"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/2504 E., 2023/2591 K.
KARAR : Davacının istinaf başvurusunun esastan reddi, davalının istinaf başvurusunun kesinlikten reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 64. ... Mahkemesi
SAYISI : 2022/638 E., 2023/222 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince 15.02.2022 tarihli karar ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince 01.12.2022 tarihli karar ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve yeniden yargılama yapılmak üzere dosyanın Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Kaldırma kararı sonrasında İlk Derece Mahkemesince yeniden yapılan yargılamada yukarıda tarih ve sayısı belirtilen karar ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davalı vekilinin istinaf başvurusunun kesinlik sınırı kapsamında kaldığından reddine, davacı vekilinin istinaf başvurusunun ise esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili ve katılma yoluyla davalı vekili tarafından temyiz edilmekle;kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı ... ile dava dışı alt işverenler arasında imzalanan hizmet alım sözleşmesi kapsamında davacının alt işveren işçisi olarak davalı Bakanlığa ait işyerinde belirsiz süreli ... sözleşmesi ile çalışırken 696 ... Kanun Hükmünde Kararname (696 ... KHK) kapsamında sürekli işçi kadrosuna geçirildiğini, sürekli işçi kadrosuna geçirildikten sonra ücretinin düşürüldüğünü, bundan dolayı ücret farkı, ikramiye farkı, ilave tediye farkı alacaklarının bulunduğunu ayrıca davacının pandemi döneminde davalı Bakanlık tarafından yayımlanan Genelge çerçevesinde 7, 10 ve 15'er günlük nöbetler ile gece gündüz yirmi dört saat kapalı sistem çalıştığını, bu çalışma şeklinde fazla çalışma yaptığını ve ... ... ve genel tatil günleri ile hafta tatili günlerinde çalıştığını, gece çalışması da yaptığını; ancak bu çalışmalara ilişkin zamlı ücretlerin ödenmediğini ileri sürerek fark ücret, ikramiye ve ilave tediye alacakları ile fazla çalışma, ... ... ve genel tatil, hafta tatili ve gece zammı ücreti alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; ücret politikasının hukuka uygun olduğunu ve davacının ödenmeyen alacağının bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının sürekli işçi kadrosuna geçiş sürecinde imzalanan sözleşmede asgari ücretin belirli oran fazlasına yönelik bir düzenleme bulunmadığı ve Bölge Adliye Mahkemesi kaldırma kararı sonrasında ücret bordroları, puantaj kayıtları, işyerinde yürürlükte bulunan toplu ... sözleşmesi hükümleri ve mevzuat dikkate alınarak hazırlanan ek bilirkişi raporunun dosya kapsamına uygun olduğu gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili; yapılan işin niteliği dikkate alındığında 24 saat aralıksız çalışma olgusunun kabul edilmesi gerektiğini, fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti, ... ... ve genel tatil ücreti alacakları ile gece zammı alacaklarına ilişkin hesaplamaların hatalı yapıldığını, ücret farkı alacağından bağımsız olarak 11 saati ve gece 7,5 saati geçen çalışmaların ödenmediğini, pandemi nedeniyle yapılan aralıksız çalışmalar neticesinde hak kazanılan hafta tatili ücreti alacaklarının ödenmediğini, hükme esas alınan raporun ve dolayısıyla hükmün eksik incelemeye dayandığını, hafta tatili ücreti ile ... ... ve genel tatil ücreti alacaklarının toplu ... sözleşmesindeki düzenlemelere uygun şekilde zamlı şekilde hesaplanması gerektiğini, hesaplamalarda ilgili aylara ilişkin fazla ödeme varsa bu ödemelerin sadece ilgili ... mahsup edilmesi gerektiğini, davacıya yapılan toplam ödemelerin toplam hak kazanılan miktardan mahsubunun hatalı olduğunu, davacının kadroya geçiş öncesi asgari ücretin yüzde fazlası ücret üzerinden çalıştığı sabit iken kadroya geçiş sonrası ücretin