"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
SAYISI : 2020/38 E., 2023/99 K.
KARAR : Davanın kısmen kabulü
Taraflar arasında görülen alacak davası sonunda verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı Belediyeye ait işyerinde 05.07.2007-30.09.2014 tarihleri arasında değişen alt işverenler nezdinde güvenlik görevlisi olarak çalıştığını, davalı ... Belediye Başkanlığının asıl işveren olduğunu, davaların işçilik alacaklarından müştereken ve müteselsilen sorumlu olduğunu, asıl işveren alt işveren ilişkisi içinde davalılardan ... Başkanlığının işini yürüten farklı şirketler nezdinde çalışan davacının ... sözleşmesinin haksız ve bildirimsiz olarak feshedildiğini ileri sürerek kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, yıllık izin ücreti, fazla çalışma ve ... ... ve genel tatil ücreti alacaklarının davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... Belediye Başkanlığı vekili cevap dilekçesinde; davacı müvekkili İdare çalışanı olmadığından davanın husumet yönünden reddi gerektiğini, davacı ile aralarında 657 ... Devlet Memurları Kanunu (657 ... Kanun) ve 4857 ... ... Kanunu (4857 ... Kanun) anlamında istihdam ilişkisi bulunmadığını, dava dilekçesi ekinde belge gönderilmediğinden usule ilişkin itirazlarda bulunduklarını beyanla davanın reddini istemiştir.
2. Davalı .... Şti. (... Güvenlik Şirketi) vekili cevap dilekçesinde; talep konusu alacakların zamanaşımına uğradığını, müvekkili Şirkete bağlı olarak çalışılmayan dönemlerden sorumlu olmadıklarını, husumet itirazında bulunduklarını, davalı Kuruma ihale edilen işin 01.09.2014-30.09.2014 dönemini kapsadığını, taraflar arasında düzenlenmiş ... sözleşmesinin bir ay belirli süreli olduğunu, işin sona ermesi üzerine deneme süresi içinde davacının ... sözleşmesinin sona erildiğini, tazminat talep ... için gerekli hizmet süreleri tamamlanmadığı için kıdem ve ihbar tazminatlarına hak kazanılamayacağını, 4857 ... Kanun'un, 6552 ... ... Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması ile Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair Kanun'un 8 inci maddesiyle değişik 112 nci maddesi gereğince kıdem tazminatının ödenmesinden diğer davalı Belediyenin ... başına sorumlu olduğunu, talep konusu alacakların haksız ve dayanaksız olduğunu, davalı işyerinde genel tatil günlerinde çalışılmadığını, fazla çalışma yapılmadığını, arizi olarak yapılan çalışma karşılıklarının bordrolara yansıtılarak ödendiğini, davacının hizmet süresine göre yıllık izin alacağına hak kazanmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
II. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 12.04.2016 tarihli ve 2016/221 Esas, 2016/173 Karar ... kararıyla; dosya içeriğine göre davacının asıl işveren Belediyeye bağlı işyerinde alt işverenler nezdinde 05.07.2007-30.09.2014 tarihleri arasında çalıştığı, davalılar arasında asıl işveren alt işveren ilişkisi olduğu ve davalının son alt işveren olduğu, bu nedenle uyuşmazlık konusu işçilik alacaklarından müştereken ve müteselsilen sorumlu oldukları, ... sözleşmesinin kıdem ve ihbar tazminatını gerektirmeyecek şekilde son bulunduğunun davalılarca ispat edilemediği, tanık anlatımları ile davacının fazla çalışma yaptığı ve ... ... ve genel tatil günlerinde çalıştığı hususunu ispatladığı, bu çalışma karşılığı hak kazanılan ücretlerin ödendiği olgusu davalılarca ispatlanamadığından talebin kabul edildiği, hak kazandığı senelik izinlerden kullandığını beyan ettiği izin süreleri düşülerek bakiye izin ücreti alacağının bulunduğu belirtilerek davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekillerince ayrı ayrı temyiz isteminde bulunulmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin 17.12.2019 tarihli ve 2016/25320 Esas, 2019/23521 Karar ... ilâmı ile; Mahkemenin davalılar arasında asıl işveren alt işveren ilişkisi olduğu yönündeki kabul kararında isabetsizlik bulunmamakla birlikte, davacının çalışmasının geçtiği değişen alt işverenler arasında işyeri devri olup olmadığı, arada ödenen kıdem tazminatı bulunup bulunmadığı, varsa mahsubu gerekip gerekmediğinin belirlenmesi için son alt işveren dâhil tüm alt işverenlerdeki şahsi sicil dosyalarının getirtilerek incelenmesi gerektiği, ayrıca fazla çalışma ile ... ... ve genel tatil alacaklarının ispatı için dinlenen tanıkların beyanlarından davalıya karşı dava açtıkları anlaşılmakla, davacı ile menfaat birliği içinde olan tanık beyanına dayalı olarak yapılan hesaplamaya itibarla karar verilmesinin yerinde olmadığı, dosya kapsamında işyerinde vardiyalı çalışma düzeninin bulunduğunun anlaşıldığı, taraflar delil olarak işyeri kayıtlarına dayandığına göre işyerine giriş çıkışlarda kart basılıyorsa buna ilişkin kayıt ve belgeler, alt işverendeki işçi şahsi sicil dosyası, puantaj kayıtları, günlük çalışmalara ilişkin tüm kayıt ve