"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1973 E., 2023/2292 K.
KARAR : Davanın kısmen kabulü
Taraflar arasında ... 31. ... Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalılara ait Cezayir’deki işyerinde 750 MW Boufarik Basit Çevrim Elektrik Santrali projesinde çalıştığını, ... sözleşmesinin ... bitimi gerekçesiyle feshedildiğini, tazminat ve işçilik alacaklarının ödenmediğini ileri sürerek kısmi dava olarak kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, yıllık izin ücreti, belirsiz alacak davası olarak fazla çalışma ücreti, ... ... ve genel tatil ücreti alacaklarının davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalılar ... ... Sistemleri Mühendislik ve Taahhüt AŞ (... ... AŞ) ve ... Holding AŞ vekili cevap dilekçelerinde; davacının taleplerinin zamanaşımına uğradığını, husumet itirazında bulunduklarını, kabul anlamına gelmemek kaydıyla davacının dava dilekçesindeki davalılardan ... ... AŞ'nin asıl işveren olarak sorumlu olduğu ifadesinin kabul beyanı olarak değerlendirilmesi gerektiğini, davalı ... AŞ nezdinde çalışması olmadığını, hiçbir hak ve alacağı olmadığını, hak ettiği alacakların ödendiğini, iddia ettiği çalışma düzeninin hayatın olağan akışına aykırı ve ücret miktarının fahiş olduğunu, talebin döviz üzerinden yapılmasının hukuki dayanağı olmadığını, davacıya yol, yemek, barınma vs. nakdi ödeme yapılmadığını, kabul anlamına gelmemek kaydıyla yıllık iznini ...’de kullandığını, yurda giriş ve yurttan çıkış kayıtlarının incelenmesi gerektiğini, tüm kalemler yönünden en yüksek mevduat faizi talep edemeyeceğini savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı tasfiye hâlinde ... Yapı San. ve Tic. Ltd. Şti. (... Şti.) vekili cevap dilekçesinde; davacının taleplerinin zamanaşımına uğradığını, yetki itirazında bulunduklarını, taleplerin belirlenebilir olmasından ötürü belirsiz alacak davasına konu edilemeyeceğini, işverenin ücretlendirmeyi bordro üzerinden yapıp ödemeyi banka kanalıyla gerçekleştirdiğini, ... Şti. nezdinde çalışmasına karşın sorumlunun asıl işveren olduğunu, ... Şti. ile davacı arasında ... sözleşmesi bulunmadığını, bu sebeple husumet itirazlarının olduğunu, istisnai olarak fazla çalışma yapılması hâlinde fazla çalışma ücretinin bordroya yansıtılıp banka kanalıyla ödendiğini, bu durumun hafta tatili ile genel tatil çalışmaları için de geçerli olduğunu, ... bitimi sebebiyle yasal bildirim yapıldığından ihbar tazminatı talep hakkının olmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
... 31. ... Mahkemesinin 13.11.2021 tarihli kararıyla; davacının, davalı ... ... AŞ ve ... Holding AŞ'den alınan ... kapsamında diğer davalı ... Şti.nin yurt dışı şantiyesinde çalıştığı, 150,00 USD barınma yardımı dâhil giydirilmiş brüt ücretinin 2.323,66 USD olduğu, 4857 ... ... Kanunu'nun (4857 ... Kanun) 2 nci maddesi uyarınca davalı işverenler arasında asıl işveren alt işveren ilişkisi olduğu, bu nedenle işçilik alacaklarından birlikte sorumlu oldukları, ... sözleşmesinin tazminat hak etmeyecek şekilde sona erdiği ile ihbar öneli verildiği davalı işveren tarafından ispat edilemediğinden davacının kıdem ve ihbar tazminatına hak kazandığı, kullandırıldığı ya da karşılığının ödendiği ispat edilemeyen yıllık izin ücret alacağı olduğu, tanık anlatımları ile haftalık 45 saati aşan çalışma yaptığı, ayda iki hafta tatili ile ... ... ve genel tatil günlerinde çalıştığı ispat edildiğinden bilirkişi raporunda yapılan hesaplamaya itibar edildiği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar ... ... AŞ ve ... Holding AŞ vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 03.11.2022 tarihli kararıyla; dosyaya sunulan bir yurt dışı ... sözleşmesinin bulunmadığı, ... ... Kurumu Genel Müdürlüğünden gelen müzekkere cevabında da yurt dışı ... sözleşmesine rastlanmadığının bildirildiği, taraflar arasında uyuşmazlıklarda uygulanacak hukuka ilişkin bir seçim yapılmadığından uyuşmazlığa ... hukukunun uygulanmasının isabetli olduğu, Cezayir'de kurulan bağlı Şirket ile davalı ... Şti. arasında imzalanan "Service Agreement" (Hizmet sözleşmesi) ile inşaat ve mimari işler konusunda hizmet alımı yapıldığı, böylece taraflar arasında asıl alt işveren ilişkisi kurulduğunun kesinleşen kararlardan anlaşıldığı, sözleşmenin tarafı olan Cezayir Şirketinin davalılar ... Şirketlerinin bağlı şirketi olması ve aralarında organik bağ bulunması nedeniyle davacının işçilik alacaklarından sorumlu olduğu sonucuna varıldığı, ispat külfeti üzerinde bulunan davalı