"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
SAYISI : 2022/346 E., 2023/773 K.
KARAR : Davanın kısmen kabulü
MAHKEMESİ : ... Anadolu 16. ... Mahkemesi
SAYISI : 2014/529 E., 2014/436 K.
BİRLEŞEN DAVA
MAHKEMESİ : ... Anadolu 8. ... Mahkemesi
SAYISI : 2013/654 E., 2013/485 K.
Taraflar arasında görülen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda davanın kısmen kabulüne karar verilmiş; kararın davalı vekili ve dâhili davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Dairece Mahkeme kararının ikinci kez bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda gereği düşünüldü:
Miktar ve değeri temyiz kesinlik sınırını aşmayan taşınır mal ve alacak davalarına ilişkin nihai kararlar 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) geçici 3 üncü maddesi uyarınca uygulanmasına devam olunan mülga 1086 ... Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 ... Kanun) 427 nci maddesi uyarınca temyiz edilemez. Temyize konu edilen miktarın kesinlik sınırının altında kalması hâlinde 6100 ... Kanun'un geçici 3 üncü maddesi uyarınca uygulanmasına devam olunan mülga 1086 ... Kanun'un 427 ve 432 nci maddeleri uyarınca temyiz dilekçesinin reddine karar vermek gerekir.
Dosya içeriğine göre davalı aleyhine tespit edilen ve temyize konu edilen toplam miktar 10.699,73 TL olup Mahkemenin karar tarihi itibarıyla kesinlik sınırı olan 12.950,00 TL’nin altında kaldığından davalının temyiz isteminin reddine karar verilmesi gerekmiştir.
Davacı vekilinin gerekli şartları taşıdığı anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1. Davacı vekili asıl dava dilekçesinde; müvekkilinin, davalıya ait işyerinde 01.05.2007-31.12.2011 tarihleri arasında güvenlik görevlisi olarak çalıştığını, ... sözleşmesinin haklı bir neden olmaksızın feshedildiğini, son ücretinin net 907,19 TL olduğunu, vardiyalı çalıştığını, çalışmasının haftanın 6 günü 08.00-20.00/20.00-08.00 saatleri arasında olduğunu, işçilik alacaklarının ödenmediğini ileri sürerek kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, fazla çalışma ücreti, ... ... ve genel tatil ücreti, yol parası alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davacı vekili ... Anadolu 8. ... Mahkemesinin 2013/654 Esas ... dosyasında açtığı birleşen davada; toplu ... sözleşmesi olmasına rağmen 5 yıl boyunca davacının ücret zammından yararlandırılmadığını ileri sürerek fark ücret, ... parası, sözleşme ikramiyesi, yakacak yardımı, ikramiye, izin parası, yemek ücreti alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
3. Davacı vekili ... 16. ... Mahkemesinin 2014/529 Esas ... dosyasında açtığı birleşen davada ise; bilirkişi raporu ile tespit edilen kıdem tazminatı ve fazla çalışma ücreti alacaklarının tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının 21.12.2009 tarihinde güvenlik elemanı olarak çalışmaya başladığını, güvenlik hizmetinin özel bir şirkete devredilmesi nedeni ile ... sözleşmesinin sonlandırıldığını, tüm haklarının eksiksiz olarak ödendiğini savunarak davanın reddini istmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 28.05.2015 tarihli ve 2012/1161 Esas, 2015/261 Karar ... kararı ile; davacının davalı işyerinde 01.05.2007-31.12.2011 tarihleri arasında güvenlik görevlisi olarak çalıştığı, hizmet süresi 4 yıl 7 ay olup son ücretinin net 920,20 TL olduğu, tazminata esas brüt ücretinin 1.705,86 TL olması gerektiği, bilirkişinin hesap tarzının yeterli ve dosya kapsamına uygun bulunduğu, davalı tarafından yapılan kısmi ödemenin mahsup edildiği, davacı yemek ücreti ve sözleşme ikramiyesi taleplerini ispat edemediğinden bu taleplerin reddi gerektiği, feshin davalı tarafından yapıldığı ve tazminat gerektirdiğinin çekişmesiz olduğu gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 13.11.2018 tarihli ve 2015/23106 Esas, 2018/20384 Karar ... ... kararı ile; sair temyiz sebepleri incelenmeksizin, içeriği dahi açıklanmayan bilirkişi raporuna atıf yapılmasının kararın gerekçeli olduğunu göstermeyeceğini, gerekçesiz karar yazılmasının ... yargılanma hakkının ihlali olduğu, eldeki dava dosyasında; asıl dava ile birleşen iki ayrı davanın bulunduğu, birleştirme kararı verilen (... Anadolu 8. ... Mahkemesinin 2013/654 Esas ... dosyası) ikinci dosyadaki taleplerin, 13.10.2014 tarihli ıslah dilekçesi ile miktar olarak arttırıldığı, ancak ıslah dilekçesinin davalı tarafa tebliğ edilmediği ve ıslaha karşı beyanları alınmaksızın karar verildiğinden ıslah dilekçesinin davalı tarafa tebliğ edilerek, beyanı alındıktan sonra ve her bir dosya için ayrı ayrı iddia ve savunmalar bir değerlendirmeye tâbi tutularak 2709 ... ... Cumhuriyeti Anayasası’nın (Anayasa) 141 inci maddesinin amacına ve 6100 ... Kanun'un 297 nci maddesine uygun olarak gerekçe oluşturmak sureti ile karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde gerekçesiz hüküm kurulmasının hatalı olduğu gerekçesiyle bozma kararı verilmiştir.
