Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu hükümlerine göre yararlandığı bir toplu ... sözleşmesi değildir. Bu itibarla davacının bu toplu ... sözleşmesinden kaynaklanan ikramiye alacağı talebine en yüksek işletme kredisi faizi uygulanması isabetsizdir. Diğer yandan, ilave tediye alacağı, 6772 ... Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması ve 6452 ... Kanunla 6212 ... Kanunun 2 nci Maddesinin Kaldırılması Hakkında Kanun ile öngörülmüş bir alacak kalemi olup bu alacağa uygulanması gereken faiz oranı, kanunen yasal faizdir. Talebin toplu ... sözleşmesine dayalı olarak ileri sürülmesi sonucu değiştirmeyecektir. Bölge Adliye Mahkemesince hüküm altına alınan ilave tediye alacağına yasal faiz uygulanması gerekirken, yazılı şekilde en yüksek banka mevduat faiz uygulanması bir diğer hatalı yöndür.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
16.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.