"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
SAYISI : 2022/133 E., 2023/521 K.
KARAR : Asıl davanın reddi, birleşen davanın kabulü
MAHKEMESİ : ... 2. ... Mahkemesi
SAYISI : 2016/881 E., 2016/819 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince asıl ve birleşen davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmiş ve temyiz incelemesi sonucunda, Dairemizin 15.03.2021 tarihli ve 2020/4889 Esas, 2021/6177 Karar ... kararı ile; Bölge Adliye Mahkemesi kararının onanmasına karar verilmiştir.
Davacı vekili 01.09.2021 tarihli dilekçesi ile Dairemizin 15.03.2021 tarihli onama kararının maddi hataya dayandığı gerekçesiyle ortadan kaldırılması isteğinde bulunmuştur.
Dairemizin 12.01.2022 tarihli ve 2021/12975 Esas, 2022/148 Karar ... kararı ile; her ne kadar davacının 13.10.2011-02.11.2014 tarihleri arasındaki çalışmasının münhasıran davalı ... Taşkömürü Kurumu (TTK) Genel Müdürlüğünden alınan işler kapsamında olmadığı yönündeki İlk Derece ve Bölge Adliye Mahkemeleri kabulü isabetli ise de 04.03.2008-12.10.2011 tarihleri arasındaki çalışması yönünden yapılan inceleme ve araştırmanın yetersiz olduğu, temyiz incelemesi sırasında bu hususun gözden kaçırıldığı gerekçesiyle maddi hataya dayanan Dairemizin 15.03.2021 tarihli ve 2020/4889 Esas, 2021/6177 Karar ... onama kararının ortadan kaldırılmasına ve 04.03.2008-12.10.2011 tarihleri arasındaki çalışma yönünden araştırma yapılması bakımından hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1. Davacı vekili asıl dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı Kurumdan emekli olduktan sonra asıl işveren TTK Genel Müdürlüğü olmak üzere, ... İnşaat Tic. AŞ'nin alt işveren olarak faaliyette bulunduğu işyerine bağlı olarak 21.10.2011 ve 13.10.2011 tarihlerinde Üzülmez ve ... işyerlerinde çalışmaya başladığını, Üzülmez işyerinde 30.....2013 tarihinde sona ... çalışmasının ... işyerinde tam zamanlı olarak devam ettiğini, ... sözleşmesinin 02.11.2014 tarihinde haksız ve ihbarsız şekilde feshedildiğini, son ücretinin 7.000,00 TL olduğunu, davacının Üzülmez işyerindeki çalışmaları sebebiyle 2013 yılı Nisan Mayıs aylarına ait ücretleri ile 2014 yılı Ağustos Eylül, Ekim ayı ücretlerinin ödenmediğini ileri sürerek kıdem ve ihbar tazminatları ile izin ve ücret alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davacı vekili birleşen ... 2. ... Mahkemesinin 2016/881 esas ... dava dosyasına sunduğu dava dilekçesinde; davanın belirsiz alacak davası olarak açıldığını, asıl işveren TTK Genel Müdürlüğü olmak üzere, ... İnşaat Tic. AŞ'nin alt işveren olarak faaliyette bulunduğu işyerine bağlı olarak 04.03.2008-02.11.2014 tarihleri arasında çalıştığını, davalılar arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğunu, ücretinin şartnamede kararlaştırılan ücret üzerinden ödenmediğini, 2011 yılı Ocak, Şubat, Mart aylarına ait ücretlerin de ödenmediğini ve ... sözleşmesinin haksız şekilde feshedildiğini ileri sürerek kıdem ve ihbar tazminatları ile yıllık izin, ücret ve ilave tediye alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının müvekkilinin işçisi olmadığını, müvekkili ile ... İnş. ve Tic. AŞ arasında yapım işi ihalesi sözleşmesi bulunduğunu, işin tamamının anahtar teslim olarak anılan şirkete verildiğini, müvekkilinin ihale makamı konumunda olup işçilik alacaklarından sorumlu tutulamayacağını, davacının iddia ve taleplerinde haksız olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 30.11.2017 tarihli ve 2015/103 Esas, 2017/1133 Karar ... kararıyla; toplanan kanıtlara dayanılarak davacının üst düzey yönetici olduğu, davacının sadece TTK Genel Müdürlüğünden sözleşmeyle alınan ... kapsamında çalıştığına ilişkin kanaat oluşmadığından, davalı ... ile dava dışı ... İnşaat AŞ arasında alt işveren asıl işveren hukuki ilişkisi bulunmadığı ve davacının işçilik alacaklarından davalı ... Müdürlüğünün sorumlu olmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesinin 17.09.2019 tarihli ve 2019/3073 Esas, 2019/1934 Karar ... kararıyla; davacının görevi itibarıyla alt işveren ile davalı arasında imzalanan sözleşmeler kapsamında ve münhasıran davalıya ait işlerde çalıştırılmadığı, münhasırlık şartının somut olayda oluşmadığı, davalı