B. Mahkemece Birinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 10.....2021 tarihli ve 2018/672 Esas, 2021/548 Karar ... kararı ile; ... sözleşmesinin kıdem tazminatı ödenmesini gerektirmeyecek şekilde haklı nedenle feshedildiğinin ispat yükü üzerinde olan davalı işverence ispatlanamadığı, ... sözleşmesinin davalı tarafından haksız ve bildirimsiz olarak feshedildiğinin anlaşıldığı, davacının fesihle alacağa dönüşen yıllık izin ücretine hak kazandığı, ücret alacağı, yol ücreti alacağı, ... parası alacağı, yakacak yardımı ve ikramiye alacaklarının ödendiği davalı tarafından ispat edilemediğinden davanın bu alacaklar yönünden kabulüne karar verildiği, sözleşme ikramiyesi alacağının kalmadığı, davacıya işyerinde bir öğün yemek verildiğinden yemek ücreti talebinin reddine karar vermek gerektiği belirtilerek bilirkişi raporu doğrultusunda davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 22.03.2022 tarihli ve 2022/2554 Karar, 2022/3843 ... ilâmı ile; sair temyiz sebepleri incelenmeksizin, asıl dava dilekçesinde ve ek dava dilekçelerinde davalı olarak sadece ... Denizcilik Gemi İnş. San. ve Tic. AŞ'nin (... Denizcilik) gösterildiği, Mahkemece, aleyhine usulüne uygun olarak açılmış bir dava bulunmayan ve taraf sıfatı kazanmayan ... Gemi İnş. San. AŞ'nin (Eski Unvan: ... Gemi İnş. San. AŞ) taraf kabul edilerek hakkında hüküm kurulmasının hatalı olduğu, Mahkeme karar gerekçesinde; davacının son ücretinin 920,20 TL net olarak tespit edildiği açıklanmasına karşın hükme esas alınan bilirkişi raporunda davacının aylık ücretinin net 1.619,00 TL olarak belirlenerek hesaplamaların yapılmasının 6100 ... Kanun'un 298 inci maddesinin ikinci fıkrasına aykırı olduğu, Mahkemece asıl ve birleşen davaların birbirinden bağımsız, müstakil davalar olması nedeniyle, hüküm kısmında her bir dava hakkında ayrı ayrı hüküm kurulması gerektiği, Anayasa’nın 138 ve 141 inci maddeleri uyarınca Mahkemece; tarafların bir kısım iddia ve savunmaları ile sundukları deliller üzerinde herhangi bir değerlendirmede bulunup gerekçe oluşturulmadığının anlaşıldığı, tüm iddia ve savunmalara ilişkin olarak delillerin tartışılıp bir değerlendirmeye tâbi tutulması, lüzum görülürse gerekli araştırmaların yapılması ve hangi iddia ve savunmaya neden değer verildiği hangi iddia ve savunmaya neden değer verilmediğinin somut gerekçeleri ile ortaya konulması gerektiği, kabule göre de; davacının 05.11.2007 tarihinden 2008 yılına kadar davacı tanık beyanlarına göre 08.00-20.00/20.00-08.00 haftanın 6 günü çalışma ile haftalık 18 saat fazla çalışması olduğu, 01.01.2008-01.04.2009 tarihleri arasında ise beyanı ile uyumlu imzalı nöbet çizelgelerine göre üçlü vardiya ile 08.00-16.00, 16.00-24.00, 24.00-08.00 arası çalıştığı anlaşıldığından bu dönemde fazla çalışmasının bulunmadığı, 01.04.2009 tarihinden sonra da davacının beyanına göre 2 gündüz 2 gece 1 gün off şeklinde çalışma ile haftalık 7,5 saat fazla çalışması olduğunun anlaşıldığı, davacının bu çalışma düzenine göre ve imzalı bordrolarındaki fazla çalışma tahakkukları da dikkate alınarak fazla çalışma ücreti alacağının hüküm altına alınması gerektiği belirtilerek bozma kararı verilmiştir.
