"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/4153 E., 2022/4052 K.
DAVA TARİHİ : 14.07.2021
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 32. ... Mahkemesi
SAYISI : 2021/829 E., 2022/417 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin ... Enerji, Su ve ... İşçileri Sendikasının (... Sendikası) üyesi olduğunu, davacının davalıya ait işyerlerinde davalıdan ihale ile ... alan alt işverenler nezdinde işletme mesul teknisyeni olarak çalıştığını, davacının ilgili işçi sendikasına Yüksek Hakem Kurulunca karara bağlanan toplu ... sözleşmesinin karar tarihinden önce üye olduğunu, davacının üyesi bulunduğu işçi sendikası ile ilgili alt işverenler arasında yürütülen toplu ... sözleşmesi görüşmelerinin uyuşmazlıkla sonuçlanması üzerine 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun (6356 sayılı Kanun) 51 inci maddesi gereğince konunun Yüksek Hakem Kuruluna intikal ettirildiğini, Yüksek Hakem Kurulunca ilgili alt işverenlerin taraf olduğu toplu ... sözleşmeleri bağıtlandığını, toplu ... sözleşmesi hükümlerinin davacı hakkında uygulanmadığını ve bir kısım alacaklarının ödenmediğini, davalı işverenin ödenmeyen alacaklardan asıl işveren sıfatıyla sorumlu olduğunu ileri sürerek toplu ... sözleşmesinden kaynaklanan ve davacıya ödenmeyen sosyal yardım ile fark ücret ve ikramiye alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davanın zamanaşımı yönünden reddini talep ettiklerini, davalı Kurumun ihale makamı olduğunu, ihalelerin anahtar teslim mahiyetinde olduğunu, davalının asıl işveren olduğundan söz etmenin mümkün olmadığını, davacı dava dışı şirket ve kişilerin işçisi olduğundan davanın husumet yokluğundan reddini talep ettiklerini, davalı Kurum ile davacı arasında ... ilişkisi olmadığını, davalı Kurumun bahsi geçen toplu ... sözleşmelerinin tarafı olmadığını, davacı ile davalı Kurum arasında hukuki bir bağlantı bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının dava dışı yüklenici firma işçisi olarak davalıya ait işyerinde çalıştığı, davalı işverenin asıl işveren sıfatıyla davacının çalışmalarından doğan alacaklardan sorumlu olduğu, davacının sendika üyesi olduğu, toplu ... sözleşmesinden yararlanma hakkı bulunduğu, toplu ... sözleşmesinden kaynaklanan alacaklarının ödenmediği, dosyada bulunan bilirkişi raporunun denetime elverişli olduğu gerekçesiyle toplanan kanıtlar ve alınan bilirkişi raporuna dayanılarak davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; davalı ... AŞ'nin (...) ihale makamı konumunda bulunduğunu, davacının çalışmaları sebebiyle herhangi bir sorumluluğu bulunmadığını, alt işverene verilen hizmet alım işinin 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun (4734 sayılı Kanun) 3 üncü maddesinin (g) bendi kapsamında ihale edildiğini, aynı Kanun'un 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendindeki fiyat farkından kaynaklı ödemelerin bu madde kapsamındaki işlere ilişkin olduğunu, ihale edilen işlerin bu kapsamda yer almadığını, hesaplamaların fahiş yapıldığını, bu nedenle davacı lehine de hatalı ve fahiş vekâlet ücretine hükmedildiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının davalı ...'a ait trafo merkezinde dava dışı alt işverenler yanında çalışmaya devam ettiği, davalı ... tarafından hizmet alım ihalelerinin 4734 sayılı Kanun'un 3 üncü maddesinin (g) bendi gereğince yapıldığı, davacının sendika üyesi olduğu, ancak söz konusu toplu ... sözleşmesinden yararlandırılmadığı, davalı ile davalıdan ihale ile ... alan yüklenici firmalar arasında asıl işveren alt işveren ilişkisi bulunduğu, asıl işveren olan davalının, 4857 sayılı ... Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) 2 nci maddesinin yedinci fıkrasına göre toplu ... sözleşmesi uyarınca davacıya ödenmesi gereken işçilik alacaklarından sorumlu olduğu, hükme esas alınan bilirkişi raporundaki tespitlerin yerinde olduğu, hesaplamalarda hata bulunmadığı, İlk Derece Mahkemesinin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden kanuna aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçeler ve resen dikkate alınacak nedenlerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı işçinin toplu ... sözleşmesinden kaynaklanan alacaklara hak kazanıp kazanmadığı, talep edilen alacaklardan davalının sorumlu olup olmadığı ve vekâlet ücreti noktalarındadır.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2. 4857 sayılı Kanun'un 2 nci maddesinin yedinci fıkrası, 4734 sayılı Kanun'un 3 üncü maddesinin (g) bendi ve 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi, 6356 sayılı Kanun'un 39 uncu maddesi, karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin aşağıda yer alan paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Yüksek Hakem Kurulunun 17.11.2016 tarihli ve 2016/1264 Esas, 2016/1394 Karar sayılı kararıyla uygulamaya konulan 01.04.2016-31.03.2018 yürürlük süreli toplu ... sözleşmesinin "Ücret zammı alacağı" başlıklı 30 uncu maddesinde; 01.04.2016 tarihinde işçilerin almakta oldukları günlük çıplak ücretlerine aynı tarihten itibaren seyyanen günlük 10,00 TL zam yapıldıktan sonra oluşan çıplak aylık ücrete %1 oranında zam yapılacağı, işçilerin 01.04.2017 tarihinde almakta oldukları günlük çıplak ücretlerine de aynı şekilde seyyanen günlük 10,00 TL zam yapıldıktan sonra oluşacak aylık çıplak ücretlerine %1 oranında zam yapılacağı düzenlenmiştir.
3. Somut uyuşmazlıkta hükme esas alınan bilirkişi raporunda, davacının toplu ... sözleşmesi hükümlerine göre alması gereken ücret seviyesi tespit edilirken 01.04.2016 tarihinde ve 01.04.2017 tarihinde aldığı çıplak ücrete yapılması gereken ücret zammı miktarı seyyanen günlük 10,00 TL yerine 30,00 TL olarak esas alınmak suretiyle hatalı hesaplama yapılmıştır. Bu itibarla İlk Derece Mahkemesince yapılacak ...; gerekirse yeni bilirkişi raporu almak suretiyle toplu ... sözleşmesi hükümleri doğrultusunda davacının 01.04.2016 ve 01.04.2017 tarihlerinde almakta olduğu çıplak ücretine seyyanen günlük 10,00 TL zam yapmak ve sonrasında oluşacak yeni çıplak ücretine de %1 oranında ücret zammı yapmak sureti ile ücret seviyesini belirleyip varsa fark alacakları hüküm altına almaktır. Bu husus gözetilmeden karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
VI.KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
13.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.