"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
SAYISI : 2021/367 E., 2022/300 K.
DAVALILAR : 1. ... Özel Güvenlik Danışmanlık Eğitim Alarm Cihazları ve Sistemleri Ticaret Limited Şirketi vekili Avukat ...
2. ... Yatırım İzleme Koordinasyon Başkanlığı
vekili Avukat ...
DAVA TARİHİ : 22.01.2015
KARAR : Davanın kısmen kabulü
Başkanlığı vekili ile davalı Maliye Hazinesi vekili
Taraflar arasında görülen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı asıl dava davacısı ve davalısı ... Yatırım İzleme Koordinasyon Başkanlığı vekilleri ile birleşen dava davalısı Maliye Hazinesi vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1. Davacı vekili asıl dava dilekçesinde; müvekkilinin 2008 yılı Eylül ayından 31.12.2014 tarihine kadar güvenlik görevlisi olarak ... Yatırım İzleme Koordinasyon Başkanlığı işyerinde alt işverenler nezdinde çalıştığını, son alt işverenin davalı Şirket olduğunu, ... sözleşmesinin davalı işveren tarafından haksız olarak feshedildiğini ileri sürerek kıdem ve ihbar tazminatlarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davacı vekili 16.02.2016 tarihli ve 2016/120 Esas, 2016/74 Karar sayılı birleşen dava dilekçesinde; aynı alacak kalemlerinin davalı Şirketten ve davalı Maliye Hazinesinden tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... Yatırım İzleme Koordinasyon Başkanlığı vekili asıl davaya cevap dilekçesinde; 6360 sayılı On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (6360 sayılı Kanun) ile 30.03.2014 tarihinde kanun kapsamına giren İl Özel İdarelerinin tüzel kişiliğinin sona erdirildiğini, Başkanlığın 01.04.2014 tarihinden sonraki süreçte kurulduğunu, davacının 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa (4734 sayılı Kanun) göre hizmet alım usulü ile çalışan personel olduğunu, devre tâbi personel olmadığını, davacının mülga İl Özel İdaresince ihalesi sağlanan 30.03.2014 dönemi öncesine ait süreler yönünden, Yatırım İzleme Koordinasyon Başkanlığına 6360 sayılı Kanun kapsamında bir devrinin olmadığını, ... İli Devir Tasfiye Paylaştırma Komisyonunun 15.07.2014 tarihli ve 103 No.lu Kararında ... İl Özel İdaresinde hizmet alımı suretiyle yüklenici firmalarda çalışan personelin açtığı davaların Maliye Hazinesine izafeten ... Defterdarlığı Muhakemat Müdürlüğüne devri ile takibinin yapılmasına, bu davalardan doğacak tazminat taleplerinin, borçların tüm fer'îleriyle birlikte Maliye Hazinesine izafeten ... Defterdarlığı Muhakemat Müdürlüğüne devrine karar verildiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... Özel Güvenlik Danışmanlık Eğitim Alarm Cihazları ve Sistemleri Tic. Ltd. Şti. (... Özel Güvenlik Şti.) vekili asıl ve birleşen davaya cevap dilekçesinde; davacının 22.09.2008-31.12.2009 ve 01.10.2014-31.12.2014 tarihleri arasında belirli süreli ... sözleşmesi ile çalıştığını, asıl işverenin davalı ... Yatırım İzleme Koordinasyon Başkanlığı olduğunu, belirli süreli ... sözleşmesinde sözleşmenin 31.12.2014 tarihinde kendiliğinden sona ereceğinin yazılı olduğunu, davacının ihbar tazminatına hak kazamayacağını, kıdem tazminatından son kamu kurum veya kuruluşunun sorumlu olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
3. Davalı Maliye Hazinesi vekili birleşen davaya cevap dilekçesinde; husumet itirazında bulunduğunu, davacı ile aralarında bir ... sözleşmesi bulunmadığını, İdarenin hizmet binalarının güvenlik koruma işinin yapılması amacıyla hizmet alım ihalesi gerçekleştirdiğini, ihaleyi ... Özel Güvenlik Şti.nin yüklendiğini, bu Şirket ile sözleşme yapıldığını, 4734 sayılı Kanun'a uyularak işlem yapıldığını, kamu kurum ve kuruluşlarının ihale vermek suretiyle yaptırdıkları işlerde ihale makamı konumunda olduğunu, ihale üzerinde bırakılmak suretiyle kendisiyle sözleşme imzalanan yüklenicinin çalıştırdığı işçilerin özlük haklarından sorumluluğu bulunmadığını, müvekkilinin işverenlik sıfatı bulunmadığından kıdem ve ihbar tazminatı taleplerinden sorumlu olmadığını, davacının belirli