D. Mahkemece İkinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bozma ilâmı doğrultusunda davacının ücretinin, ....01.2009 tarihli protokol dikkate alındığında, 2009 zammı uygulanmayıp 2010 yılı ve 2011 yılı zamlarının uygulanması ile net 1.053,35 TL olduğu, ancak davacının dava dilekçesinde müvekkilinin en son 907,19 TL net ücretle çalıştığını ifade ettiği ve Mahkeme kararında 920,20 TL olarak belirtildiğinden ücretinin net 920,20 TL olarak kabul edildiği, davacıya ... Gemi İnş. San. AŞ tarafından 3.357,51 TL'nin 20.12.2009 tarihinde ödendiği, aynca diğer davalı ... Denizcilik tarafından da toplam 2.629,29 TL ödeme yapıldığı, toplam ödemeden bu miktarların düşüldüğü, davacının fazla çalışma alacağının Yargıtay ilâmı doğrultusunda hesaplandığı, zamanaşımı def’i nedeniyle hesaplamaların 05.01.2007 ile 31.12.2011 arasındaki dönem için yapıldığı, ... ... ve genel tatil ücreti, ... parası, yakacak, ikramiye, sözleşme ikramiyesi, yol parası, izin ücreti ve yemek ücreti alacaklarında 20.01.2021 tarihli bilirkişi raporunun esas alındığı, bozmadan sonra alınan bilirkişi raporunun dosya içeriğine, kanun ve usule uygun bulunduğu belirtilerek davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili; ... sözleşmesini haksız olarak fesheden davalı işverenin davacının hak ve alacaklarını ödemediğini, İlk Derece Mahkemesince ıslah dilekçesi dikkate alınmaksızın ilk dava dilekçesine göre karar verildiğini, 13.11.2013 tarihli dava dilekçesinin ıslahı ile fazla çalışma, ... ... ve genel tatil ücreti ve yol parası alacağı için mevduata uygulanan en yüksek faiz istenmesine rağmen İlk Derece Mahkemesince yasal faiz uygulandığını, hükme esas alınan bilirkişi raporlarının çelişkili olduğunu, davacının gerçek ücreti üzerinden hesaplama yapılmadığını, hesaplanan zamlı ücretler üzerinden talep edilen alacakların hesaplanması gerekirken dava dilekçesinde belirtilen ücretin dikkate alınmasının hatalı olduğunu, bu nedenle ücret alacağının eksik ve hatalı hesaplandığını, davacının haftanın 6 günü 08.00-20.00, 20.00-08.00 arası çalıştığını, davacının haftalık 18 saatlik fazla çalışması bulunduğunu, davacıya 2009 tarihinden itibaren toplu ... sözleşmesinden kaynaklı hiçbir hak ve alacağının ödenmediğini, sözleşme ikramiyesi ve yemek ücretinin hiç hesaplanmamasının hatalı olduğunu, izin parası alacağının eksik hesaplandığını, hükme esas alınan bilirkişi raporunda mahsubun hatalı yapıldığını, yargılama gideri ve vekâlet ücretinin yüksek hükmedildiğini belirterek kararın bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekilinin temyiz dilekçesi miktardan reddedildiğinden, temyiz sebeplerine yer verilmemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık, ücretin tespiti ile alacakların hesaplanması, yargılama gideri ve vekâlet ücretinin usul ve kanuna uygun olup olmadığına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 ... Kanun'un 428 inci maddesi, 438 inci maddesinin yedi, sekiz ve dokuzuncu fıkraları ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrası.
2. 6100 ... Kanun'un 26 ncı maddesi, 4857 ... ... Kanunu'nun 32, 41, 44, 53, 59, 63, 68 ve 69 uncu maddeleri, 6356 ... Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun 39 uncu maddesi, karar tarihinde yürürlükte bulunan 21.09.2023 tarihli ve 3216 ... Resmî Gazete'de yayımlanan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 ... Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 ... Kanun'un 428 inci maddesi ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
A. Davalı Temyizi Yönünden
Davalı vekilinin temyiz dilekçesinin miktardan REDDİNE,
Peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
B. Davacı Temyizi Yönünden
Davacı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edenlerden davacı tarafa yükletilmesine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
18.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.