belgelerle asıl işverenin alt işverenin çalışmasını denetlemek amacıyla tuttuğu kayıtlar, davalı Belediyedeki günlük çalışma düzenini belirleyen her türlü kayıt ve belge ile giriş kayıtlarının getirtilmesi ve bu suretle toplanacak tüm delillerin yeniden değerlendirmeye tâbi tutularak karar verilmesi gerektiği gerekçeleriyle hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemece yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; bozma ilâmı doğrultusunda davalılara müzekkere yazıldığı, davalı Belediye vekilince 02.04.2020 tarihli dilekçe ekinde belgelerin ibraz edilerek başkaca belge bulunmadığının bildirildiği, davalı ... Şirketine 24.02.2020 tarihli ihtaratlı kesin süreli müzekkere tebliğ edildiği, davalı ... Şirketi vekilince müzekkereye karşı, cevap dilekçesi ile birlikte ibraz edilen belge dışında belge olmadığının bildirildiği, işyeri şahsi sicil dosyalarının celbi için de ihbar olunan Şirketlere müzekkereler yazıldığı, celp edilen yazı cevapları gözetilerek bilirkişiden ek rapor aldırıldığı, gelen yazı cevapları uyarınca davacının, davalı asıl işveren Belediyenin sorumluluğunda olan hizmet süresinin yeniden belirlendiği, buna göre Yenimahalle Belediye Başkanlığı nezdinde toplam 5 yıl 9 ay 8 gün çalıştığı, 05.07.2007-18.10.2009 tarihleri arasındaki ilk dönem çalışmasının tasfiye olduğunu gerektirecek bir sebep bulunmadığından hizmet süresinin birleştirildiği, 4857 ... Kanun'un 2 nci maddesinin yedinci fıkrası gereğince davalı Belediye asıl işveren, davalı ... Şirketi son alt işveren şirket konumunda olduğundan tüm dönemden birlikte müştereken ve müteselsilen sorumlu oldukları, davalılarca 15.07.2013-15.09.2013 tarihleri arasına ait vardiya nöbet çizelgelerinin sunulduğu, bu dönem dışında davacı ile menfaat birliği içinde olan tanık beyanlarını destekler nitelikte delil bulunmadığından davacının belirtilen dönem dışında fazla çalışma ile ... ... genel tatil çalışmasını ispat edemediği gerekçeleriyle ve bozma sonrası aldırılan bilirkişi ek raporundaki hesaplamaların hükme esas alındığı belirtilip, bozma öncesi gerekçeler tekrar edilerek davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davalı ... Belediye Başkanlığı vekili temyiz başvurusunda; davacının müvekkili İdare çalışanı olmayıp aralarında ... sözleşmesi bulunmadığını, müvekkilinin ihale makamı konumunda olduğunu ve güvenlik işini ihale ile diğer davalı ... Şirketine verdiğini, davacının bu Şirket nezdinde çalıştığını, ... ve talimatları adı geçen Şirket yetkililerinden aldığını, davanın müvekkili yönünden husumet yokluğu nedeniyle reddi gerektiğini savunarak kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı ... Şirketi vekili temyiz başvurusunda; davacı ile deneme süreli ... sözleşmesi imzalandığını, davalı Belediyeden ihale ile alınan işin sona ermesi üzerine deneme süresi içerisinde ... sözleşmesine son verildiğini, kıdem ve ihbar tazminatı talebi için aranılan asgari çalışma süresi dolmadan işten ayrılan davacının kıdem ve ihbar tazminatı talep hakkının bulunmadığını, davacının 05.07.2007-18.10.2009 tarihleri arasında geçen çalışma döneminin tasfiye olduğunu, bu husus gözetilmeksizin eksik inceleme ile hüküm kurulduğunu, müvekkili işyerinde haftalık 45 saati aşan çalışma bulunmadığını ve ... ... ile genel tatillerde çalışma yapılmadığını, zaruri hâllerde yapılan çalışma karşılıklarının ödendiğini, davacının hizmet süreleri birleştirilemeyeceğinden yıllık izin ücreti alacağı hesabının da hatalı olduğunu, kaldı ki müvekkili nezdinde bir aylık süre çalışan davacının yıllık izin ücreti alacağına hak kazanmadığını beyanla kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyetine ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; davacının davalıların sorumluluğunda olan hizmet süresinin belirlenmesi, fazla çalışma ile ... ... ve genel tatil ücreti alacaklarının ispat edilip edilemediği ve hesaplanması konularına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 ... Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 ... Kanun) 428 inci maddesi ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrası.
2. 4857 ... Kanun'nun 2, 17, 32, 41, 44, 47 ve 63 üncü maddeleri ile aynı Kanun'un 120 nci maddesi atfıyla hâlen yürürlükte bulunan mülga 1475 ... ... Kanunu'nun 14 üncü maddesi.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 ... Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 ... Kanun'un 428 inci maddesi ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen Mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; davalılar vekillerince temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davalılar vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edenlere yükletilmesine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
17.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.