"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurularının ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı ve davalı vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda gereği düşünüldü:
Bölge Adliye Mahkemesi tarafından hüküm altına alınan ve davalı tarafça temyize konu edilen miktar 10.443,86 TL olup bu miktarın, 6100 sayılı Kanun'un 362 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi gereğince karar tarihi itibarıyla bölge adliye mahkemeleri tarafından verilen kararların kesinlik sınırı olan 107.090,00 TL'nin altında kaldığı anlaşılmakla; davalı vekilinin temyiz dilekçesinin reddine karar vermek gerekmiştir.
Davacı vekilinin gerekli şartları taşıdığı anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının 01.01.2002 tarihinde davalı ... Belediyesine bağlı huzurevinde işçi amiri olarak işe başladığını, 21.08.2017 tarihine kadar aralıksız çalıştığını, bu tarihte emeklilik nedeniyle ... sözleşmesini feshettiğini, davacının en son net 2.400,00 TL ücret aldığını, çalıştığı süre boyunca bir hafta 15.00-23.00 saatleri arasında bir hafta 23.00-08.00 saatleri arasında çalıştığını, ayrıca ayda 2 pazar günü de çalıştığını, çalıştığı süre boyunca 45 günlük yıllık izin kullandığını, resmî bayramlarda ve dinî bayramlarda ise ikişer ... çalıştığını, eğitim yardımı alacağının ödenmediğini, davacının 2013 yılında ... Sendikasına üye olduğunu, ancak sendikal haklardan faydalandırılmadığını, aldığı ücretin sendikalı işçilerin seviyesine yükseltilmediğini, ikramiye ve diğer sosyal hakların ödenmediğini, davalının davacının çalışmış olduğu işyerindeki bir kısım işlerini ihale yoluyla zaman zaman çeşitli şirketlerine verdiğini, ancak işyerinin her türlü bakımı, gözetimi, çalışma saatlerini düzenlenmesi, yönetim ve denetiminin Belediye tarafından görülmeye devam ettiğini, davacının işe girdiği tarihten itibaren belediye işçilerine ödenen ücret kadar ücret ödenmesi gerektiği ve toplu ... sözleşmeleri ve işyeri uygulamaları nedeniyle ödenmesi gereken ek ödeneklerin ödenmediğini ileri sürerek kıdem tazminatı, ikramiye, izin, fazla çalışma, genel tatil, hafta tatili, ilave tediye, ücret farkı, aile yardımı, yemek yardımı, yol yardımı, eğitim yardımı, çocuk yardımı, giyim yardımı, yakacak yardımı, gece çalışması, ek gıda yardımı ve bilet ücreti alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def'i ve husumet itirazında bulundukları, davacının yüklenici firmalarda bir yıldan az çalıştığını, 1 yıldan az süreli çalışmalarda kıdem tazminatı ve yıllık izin ödenmesinin kanun ve usule aykırı olduğunu, kıdem tazminatı ve yıllık izin alacakları yönünden davacının kısmi dava olarak açılmasının hatalı olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacının ... Büyükşehir Belediyesine bağlı huzurevinde işçi amiri olarak çalıştığı, bu kapsamda davalı ... ile dava dışı ihbar olunanlar ve davacının sigorta kaydının olduğu şirketler arasında asıl işveren alt işveren ilişkisinin olduğu, davacının hizmet süresi içindeki çalışması neticesinde hak kazandığı alacaklardan davalı Belediyenin, dava dışı işveren şirketlerin taraf olduğu toplu ... sözleşmesinden ve kanundan ... yükümlülüklerinden birlikte müştereken ve müteselsilen sorumlu olduğu gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili, davacının asıl işveren Belediyede çalıştığını, davacının çalışırken ... ve talimatları Belediye yetkililerinden aldığını, işyerinin bakım, gözetim, denetleme, çalışma saatlerinin düzenlenmesi ve tüm işlemlerin davalı ... tarafından yapıldığını, ihale ile ... ... firmaların birkaç yılda bir değiştiği hâlde davacının aynı işyerinde aynı işi yapmaya devam ettiğini, davalı ... ile alt işveren olarak gösterilen çeşitli ihale şirketleri arasındaki ihale işlemlerinin ucuz işçi çalıştırmak maksadıyla yapıldığını, muvazaa nedeniyle davacının çalışmış olduğu işyerinde aynı veya benzer işi yapan, kadrolu olarak gösterilen işçiler ile ücretinin denkleştirilmesi için bir kısım işçi alacaklarını talep ettiğini, dosyaya sunulan tüm delil ve belgeler ile davacının muvazaalı olarak alt işveren işçisi gösterildiğinin ispat edildiğini, davacının asıl işvereninin davalı ... olduğunu, ihale ile