eksik ödendiğini, ücretin işverence ... taraflı şekilde düşürülmesi hukuka aykırı olduğundan ücret fark alacaklarının da hüküm altına alınması gerektiğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili; davacının zorlayıcı sebeple fazla çalışma yaptığını ve denkleştirme esasına göre çalışma yaptığı sabit olduğundan fazla çalışma ücretine hak kazanamadığını, ara dinlenme sürelerinin dikkate alınması gerektiğini, davacının haftada 24 saat dinlendiği sabit olduğundan hafta tatili ücretine de hak kazanamadığını, alacaklardan uygun oranda indirim yapılması gerektiğini, ayrıca davacıların sendika üyelik tarihi araştırılmaksızın hesaplama yapılmasının hatalı olduğunu, kabul edilen tüm alacak kalemleri bakımından arabuluculuk son tutanak tarihinden itibaren faiz işletilmesinin de hukuka aykırı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalının istinaf başvurusunun karar tarihi itibarıyla kesinlik sınırı kapsamında kaldığı, davacı istinafına yönelik olarak davacının sürekli işçi kadrosuna geçiş sürecinde imzalanan sözleşmede asgari ücretin belirli oran fazlasına yönelik bir düzenleme bulunmadığı, ücret bordroları, puantaj kayıtları ile mevzuat dikkate alınarak hazırlanan bilirkişi raporunun dosya kapsamına uygun olduğu gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun kesinlik sınırı kapsamında kaldığından reddine, davacı vekilinin istinaf başvurusunun ise esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili; istinaf dilekçesinde belirttiği gerekçelere dayanarak ve resen dikkate alınacak nedenlerle davanın kabulüne karar verilmek üzere Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili; istinaf dilekçesinde belirttiği gerekçelere dayanarak ve resen dikkate alınacak nedenlerle davanın reddine karar verilmek üzere Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile katılma yoluyla temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 696 ... KHK kapsamında sürekli işçi kadrosuna geçirilen davacı işçinin, kadroya geçişte düzenlenen belirsiz süreli ... sözleşmesi hükümlerine göre ücretinin tespiti ile talep edilen fark alacaklarının bulunup bulunmadığı ve fazla çalışma, ... ... ve genel tatil, hafta tatili ve gece zammı ücreti alacaklarının ispatı hususundadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 696 ... KHK ile 375 ... Kanun Hükmünde Kararname'ye eklenen geçici 23 üncü madde, 4857 ... ... Kanunu'nun (4857 ... Kanun) 22, 32, 41, 42, 44, 46, 47, 63, 68 ve 69 uncu maddeleri.
3. 696 ... KHK kapsamında kadroya geçen işçilerin geçiş aşamasındaki ücretlerinin tespiti ile ... ... sözleşmesinin ücrete ilişkin hükmünün ileriye etkisine ilişkin ilke ve esaslar, Dairemizin 03.05.2023 tarihli ve 2023/3001 Esas, 2023/6593 Karar ... kararında şu şekilde açıklanmıştır:
"...
2. 696 ... KHK'nın 127 nci maddesi ile 375 ... KHK'ya eklenen geçici 23 üncü madde çerçevesinde sürekli işçi kadrosuna geçirilen işçiler ile işveren arasında imzalanan ... sözleşmesinin ücrete ilişkin hükümlerinin doğru değerlendirilmesi son derece önemlidir. Dairemiz uygulamasına göre kadroya geçiş sırasında düzenlenen ... sözleşmesinde ücretin sadece asgari ücretin belli bir oranda fazlası yahut geçiş öncesindeki hizmet alım sözleşmesinde öngörülen ücret veya bu ücretin katları olarak belirlenmesi hâlinde, bu ücretin işçinin kadroya geçiş aşamasındaki ilk (temel) ücreti olduğu, taraflar arasında sonraki dönemler yönünden işvereni ücret artışı yapmakla yükümlü kılan bir düzenleme olmadığı kabul edilmektedir. Diğer taraftan ... sözleşmesinde ücretin her ay için asgari ücretin belli bir oranda fazlası şeklinde ödeneceğine yönelik hükümler ileriye etkili hükümler olarak değerlendirilmeli, bu hükümlerin sonraki dönemlere ilişkin ücret artışları yönünden işvereni bağlayacağı kabul edilmelidir."
