"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 30. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/545 E., 2023/891 K.
KARAR : Davanın kısmen kabulü
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararının davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Dairemizce hükmün bozulmasına karar verilmiş; Bölge Adliye Mahkemesi tarafından bozma kararına karşı direnilmiştir.
Direnme kararının davalı vekili tarafından temyizi üzerine Yargıtay Hukuk Genel Kurulunca Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozma doğrultusunda yeniden yapılan yargılama sonucunda davanın kısmen kabulüne verilmiştir.
Mahkeme kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; müvekkilinin 17.02.2002 tarihinden ... sözleşmesinin haksız olarak feshedildiği 15.07.2015 tarihine kadar davalı Boru Hatları ile ... Taşıma A.Ş. (...) LNG İşletme Müdürlüğünde 854 ... ... ... Kanunu’na (854 ... Kanun) tâbi olarak aralıksız çalıştığını, davalı tarafından müvekkiline 2002 yılından itibaren belirli süreli ... sözleşmeleri imzalatıldığını, en son 08.01.2013 tarihinde üç yıl süreli LNG İşletme Müdürlüğü Kılavuz Kaptan Sözleşmesi imzalatıldığını, sözleşmenin 3 üncü maddesi uyarınca müvekkilinin ...’a ait LNG ... Terminalinin yetki sınırları içinde yer alan iskele ve benzeri yerlere gelecek veya bu yerlerden ayrılacak gemilere kılavuzluk hizmeti verdiğini, ayrıca gemilerin aynı kuruluş içerisinde yer değiştirmelerini sağladığını, cer hizmeti verdiğini ve römorkör kaptanına nezaret ettiğini, sözleşmenin 16 ncı maddesinde en son net ücretin 9.876,20TL, 9 uncu maddesinde vardiya süresinin iki hafta olarak düzenlendiğini ve vardiyası olduğunda tüm çalışma süresi boyunca hafta tatili, dinî ve millî bayramlar ile genel tatil günleri de dâhil olmak üzere yirmi dört saat görevini ifa ettiğini, yıllık izinlerini kullanamadığını, sürekli fazla çalışma yapmasına rağmen ücretlerinin ödenmediğini ileri sürerek kıdem ve ihbar tazminatları, yıllık izin, fazla çalışma, hafta tatili ile genel tatil ücreti alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; davacının müvekkili yanında kılavuz kaptanlık stajını tamamladıktan sonra kılavuz kaptan olarak 17.02.2002-15.07.2015 tarihleri arasında çalıştığını, kılavuz kaptan sözleşmelerinde “iki haftalık hizmetinden faydalanılan kılavuz kaptan takip eden iki haftayı istirahat ederek geçirmek üzere serbesttir.” ve “kılavuz kaptanın vardiyası dışında olduğu süre ... tarafından kendisine istirahat için verildiğinden bu süre içinde bir başka ... yerinde çalışmayacaktır.” hükümleri olmasına rağmen davacının Aliağa Petkim Limanında ve ... ... Limanında 2013 yılından beri kılavuz kaptanlık yaptığını, ayrıca sadece istirahat sürelerinde değil vardiyalarında da başka limanlarda kılavuzluk yaptığının Teftiş Kurulu Raporu ile belgelendirildiğini, gerçeğe aykırı olarak service bill düzenlediğini, açıklanan nedenlerle davacının kıdem ve ihbar tazminatlarına hak kazanamayacağını, çalışma şartları ile ilgili iddialarının da yerinde olmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 18.01.2018 tarihli ve 2016/184 Esas, 2018/9 Karar ... kararı ile; davacının 17.02.2002-15.07.2015 tarihleri arasında çalıştığı, ... sözleşmesinin haksız feshedildiği, yıllık izinlerinin kullandırıldığının ispatlanamadığı, dinlenen tanık beyanlarına göre fazla çalışma, hafta tatili ve genel tatil ücreti alacaklarının bulunduğu gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 08.12.2020 tarihli ve 2018/1181 Esas, 2020/2685 Karar ... kararı ile; kıdem tazminatına fesih tarihinden itibaren yasal faiz yerine en yüksek mevduat faizi yürütülmesinin usul ve kanuna aykırı olduğu, gerekçeli kararda “davacı ... akdinin haklı nedenlere dayalı olarak feshettiği” şeklinde açıklama yapıldıktan sonra devamında bu kez “davacının ... akdinin haksız yere feshedildiği değerlendirilmiştir” denilmek suretiyle gerekçede karışıklığa yol açıldığı, hüküm altına alınan alacakların brüt mü net mi olduğunun hüküm fıkrasında gösterilmemesinin infazda tereddüde yol açacağı ve bunun 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) 297 nci maddesi ve kamu düzenine aykırılık oluşturduğu gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun bu yönlerden kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 29.03.2021 tarihli ve 2021/2846 Esas, 2021/7116 Karar ... ilâmı ile; davalının diğer temyiz itirazları yerinde görülmeyerek davacının klavuz kaptan olarak günün 24 saatinde her an çalışmaya hazır olması gerekmekte ise de fiilen çalışmadığı sürenin ... süresinden sayılmasının mümkün olmadığı ve esasen davacının çalışma şekli dikkate alınarak aylık ücreti belirlendiğinden fazla çalışma talep etmesinin mümkün olmadığı, hâl böyle olunca davacının fazla çalışma alacak talebinin reddi gerekirken kabulünün hatalı olduğu gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. Direnme Kararı
