"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
SAYISI : 2023/169 E., 2023/453 K.
KARAR : Davanın kabulü
TEMYİZ EDENLER : Taraf vekilleri
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece ... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda;
6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) 361 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca davada haklı çıkmış olan taraf hukuki yararı bulunmak şartıyla temyiz yoluna başvurabilir.
Bozma ilâmına uyulmasına karar veren İlk Derece Mahkemesince bilirkişi raporuna göre ödenen alacak bulunmadığı değerlendirilmesiyle önceki gibi karar verilmiş olup ilk kararı temyiz etmeyen davacının bozma kararı sonrası verilen karara yönelik temyiz isteminde hukuki yararının bulunmadığı anlaşılmakla; davacı vekilinin temyiz dilekçesinin reddine karar vermek gerekmiştir.
Davalı vekilinin gerekli şartları taşıdığı anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının ... Enerji Su ve ... İşçileri Sendikasının (... Sendikası) üyesi olduğunu, davalıya ait işyerinde elektrik teknisyeni sıfatı ile alt işverenlerin işçisi olarak çalıştığını, toplu ... sözleşmesi için yapılan görüşmelerde taraflar arasında anlaşma sağlanamayınca Yüksek Hakem Kurulunun kararıyla işyerinde uygulanmak üzere toplu ... sözleşmesi bağıtlandığını ancak toplu ... sözleşmesi hükümlerinin davacı hakkında uygulanmadığını ve bir kısım alacaklarının ödenmediğini, davalı işverenin ödenmeyen alacaklardan asıl işveren sıfatıyla sorumlu olduğunu ileri sürerek ücret farkı, ikramiye, yakacak yardımı ve ... yardımı alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def'inde ve hak düşürücü süre itirazında bulunduklarını, davacı ile davalı işveren arasında herhangi bir ... sözleşmesi bulunmadığını, davacının yüklenici firmanın işçisi olduğunu, davalı ... AŞ'nin (...) ihale makamı konumunda bulunduğunu, ihbar olunan yüklenici firma ile muhtelif trafo merkezlerinin (bakım ve güvenlik koruma hizmetleri hariç) işletilmesi işi ile ilgili hizmet alımı yapıldığını, aralarında alt işveren asıl işveren ilişkisi olmadığını, yükleniciye bırakılan hizmet alım işinin 4734 ... Kamu İhale Kanunu'nun (4734 ... Kanun) 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendine göre değil, aynı Kanun'un 3 üncü maddesinin (g) bendi kapsamında ihale edildiğini, ihale edilen işlerin bu kapsamda yer almadığını, yüklenici firmanın fiyat farkı talebi olamayacağını ifade ederek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 11.04.2022 tarihli kararı ile; davacının dava dışı yüklenici firma işçisi olarak davalıya ait işyerinde çalıştığı, davalı işverenin asıl işveren sıfatıyla davacının çalışmalarından ... alacaklardan sorumlu olduğu, davacının sendika üyesi olduğu, toplu ... sözleşmesinden faydalanma ... bulunduğu, toplu ... sözleşmesinden kaynaklanan alacaklarının ödenmediği, dosyada bulunan bilirkişi raporunun denetime elverişli olduğu gerekçesiyle toplanan kanıtlar ve alınan bilirkişi raporuna dayanılarak davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 22.11.2022 tarihli kararıyla; davacının, davalı ...'a ait trafo merkezinde dava dışı alt işverenler yanında çalışmaya devam ettiği, davalı ... tarafından hizmet alım ihalelerinin 4734 ... Kanun'un 3 üncü maddesinin (g) bendi gereğince yapıldığı, davacının Yüksek Hakem Kurulu Başkanlığınca imzalanan toplu ... sözleşmesinin karar tarihinden önce ilgili işçi sendikasına üye olduğu, davacının söz konusu toplu ... sözleşmesinden yararlandırılmadığı, anılan toplu ... sözleşmesinden kaynaklanan hak ve alacaklarının ödenmediği, davalı ile davalıdan ihale ile ... alan yüklenici firmalar arasında asıl işveren alt işveren ilişkisi bulunduğu, asıl işveren olan davalının, 4857 ... ... Kanunu'nun (4857 ... Kanun) 2 nci maddesinin 7 nci fıkrasına göre toplu ... sözleşmesi uyarınca davacıya ödenmesi gereken işçilik alacaklarından sorumlu olduğu, hükme esas alınan bilirkişi raporundaki tespitlerin yerinde olduğu, hesaplamalarda hata bulunmadığı, İlk Derece Mahkemesinin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden kanuna aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 14.03.2023 tarihli ilâmı ile; davalı vekili tarafından bilirkişi raporuna itiraz dilekçesi ekinde davacının talep ettiği dönemin bir kısmına ilişkin toplu ... sözleşmesi farklarının ödendiğine dair icmal bordroları ile hangi dönemin ödendiği, hangi dönemin ödenmediğine ilişkin listeler sunulmuş olup yazılar çok küçük, silik ve okunaklı olmadığından gerçekte ödemenin yapılıp