işin devredilmesinin muvazaalı olduğunu, bu nedenle davacının almış olduğu ücretin Belediye kadrosunda gösterilen işçilerin almış olduğu ücret ve haklara denkleştirilmesi suretiyle aradaki farkın davalıdan tahsiline karar verilmesi gerektiğini, Mahkemece 14.870,54 TL vekâlet ücretine hükmedildiğini, maddi tazminat davalarında kısmen kabul hâlinde davalı yararına hükmedilecek avukatlık ücretinin davacı yararına hükmedilen avukatlık ücretini geçemeyeceğini, davacı yararına maktu vekâlet ücretine hükmedilmesinin hukuka aykırı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili, ... sözleşmesinin Belediye tarafından feshedilmediğini, Belediye karşı açılan davanın husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verilmesi gerektiğini, davacının, yüklenici firma işçisi olduğu dönemler için alacaklarını talep ettiğini, davacının talepte bulunduğu dönemlerde Belediye işçisi olmadığını, muvazaa iddiasının doğru olmadığını, davacının talep ettiği alacakların toplu ... sözleşmesi hükümleri doğrultusunda sendika üyesi olunması hâlinde oluşan alacaklar olduğunu, davacının yılın tüm ayları için sendika üyesi olmadığını, dayanışma aidatının ödenmesi gerektiğini, davacının bu şartları taşımadığı için talep ettiği alacakları kabul etmediklerini, Belediyenin davacının işvereni olan alt işveren şirketlerin taraf oldukları toplu ... sözleşmesinden ... yükümlülüklerden sorumlu olduğunu, alt işveren işçilerinin asıl işverenin taraf olduğu toplu ... sözleşmelerinden yararlanamayacağını, kadrolu işçilerle alt işveren işçilerinin toplu ... sözleşmelerinin aynı olmadığını, başka bir ifade ile alt işveren işçileri ile kadrolu işçilerin sahip olduğu toplu ... sözleşmesinden yararlanamayacağını, toplu ... sözleşmelerinde taraf olabilmek için kadrolu işçi olma zorunluluğunun bulunduğunu, davacının fazla çalışma ve gece çalışması iddialarını ispatlayamadığını, davacının sadece tanık beyanlarına dayandığını, dosya kapsamında başka delil bulunmadığını, davacı tanıklarının birinin Belediyeye karşı davası olması nedeniyle husumetli tanık olduğunu, diğer tanığın ise çalışma döneminin dava konusu olan alacakların dönemi ile bağdaşmaması nedeniyle verilen kararın hukuka aykırı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla davacının hizmet alım sözleşmeleri kapsamında alt işveren dava dışı şirketlere bağlı olarak asıl işveren davalı ... nezdinde çalıştığı, soyut tanık beyanları dışında başkaca delil olmadığı, asıl işveren alt işveren ilişkisinin muvazaaya dayanmadığı kabul edilerek alt işverenin taraf olduğu toplu ... sözleşmesine göre kurulan hükmün yerinde olduğu, asıl işveren alt işveren ilişkisinin varlığı nedeniyle davalı Belediyenin husumet ve ödemeye yönelik itirazlarının yerinde olmadığını, davanın işcilik alacaklarına ilişkin olduğu, maddi tazminat istemli bir dava olmadığından reddedilen miktar yönüyle davalı taraf lehine nisbi vekâlet ücretine hükmedilmesinin yerinde olduğu gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili ve davalı vekili temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; istinaf başvurusunda ileri sürdüğü nedenlerle benzer gerekçeler ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; davalı ile dava dışı şirketler arasındaki asıl işveren alt işveren ilişkisinin muvazaalı olup olmadığı, buna göre davacının asıl işverenin tarafı olduğu toplu ... sözleşmesinden yararlanıp yararlanamayacağı ve talep edilen alacaklara hak kazanıp kazanmadığı noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 ... maddeleri.
2. 4857 sayılı ... Kanunu'nun 2 nci maddesi, 6098 sayılı ... Borçlar Kanunu'nun 19 uncu maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 ... maddesinde yer ... sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekili tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
A. Davalı Temyizi Yönünden
Davalı vekilinin temyiz dilekçesinin miktardan REDDİNE,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde davalıya iadesine,
B. Davacı Temyizi Yönünden
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 ... maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
11.04.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.