Bölge Adliye Mahkemesinin 09.07.2021 tarihli ve 2021/1174 Esas, 2021/1925 Karar ... kararı ile; 854 ... Kanun'un 27 nci maddesinde bazı gemiadamlarının normal çalışma süresi dışında tutulduğu ancak bu gemiadamlarının çalışma süresinin belirlenmesi ve uygun bir dinlenme süresi verilmesinin özellikle eşit işlem borcu nedeni ile gerekli olduğu, zira bu çalışanların çalışma sürelerinin sınırsız bırakılmadığı, bu kapsamda çalışan gemiadamlarının işin niteliğine göre belirlenecek çalışma sürelerinin aşılması hâlinde 6098 ... ... Borçlar Kanunu’nun 402 maddesi uyarınca “fazla çalışma için zamlı ücret” talep edebilecekleri, diğer taraftan 180 ... İLO Sözleşmesi, Avrupa Birliğinin 1999/63 ... Direktifi ile Denizcilik Çalışma Sözleşmesi'nde gemiadamları arasında bir ayrım yapılmadığı ve çalışma sürelerinin aşılması hâlinde fazla çalışmanın söz konusu olduğunun belirtildiği, bu nedenle bir gemiadamının görevi ne olursa olsun yasal çalışma sürelerini aşan çalışmaların fazla saatlerle çalışma kabul edilerek karşılığı zamlı ücretin ödenmesi gerektiği, ... ... Hukukunda tarafların sözleşmeye fazla çalışma ücretinin ücrete dâhil olduğu şeklinde hüküm koymaları mümkün ise de davacının ... sözleşmelerinde bu yönde düzenleme bulunmadığı, davalı işverenlikçe 854 ... Kanun'un 28 inci maddesinin son fıkrası gereğince tutulması zorunlu noter tasdikli defter, jurnal defteri ve yine davacının çalışma gün ve saatlerini gösterir puantaj kayıtları ve eş değer işyeri kayıtlarının sunulmadığı, sadece davacının imzasının bulunmadığı, işe başlama ile işten ayrılış saatinin gösterilmediği bazı aylara ilişkin çalışma çizelgeleri ile davacının davalı işverenliğe ait misafirhanede konakladığı bazı günleri gösterir liste sunulduğu, davalının tanık da dinletmediği, bu durumda davacı gemiadamının 854 ... Kanun gereğince kılavuz kaptan olarak gerek denizde sefer esnasında bulunduğu süreye gerekse karada işgücünü davalı işverenin emrine tahsis ettiği süreye göre 854 ... Kanun'un 26 ncı maddesinin birinci fıkrasındaki çalışma süresini aşacak şekilde fazla çalışma yaptığını tanık beyanı dâhil her türlü delil ile ispatlayabileceği, davalı yanında iki hafta çalışma iki hafta dinlenme sistemi şeklinde çalıştığı anlaşılan davacının yasal süreyi aşacak şekilde haftalık 57 saat çalıştığı ve fazla çalışma ücretine hak kazandığı gerekçesiyle önceki hükümde direnilmesine karar verilmiştir.
C. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Kararı
1. Direnme kararı yasal süresi içinde davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
2. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 17.11.2022 tarihli ve 2021/9-907 Esas, 2022/1548 Karar ... ilâmı ile; kılavuz kaptan olarak çalışan davacı 854 ... Kanun'un 27 nci maddesindeki düzenleme nedeni ile günlük/haftalık ... süreleri rejimine tâbi olmadığından fazla çalışma ücretinin kabulünün isabetli olmadığı gerekçesiyle direnme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
D. Bölge Adliye Mahkemesince Hukuk Genel Kurulu Kararı Üzerine Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararı dikkate alınarak yapılan yargılama sonucunda taraflar arasında işçi işveren ilişkisi kurulduğu, ... sözleşmesinin feshinin usul ve kanuna uygun olmadığı, davacının kıdem ve ihbar tazminatına hak kazandığı, davacının hafta tatili ile ... ... ve genel tatil ücret alacağının varlığını ispatladığı, davacının yıllık izin ücret alacağının ödenmediği, fazla çalışma alacağına ise hak kazanamadığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; davacının sözleşmelere şerh düşmeden çalıştığını, davalı ile yapılan ... sözleşmelerinde iki hafta vardiya iki hafta izin öngörüldüğünü ve bu dinlenme aralarında davacının başka yerde çalışamayacağı belirtilmesine rağmen davacının 2013 yılından itibaren başka yerde çalıştığını ve bu durumun teftiş kurulu raporu ile de sabit olduğunu, davacının kötüniyetli olduğunu, ... sözleşmesinin sözleşme hükümlerine aykırı davranması sebebiyle haklı nedenle feshedildiğini, kıdem ve ihbar tazminatının kabulüne karar verilmesinin hatalı olduğunu belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; davacının fazla çalışma ücret alacağına hak kazanıp kazanmadığı noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 854 ... Kanun'un 26, 27 ve 28 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 ... Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davalı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
....02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.