"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
SAYISI : 2022/294 E., 2023/115 K.
KARAR : Davanın kısmen kabulü
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece ... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı işyerinde 2013 yılının Mart ayında kulak burun boğaz uzmanı olarak çalışmaya başladığını, ... sözleşmesinin işverence 02.11.2015 tarihinde haksız olarak feshedildiğini, açılan işe iade davası neticesinde feshin geçersizliğine karar verildiğini, kararın Yargıtay onamasından geçerek kesinleştiğini, müvekkilinin süresi içinde işe başlatılma talebinde bulunduğunu, işverenin 16.02.2017 tarihinde müvekkilini aynı sözleşme şartları ve görevde işe başlaması için hastaneye davet ettiğini, müvekkili davacının işe yeni başladığı işyeri olan Sezal Hastanesinden 15.02.2017 tarihinde istifa ederek davalı işyerinde 16.02.2017 tarihinde hazır bulunmasına rağmen davalı işverenin davacının 17.02.2017 tarihinde dava dışı Sezal Hastanesinde çalışıyor göründüğü söylenerek işe başlatmayı kabul etmediklerini, müvekkili davacının başka bir yerde çalışmadığını, çalıştığı yerden istifa ettiğini bildirmesine rağmen ... İl Sağlık Müdürlüğüne durum sorulmadan işe başlatılmadığını, işverenin müvekkilini samimi ve dürüst bir şekilde işe başlatma iradesini ortaya koymadığını, davacının ... sözleşmesinin feshedildiği tarihte 9.000,00 TL net ücretle çalışmakta olduğunu, ancak işe başlatılmama tarihi itibarıyla emsali işçinin aldığı ücret ortalamasının net 15.000,00 TL olduğunu, işçilik alacakları hesabının buna göre yapılması gerektiğini ileri sürerek kıdem ve ihbar tazminatları ile ... güvencesi tazminatı, yıllık izin ve boşta geçen süre ücreti alacaklarının hüküm altına alınmasını istemiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının işe iade davası sonrasında yaptığı işe iade talebinin işverence kabul edildiğini ve işe davet edildiğini, davacının 16.02.2017 tarihinde işe başlamasının istendiğini, davacı için oda hazırlandığını ve ayrılmadan önceki tüm imkânların sağlandığını, bir hekimin çalışabilmesi için İl Sağlık Müdürlüğünden çalışma belgesi alınması ve bunun için de belge sunulması gerektiğini, çalışma belgesiz doktor çalıştırılması hâlinde hastanelerin yüklü cezalar ile karşılaştığını, davacının işe başlaması için gerekli olan sorumlulukları yerine getirmemesi nedeni ile davacının işe başlatılmadığını, davacının hâlen Sezal Hastanesinde çalışıyor göründüğünü, davacının hastaneye gelirken Sezal Hastanesinden medulla kaydını aldırması ve istifa etmesi gerektiğini, davacının hâlen bahse konu Hastane çalışanı olması sebebiyle Sezal Hastanesi Call Center arandığında Hastane tarafından ileri bir tarihe randevu verilebileceğinin belirtildiğini, dolayısıyla davacının işyerinden ayrılmadığının sabit olduğunu, işe başlama niyetinin samimi olmadığını, davacının ... sözleşmesinin feshinden kısa süre sonra başka bir işyerinde çalışmaya başlamış olması sebebi ile boşta geçen süre ücreti talebinin yerinde olmadığını ileri sürerek davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 24.12.2018 tarihli kararı ile; 20.03.2013-02.11.2015 tarihleri arasında davalı nezdinde çalışan davacının ... sözleşmesinin davalı tarafça feshedildiği, davacı tarafça açılan işe iade davası sonrasında 17.02.2017 tarihinde davalı tarafça işe başlatılmadığı, bu sebeple davacının