işverence ... sözleşmesinin haklı nedenle ve bildirim yapılarak feshedildiği kanıtlanmadığından kıdem ve ihbar tazminatının kabulüne ilişkin kararın dosya kapsamına uygun olduğu, davacının ücreti brütleştirilirken %5 sigorta primi eklenerek ve 150,00 USD yemek ve barınma gideri eklenmek suretiyle davacının brüt ücretinin 2.040,00 USD olduğu, kıdem tazminatı tavan ücreti dikkate alınarak emsal kararlar doğrultusunda USD üzerinden belirlendiğinden miktarda değişen bir durum söz konusu olmadığı, emsal dosyalar dikkate alındığında aynı şantiyede çalışan davacının fazla çalışma, hafta tatili ile ... ... ve genel tatil çalışması yaptığı, dinlenen tanık beyanları doğrultusunda haftalık ortalama 17,5 saat fazla çalışma yapıldığı kabulünün isabetli olduğu, günlük 12 saatlik çalışmada ara dinlenmenin 2 saat alınmasının yerinde olduğu, fazla çalışma İlk Derece Mahkemesince davacı ile menfaat birliği içinde bulunan tanık beyanlarına göre belirlendiğinden indirim oranının %30 yerine %50 olmasının uygun olacağı gerekçesiyle davalılar ... ... AŞ ve ... Holding AŞ vekilinin istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar ... ... AŞ ve ... Holding AŞ vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 31.05.2023 tarihli bozma ilâmı ile; davalılar vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine karar verilerek, hizmet alım sözleşmesi nedeniyle aralarında asıl işveren alt işveren ilişkisi bulunan ... ... AŞ ile davalı ... Şti.nin davacının alacaklarından 4857 ... Kanun'un 2 nci maddesinin yedinci fıkrasına göre birlikte sorumlu tutulmalarında bir isabetsizlik bulunmamakta ise de; davacının fiilen ... Holding AŞ'de çalışması olduğuna veya birlikte istihdamın bulunduğuna yahut davalı ... AŞ'nin davacının alacaklarından sorumluluğunu gerektirir bir başka hukuki ilişkinin varlığına dair dosyada somut delil bulunmadığından, davalı ... AŞ hakkında açılan davanın ispat yokluğu nedeniyle husumetten reddi gerekirken hüküm altına alınan alacak kalemlerinden bu davalının da sorumlu tutulmasının hatalı olduğu gerekçesi ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; bozma ilâmı doğrultusunda davacı tarafın davalı ... AŞ ile davalı ... ... AŞ arasında organik bağ bulunduğunu kanıtlayamadığının kabul edildiği, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 2021/2-96 Esas, 2021/205 Karar ... ilâmı uyarınca bozmadan sonra ayrıca vekâlet ücretine hükmedilmediği belirtilerek davalı ... AŞ hakkında açılan davanın husumet yokluğundan reddine, diğer davalılar yönünden davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... ... AŞ vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... ... AŞ vekili; uyuşmazlığın çözümünde çalışılan ülke hukukunun yani Cezayir kanunlarının uygulanması gerektiğini, davanın belirsiz alacak davası olarak açılamayacağını, davacının kıdem ve ihbar tazminatı alacağına hak kazanamayacağını, tespit olunan ücretin hatalı olduğunu, tanık beyanlarından da anlaşılacağı üzere fazla çalışmanın ücrete dâhil edilerek ödendiğini, ücretin hatalı brütleştirildiğini, 5510 Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu gereği sigorta yükümlülüğünün bulunmadığını, yemek ve barınma gideri olarak 150,00 USD değil 150,00 TL alınması gerektiğini, davacının fazla çalışma, hafta tatili ile ... ... ve genel tatil ücreti alacağı bulunmadığını, davacı ile menfaat birliği içinde olan tanık beyanlarına itibar edilemeyeceğini, günlük çalışmada ara dinlenmenin 1 saat olarak kabulünün hatalı olduğunu, kabul anlamına gelmemekle bu alacaklar yönünden her dönem için farklı ücrete göre hesaplama yapılması gerektiğini, çalışılmayan hafta tatili günlerinin fazla çalışma ile ... ... ve genel tatil ücreti hesabında dikkate alınmaması gerektiğini, indirim oranının %50 olması gerektiğini belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; Bölge Adliye Mahkemesince bozma doğrultusunda hüküm kurulup kurulmadığına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 5718 ... Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun'un 24 ve 27 nci maddeleri, 4857 ... Kanun'un 2, 25, 32, 41, 44, 46, 47, 53, 59 ve 63 üncü maddeleri, 4857 ... Kanun'un 120 nci maddesi atfıyla hâlen yürürlükte bulunan mülga 1475 ... ... Kanunu'nun 14 üncü maddesi.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 ... Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davalı ... ... AŞ vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
18.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.