süreli ... sözleşmesi ile çalıştığını, 31.12.2014 tarihinde sona ereceğini bildiği ... sözleşmesi sebebi ile ihbar bildirimi yükümlülüğü bulunmadığını, davanın dava dışı alt işveren şirketlere ihbarı gerektiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 08.....2016 tarihli ve 2015/48 Esas, 2016/368 Karar sayılı kararı ile; davacının ... sözleşmesinin ... Yatırım İzleme Koordinasyon Başkanlığı tarafından sona erdirildiği, davacının kıdem ve ihbar tazminatına hak kazandığı, ... Yatırım İzleme Koordinasyon Başkanlığının asıl işveren, ... Özel Güvenlik Şti.nin son alt işveren olduğu gerekçesiyle kıdem ve ihbar tazminatı alacaklarının davalı ... Özel Güvenlik Şti. ve davalı Maliye Hazinesinden müştereken ve müteselsilen tahsiline, davanın davalı ... Yatırım İzleme Koordinasyon Başkanlığı açısından husumet nedeniyle reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar Maliye Hazinesi ve ... Özel Güvenlik Şti. vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
2. Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin 17.....2020 tarihli ve 2017/29945 Esas, 2020/7045 Karar sayılı ilâmı ile; davacının 22.09.2008-30.03.2014 tarihleri arasında İl Özel İdaresinden ihale ile ... alan değişik alt işverenler nezdinde güvenlik görevlisi olarak çalıştığı, İl Özel İdarelerinin tüzel kişiliğinin 30.03.2014 tarihinde kaldırılması üzerine davalı ... Yatırım İzleme Koordinasyon Başkanlığı ile dava dışı STK Güvenlik Sistemleri Şirketi arasında 31.03.2014-15.04.2014 tarihlerini kapsayan hizmet alım sözleşmesi imzalandığı, davacının aynı işyerinde işine ara vermeden söz konusu ihale kapsamında çalışmaya devam ettiği, 31.12.2014 tarihinde ise ... sözleşmesinin sona erdiği, Mahkeme gerekçesinde, davacının ... sözleşmesinin ... Yatırım İzleme Koordinasyon Başkanlığı tarafından sona erdirildiği ve ... Yatırım İzleme Koordinasyon Başkanlığının asıl işveren olduğu kabul edilmesine rağmen hüküm kısmında ... Yatırım İzleme Koordinasyon Başkanlığı açısından davanın reddine karar verilerek hüküm ve gerekçe kısmında çelişki yaratılmasının hatalı olduğu gerekçesiyle Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Birinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 14.07.2021 tarihli ve 2020/318 Esas, 2021/258 Karar sayılı kararı ile; bozmaya uyularak yapılan yargılama sonucunda davacının ... sözleşmesinin, İl Özel İdaresinin kapandığı tarih olan 30.03.2014 tarihinde sona ermediği, sözleşmenin ... Başkanlığının yaptığı hizmet alım sözleşmeleri bünyesinde devam ettiği, buna göre Maliye Hazinesinin davada husumeti bulunmayıp davacının alacaklarından sorumlu olmadığı, diğer davalıların ise davaya konu tazminatlardan birlikte sorumlu oldukları gerekçesiyle asıl davanın kabulüne, davalı Maliye Hazinesine yönelik davanın ise reddine karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalı ... Yatırım İzleme Koordinasyon Başkanlığı vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
2. Dairemizin 01.11.2021 tarihli ve 2021/10659 Esas, 2021/15216 Karar sayılı ilâmı ile; davalılar Maliye Hazinesi ile ... Yatırım İzleme Koordinasyon Başkanlığının davacının alacaklarından sorumlu olup olmadıkları husususunda uyuşmazlık bulunduğu, Mahkemece davacının ... sözleşmesinin İl Özel İdaresinin tüzel kişiliğinin kaldırıldığı 30.03.2014 tarihinde sona ermediği gerekçesi ile Maliye Hazinesine yönelik dava reddedilmiş ise de, davacının bu dönemde tâbi olduğu hizmet alım sözleşmesinin (İl Özel İdaresi ile dava dışı alt işveren arasında yapılan) 30.03.2014 tarihi itibarıyla sona erdiği ve 31.03.2014 tarihinden sonra aynı dava dışı alt işverenle davalı ... Yatırım İzleme Koordinasyon Başkanlığı arasında yeni bir hizmet alım sözleşmesi imzalandığı ve davacının bu kapsamda çalıştığı, bu durumda asıl işverenler arasında devir durumundan söz edilemeyeceği, 4857 sayılı ... Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) 112 nci maddesinin ikinci fıkrasının (b) alt bendinin;
...