kıdem ve ihbar tazminatı ile ... güvencesi tazminatına hak kazandığı; ayrıca davacının ödenmeyen 4 aylık boşta geçen süre ücreti ve diğer hakları ile 28 günlük yıllık izin karşılığı yıllık izin ücreti bulunduğu gerekçesi ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 17.03.2022 tarihli kararı ile; davalı tarafça ileri sürülen tüm istinaf sebeplerinin İlk Derece Mahkemesince yapılan yargılama sırasında incelenip karar gerekçesinde izah edildiği, tarafların iddia ve savunmalarına, dosya kapsamına, hükmün dayandığı deliller ve kanuni gerektirici sebeplere göre delillerin takdirinde isabetsizlik bulunmadığı gerekçesi ile davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 13.....2022 tarihli kararı ile; geçersizliğine karar verilen ilk fesih tarihindeki ücretine zam yapıldığı sabit ve ispatlanmış olmadığından, ihbar tazminatı ile işe başlatmama tazminatı ve izin alacağının hesaplanmasında ilk fesih tarihindeki ücretin esas alınması gerekirken davacının geçersiz fesih tarihindeki ücreti asgari ücrete oranlanmak suretiyle davacının işe başlatılmama suretiyle fesih tarihindeki ücretinin brüt 16.530,75 TL olduğu kabulünün hatalı olduğu; ayrıca işe başlatmama tazminatı niteliği itibarıyla tazminat olduğundan uygulanması gereken faizin yasal faiz olmasına rağmen İlk Derece Mahkemesince işe başlatmama tazminatına mevduata uygulanan en yüksek banka faizi yürütülmesinin de hatalı olduğu gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bozma ilâmı doğrultusunda davacının ilk fesih tarihindeki ücreti esas alınmak suretiyle hesaplamaların yapıldığı 23.01.2023 tarihli ek bilirkişi raporu doğrultusunda davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; davacının işe iade kararının kesinleşmesinin sonrasında müvekkili Şirkete yapmış olduğu işe başlama başvurusunun samimi olmadığını, davacının işe başlaması için gerekli ve zorunlu olan sorumlulukları yerine getirmemesi nedeni ile işe başlatılamadığını, davacının hizmet döküm cetveli incelendiğinde, ... sözleşmesi feshi tarihinden kısa bir süre sonra başka bir işyerinde işe başladığının, bu nedenle ... sözleşmesinin fesih tarihi ile işe iade kararının kesinleştiği tarih arasında boşta geçen sürenin olmadığının, dolayısıyla davacının boşta geçen süreye ilişkin alacak hakkının olmadığının görüleceğini, davacının ücretinin yanlış ve yüksek hesaplandığını, serbest meslek makbuzu karşılığı yapılan ödemelerin ücret olarak değerlendirilmesinin mümkün olmadığını, taraflar arasında işçi işveren ilişkisinden ziyade ticari işletme ile serbest meslek erbabı ilişkisi mevcut olduğunu, davacının 15 gün yıllık izin kullandığının ve ... sözleşmesinin sona ermesi ile kendisine 3.384,29 TL yıllık izin ücreti ödemesinin yapıldığının sabit olduğunu, ... sözleşmesinde 270 saat fazla çalışmanın ücrete dâhil olduğu kararlaştırıldığından 270 saat fazla çalışma ücreti dışlanarak bulunacak ücret esas alınmak suretiyle ücretin hesaplanması gerektiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık, davacının işe başlatılmadığı tarih itibarıyla ücretinin miktarının belirlenmesi, ... güvencesi tazminatına uygulanacak faizin oranı ve yıllık izin ücreti alacağının bulunup bulunmadığı hususlarına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2. 4857 ... ... Kanunu'nun (4857 ... Kanun) 21, 32, 53, 57 ve 59 uncu maddeleri.
3. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 10.02.1988 tarihli ve 1987/2-520 Esas, 1988/89 Karar ... kararında belirtildiği üzere, Yargıtayca temyiz incelemesinin yapıldığı sırada dosyada bulunan bir belgenin gözden kaçırılması, maddi hata sebebi olarak açıklanmıştır. Yargıtay İçtihatları Birleştirme Büyük Genel Kurulunun 04.02.1959 tarihli ve 1957/13 Esas, 1959/5 Karar ... kararı ile 09.05.1960 tarihli ve 1960/21 Esas, 1960/9 Karar ... kararlarında açıklandığı üzere Yargıtayca maddi hata sonucu verilen bir karara mahkemece uyulmasına karar verilmesi hâlinde dahi usuli kazanılmış hak oluşmaz ve Yargıtayın hatalı bozma kararından dönülmesi mümkündür.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin aşağıdaki (4) numaralı paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. 4857 ... Kanun'un 59 uncu maddesinde, ... sözleşmesinin herhangi bir nedenle sona ermesi hâlinde, işçiye kullandırılmayan yıllık izin sürelerine ait ücretlerin son ücret üzerinden ödeneceği hükme bağlanmıştır. Yıllık izin hakkının ücrete dönüşmesi için ... sözleşmesinin feshi şarttır. Bu noktada, sözleşmenin sona erme şeklinin ve haklı nedene dayanıp dayanmadığının önemi bulunmamaktadır.
3. Yıllık izinlerin kullandırıldığı noktasında ispat yükü işverene aittir. İşveren yıllık izinlerin kullandırıldığını imzalı izin defteri veya eşdeğer bir belge ile kanıtlamalıdır. Bu konuda ispat yükü üzerinde olan işveren, işçiye yemin teklif edebilir.
4. Somut olayda, davacı ödenmeyen yıllık izin ücretinin davalıdan tahsilini talep etmiş olup İlk Derece Mahkemesince davacının hizmet süresi dikkate alınarak işverence davacının yıllık izinlerini kullandığına dair yıllık izin defteri veya eş değer bir belge sunulmadığından davacının 28 gün yıllık izin hakkının bulunduğu kabulü ile söz konusu alacak hüküm altına alınmıştır. Ancak tarafların delil dilekçelerinde dayandığı ve dosya kapsamı arasında yer aldığı anlaşılan ... 5. ... Mahkemesinin 2015/892 Esas ve 2016/510 Karar ... işe iade dosyası içerisinde bir kısım yıllık izin belgelerinin yer aldığı tespit edilmiştir. Ayrıca işbu dosya içerisinde de, davacının farklı tarihlere ilişkin yıllık izin kullanmak istediğini içerir dilekçeleri ile 2015 yılı 11. aya ilişkin imzasız ücret bordrosunda 13 günlük izin ücreti karşılığı 3.384,29 TL tahakkukun bulunduğu görülmekte olup temyiz incelemesi sırasında anılan yıllık izin belgeleri ile imzasız ücret bordrosunun gözden kaçırıldığı ve yıllık izin ücretinin bozma kapsamı dışında bırakıldığı anlaşılmaktadır. İlâmın İlgili Hukuk bölümünün (3) numaralı paragrafında da açıklandığı üzere, Yargıtayca maddi hata sonucu verilen bir karara mahkemece uyulmasına karar verilmesi hâlinde dahi usuli kazanılmış hak oluşmaz ve Yargıtayın hatalı bozma kararından dönülmesi mümkündür.
5. Açıklanan sebeplerle dosya kapsamında yer alan ... ... Bankasına ait CD açılamadığından söz konusu tahakkukun ödenip ödenmediği hususu denetlenememiş ise de davalı tarafça sunulan imzalı yıllık izin dilekçeleri ödeme belgesi mahiyetinde kabul edilmelidir. Ödeme belgesinin ... ortadan kaldıran özelliği nedeni ile yargılamanın her aşamasında dikkate alınması gereklidir. Bu sebeple, yıllık izne ilişkin yukarıda ifade edilen ilgili belgeler değerlendirilmek ve imzasız bordroda yer alan yıllık izin ücreti alacağına ilişkin tahakkukun ödenip ödenmediği hususu araştırılmak suretiyle davacı tarafın bakiye yıllık izin ücreti alacağının bulunup bulunmadığının değerlendirilmesi gerekirken eksik inceleme ile karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
23.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.