yapılmadığının tespit edilip denetlenemediği ve hükme esas alınan raporda ödeme savunmasına itibar edilmediği anlaşıldığından ödeme belgeleri borcu sona erdiren nitelikte olup dikkate alınması gerektiğinden, davalı taraftan her bir dosya davacısına ait talep konusu edilen dönemden ödendiği belirtilen döneme ilişkin tüm tahakkuklar ve ödeme kayıtlarını, banka dekontu, makbuz ve banka kayıtlarını ayrı ayrı, açık ve okunaklı bir şekilde sunmasının istenmesi ve gerekirse işyeri kayıtları, yerinde inceleme yetkisi verilen mali müşavir bilirkişi marifetiyle incelenerek dava konusu olan dönemde ödeme yapılıp yapılmadığı, yapılmışsa hangi kalemlerde ne kadar ödeme gerçekleştirildiği belirlenerek sonucuna göre bir karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bozma ilâmına uyulmasına karar verilmiş, davalı tarafından sunulan belgeler bilirkişiye incelettirilerek ek rapor aldırılmış, raporda davalı tarafça yapılan ödeme bulunmadığı gerekçesiyle bozma öncesi gibi alacaklar hüküm altına alınmıştır.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davalı vekili temyiz dilekçesinde davalı ...'ın ihale makamı konumunda bulunduğunu, davacının çalışmaları sebebiyle herhangi bir sorumluluğu bulunmadığını, alt işverene verilen hizmet alım işinin 4734 ... Kanun'un 3 üncü maddesinin (g) bendi kapsamında ihale edildiğini, aynı Kanun'un 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendindeki fiyat farkından kaynaklı ödemelerin bu madde kapsamındaki işlere ilişkin olduğunu ve ödeme yapıldığını ileri sürerek hükmün bozulmasını istemiyle temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davacı tarafın temyizi hukuki yarar yokluğundan reddedildiğinden, temyiz sebeplerine yer verilmemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık, ödemelerin mahsubuna ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 4857 ... Kanun'un 2 nci maddesinin yedinci fıkrası, 4734 ... Kanun'un 3 üncü maddesinin (g) bendi ve 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi, 6356 ... Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun 39 uncu maddesi.
3. 7036 ... ... Mahkemeleri Kanunu'nun 3 üncü maddesinin on dördüncü fıkrası şöyledir:
"(14) Arabuluculuk faaliyeti sonunda taraflara ulaşılamaması, taraflar katılmadığı için görüşme yapılamaması veya iki saatten az süren görüşmeler sonunda tarafların anlaşamamaları hâllerinde, iki saatlik ücret tutarı Tarifenin Birinci Kısmına göre Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenir. İki saatten fazla süren görüşmeler sonunda tarafların anlaşamamaları hâlinde ise iki saati aşan kısma ilişkin ücret aksi kararlaştırılmadıkça taraflarca eşit şekilde Tarifenin Birinci Kısmına göre karşılanır. Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenen ve taraflarca karşılanan arabuluculuk ücreti, yargılama giderlerinden sayılır."
4. 6100 ... Kanun'un 326 ncı maddesi, 6325 ... Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu'nun 18/A maddesinin on bir ilâ on dördüncü fıkraları.
3. Değerlendirme
1. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; davalı vekilinin aşağıdaki paragrafların dışında kalan temyiz itirazının reddine karar verilmiştir.
2. İlâmın İlgili Hukuk bölümünün (3) ve (4) numaralı paragraflarında yer verilen yasal düzenlemelerde ifade edildiği gibi arabuluculuk ücreti yargılama giderlerindendir. Yargılama aşamasında suç üstü ödeneğinden ödendiğinden, haklılık durumuna göre taraflardan alınarak Hazineye irat kaydına karar verilmelidir.
3. Somut uyuşmazlıkta İlk Derece Mahkemesince arabuluculuk ücretinin davalıdan alınarak Hazine yerine davacıya verilmesine şeklinde hüküm kurulması hatalı olmuştur.
Ne var ki bu yanlışlığın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 ... Kanun’un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca İlk Derece Mahkemesi kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
A. Davacı Temyizi Yönünden
Davacı vekilinin temyiz dilekçesinin hukuki yarar yokluğundan REDDİNE,
Peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
B. Davalı Temyizi Yönünden
1. Davalı tarafın diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararının, hüküm fıkrasının (11) numaralı bendinin hükümden tamamen çıkartılarak yerine "11. Suçüstü ödeneğinden karşılanan 680,00 TL arabuluculuk ücretinin davalıdan alınarak Hazineye irat kaydına," ibaresinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edenlerden davalıya yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
10.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.