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin tüm, davacı vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Somut uyuşmazlıkta, İlk Derece Mahkemesince hükme esas alınan bilirkişi raporunda, davacının 02.04.2018 tarihinden arabuluculuk son tutanak tarihine kadar olan puantaj kayıtlarının incelenmesi sonucunda, davacının çalıştığı anlaşılan ... ... ve genel tatil günlerinin belirlendiği ve bordrolarda hak edilen ücretin ödendiği ifade edilmiş olup "davacının maaş bordroları ve puantaj kayıtlarının incelenmesinden çalıştığı ... günlerine denk gelen aylarda bir günlük yevmiye (aylık ücretin içinde) ve zamlı 2 günlük ... ödemesi (30.10.2020 den sonra 1 yevmiye) yapıldığı, yapılan ödeme ile ödenmesi gereken ... ücretinin bire bir uyumlu olduğu tespit edildiğinden hesaplanması mümkün olmamıştır." denmiştir.
3. Öncelikle hükme esas alınan bilirkişi raporunda, 02.04.2018 tarihinden itibaren arabuluculuk son tutanak tarihine kadar olan talep konusu dönem bakımından davacının hangi ... ... ve genel tatil günlerinde çalıştığı belli olmadığı gibi davalı tarafça ödenen ücret miktarları da ayrıca ve açıkça yazılmamıştır. Diğer yandan, davacının sürekli işçi kadrosuna geçtiği tarihten itibaren 31.10.2020 tarihine kadar 375 ... Kanun Hükmünde Kararnamenin Geçici 23. Maddesi Uyarınca İdarelerce Sürekli İşçi Kadrolarına Geçirilen İşçilerin Ücret İle Diğer Mali ve Sosyal Haklarının Belirlenmesinde Esas Alınacak Toplu ... Sözleşmesi hükümlerinden yararlandığı sabit olup bilirkişi tarafından söz konusu toplu ... sözleşmesinde yer alan "Kanunda belirtilen ... ... ve genel tatil günlerinde yapılacak çalışmalar, önceden işçiye duyurulur. ... ..., genel tatil günlerinde çalıştırılan işçilere çalıştıkları her bir gün için toplam 3 (üç) yevmiye ödenir." düzenlemesi uyarınca bu dönem bakımından çalışılan günler için davacıya zamlı ücret ödendiği hususu ifade edilmiştir. Ancak bilirkişi tarafından yapılan değerlendirmede, Yüksek Hakem Kurulu kararı ile yürürlüğe konulan söz konusu toplu ... sözleşmesinin sona ermesinden sonra 4857 ... Kanun hükümlerine göre davalı tarafça çalışılan ... ... ve genel tatil günleri bakımından zamlı 1 (bir) yevmiye yapıldığı, bu ödemenin de yerinde olduğu tespitine yer verilmiş ise de davacının 09.03.2021 tarihinden itibaren dayanışma aidatı ödemek suretiyle işyerinde yürürlükte bulunan davalı Bakanlığın üyesi bulunduğu ... Ağır Sanayii ve Hizmet Sektörü Kamu İşverenleri Sendikası ile ... Sağlık ve Sosyal Hizmet İşçileri Sendikası arasında 15.01.2021 tarihinde imzalanan ve 01.11.2019-31.10.2021 yürürlük süreli olan toplu ... sözleşmesinden yararlandığı hususunda ihtilaf bulunmamaktadır. İlgili toplu ... sözleşmesinin 19 uncu maddesinde, "... ..., genel tatil ve hafta tatili günlerinde çalıştırılan işçilere o gün için imza (15.01.2021) tarihinden itibaren uygulanmak üzere toplam 3 (üç) günlük ücret (çalışmadan hak ettikleri bir günlük ücret dâhil) ödenir." düzenlemesi yer almaktadır. Dolayısıyla, davacının işyerindeki toplu ... sözleşmesinden yararlanmaya başladığı tarih dikkate alınmak suretiyle ... ... ve genel tatil günlerindeki çalışmasının karşılığının söz konusu toplu ... sözleşmesi hükmü dikkate alınarak hesaplanması gerekirken bu husus dikkat alınmaksızın ... ... ve genel tatil ücreti alacağının bulunmadığının değerlendirilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde davacı tarafa iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
23.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.