ile dava dışı ... İnş. ve Tic. AŞ arasında asıl işveren alt işveren ilişkisinin oluşmadığı ve İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğu gerekçesiyle istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 12.01.2022 tarihli ve 2021/12975 Esas, 2022/148 Karar ... ilâmı ile; Dairenin 15.03.2021 tarihli ve 2020/4899 Esas, 2021/6177 Karar ... kararı ile, ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesinin 17.09.2019 tarihli ve 2019/3073 Esas, 2019/1934 Karar ... kararının onanmasına karar verildiği, davacı vekili tarafından onama kararının maddi hataya dayandığı gerekçesiyle ortadan kaldırılması isteğinde bulunulması üzerine yapılan incelemede 13.10.2011-02.11.2014 tarihleri arasındaki çalışma yönünden davalının sorumluluğunun bulunmadığı kabulünün isabetli olduğu; ancak davacının 04.03.2008-12.10.2011 tarihleri arasındaki çalışması yönünden yapılan inceleme ve araştırmanın yetersiz olduğu, temyiz incelemesi sırasında bu hususun gözden kaçırıldığı gerekçesiyle Dairenin 15.03.2021 tarihli maddi hataya dayalı onama kararının ortadan kaldırılmasına karar verilmiş, davacının temyiz itirazlarına göre ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesinin 17.09.2019 tarihli kararı ortadan kaldırılarak İlk Derece Mahkemesi kararının; 04.03.2008-12.10.2011 tarihleri arasındaki dönemde davacıya ne ... verildiği, çalışmasının münhasıran bu işe ilişkin olup olmadığı ile verilen işin asıl ... veya yardımcı ... olup olmadığı hususlarının araştırılması bakımından bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının ilk çalışma dönemi olan 04.03.2008-12.10.2011 tarihleri arasındaki çalışmalarının münhasıran davalı Kurumdan alınan işler kapsamında olup olmadığının ihtilaflı olduğu, davacının ilk dönem çalışmasının değerlendirilmesi açısından davacı tanıkları ve davacı asılın Mahkemece dinlendiği, davacı tanıkları ve davacın asılın beyanlarından davacının ilk dönem çalışmasında proje sorumlusu olarak çalıştığı, davacının haftanın 6 günü maden ocağına bizzat inerek maden ocağında yürütülen işleri denetlediği, çalışan işçilerle beraber maden ocağına inip çıktığı, davacının aynı dönemde ... ili dışında başka ... yapmadığı, farklı şirket nezdinde çalışmasının olmadığı, davalı ile dava dışı ... İnş. ve Tic. AŞ arasında imzalanan sözleşme ve ekleri, müzekkere cevapları ile tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; davacının 04.03.2008-12.10.2011 tarihleri arasındaki ilk dönem yönünden çalışmasının münhasıran davalıdan alınan ... kapsamında bulunduğu, davalı ile dava dışı ... İnş. ve Tic. AŞ arasındaki ilişkinin geçerli bir asıl işveren alt işveren ilişkisi olduğu, feshin haklı ya da geçerli sebeple yapıldığı hususunda ispat külfeti üzerinde olan davalı tarafça davacının ... sözleşmesinin haklı olarak feshedildiğinin ispat edilmediği, davacının kıdemine göre toplamda 41 gün yıllık izin ... bulunduğu ve davacının bu izin hakkını kullandığına dair delil getirilemediği, davacının ücretlerinin banka kayıtlarına göre ödendiği gerekçe gösterilerek davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; hükme esas alınan raporun yeterli olmadığını, kabul edilen ücretin hatalı olduğunu, davacının yıllık ücretli izin hakkının yaşı dikkate alınmadan hesaplanmasının isabetli olmadığını, davacının ikinci dönem çalışması yeterince araştırılmadan karar verildiğini, ilave tediye alacağının kabulü gerektiğini, aleyhlerine hükmedilen vekâlet ücretinin hatalı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosyanın içeriği, bozmanın kapsamı ve mahiyetine göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; davacının birinci çalışma dönemi yönünden davalının asıl işveren olarak sorumlu olup olmadığı, davacının ücreti ve yıllık izin ücreti ile hükmedilen vekâlet ücretine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 4857 ... ... Kanunu’nun 2, 17, 32, 53 ve 59 uncu maddeleri, karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi hükümleri.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 ... Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davacı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
15.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.