"4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi kapsamında alt işverenler tarafından çalıştırılan işçilerin kıdem tazminatları;"
...
"b)Aynı alt işveren tarafından ve aynı ... sözleşmesi çerçevesinde farklı kamu kurumveya kuruluşlarında çalıştırılmış olan işçilerden ... sözleşmeleri 1475 sayılı ... Kanununun 14 üncü maddesine göre kıdem tazminatı ödenmesini gerektirecek şekilde sona ermiş olanlara, 4734 sayılı Kanunun 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi kapsamında farklı kamu kurum ve kuruluşuna ait işyerlerinde geçen hizmet sürelerinin toplamı esas alınarak çalıştırıldığı son kamu kurum veya kuruluşu tarafından, işçinin banka hesabına yatırılmak suretiyle ödenir." şeklinde düzenlendiği, bu hükme göre davalı ... Yatırım İzleme Koordinasyon Başkanlığının son kamu kurumu olması nedeniyle kıdem tazminatından sorumlu olduğu, kararın bu yönüyle doğru olduğu, ancak Maliye Hazinesinin de yukarıda açıklanan Devir Tasfiye Komisyonu kararı gereği İl Özel İdaresinde geçen çalışma süresine göre alacaktan sorumlu tutulması gerektiği, Maliye Hazinesine yönelik davanın reddinin isabetsiz olduğu, bu açıklamalar göz önünde tutularak davacının hak kazandığı ihbar tazminatı miktarından da Maliye Hazinesi ve ... Yatırım İzleme Koordinasyon Başkanlığının kendi dönemlerine göre sorumlu tutulması gerektiği gerekçeleriyle hükmün bozulması karar verilmiştir.
D. Mahkemece İkinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bozmaya uyularak yapılan yargılama sonucunda asıl ve birleşen davaların kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı, davalı ... Yatırım İzleme Koordinasyon Başkanlığı ve davalı Maliye Hazinesi vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili; davalı İdarenin sorumluluk açısından belirlenmesinin zor olduğu bir durumda davacının davalılar açısından net bir cevap vermesi ve tarafları belirleyebilmesi mümkün olmadığından davalılar lehine vekâlet ücretine hükmedilmesinin hatalı olduğunu belirterek temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı ... Yatırım İzleme Koordinasyon Başkanlığı vekili; belirsiz alacak davası olarak açılan davanın usulden reddi gerektiğini, alacakların zamanaşımına uğradığını, davalı Kurumun davada taraf sıfatı bulunmadığını, davacının mülga ... İl Özel İdaresi dönemindeki çalışmaları ile ilgili olarak açtığı dava ile bu davalardan doğacak tazminatların; Devir Tasfiye ve Paylaştırma Komisyonunun 15 Temmuz 2014 tarihli ve 103 sayılı Kararı ile Maliye Hazinesine izafeten ... Defterdarlık Muhakemat Müdürlüğüne devredildiğinden davada husumetin Maliye Hazinesine yöneltilmesi ve ... Yatırım İzleme Koordinasyon Başkanlığı yönünden davanın husumetten reddi gerektiğini, davacının herhangi bir hak ve alacağının bulunmadığını, hesaplamaların fahiş olduğunu, ücret miktarının yanlış belirlendiğini, kıdem tazminatında faiz başlangıcının hatalı olduğunu, davacının kıdem tazminatından davalı Kurumun sorumlu tutulamayacağını belirterek Mahkeme kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
3. Davalı Maliye Hazinesi vekili; davanın husumetten reddi gerektiğini, bilirkişinin görev ve yetkisini aşarak davanın esası hakkında hukuki görüş beyan etmesi ve Mahkemenin de eksik bilirkişi raporuna dayanarak hüküm tesis etmesinin hukuka aykırı olduğunu belirterek Mahkeme kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; dava konusu taleplerden davalıların sorumlu olup olmadığı hususuna ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 428 inci maddesi, 438 inci maddesinin yedi, sekiz ve dokuzuncu fıkraları ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrası.
2. 6360 sayılı Kanun'un 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası ile geçici 1 inci maddesi, 4857 sayılı Kanun'un 120 nci maddesi atfıyla hâlen yürürlükte olan mülga 1475 sayılı ... Kanunu'nun 14 üncü maddesi, 4857 sayılı Kanun'un 17 nci maddesi, 112 nci maddesinin ikinci fıkrasının (b) alt bendi, 4734 sayılı Kanun'un 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi ve karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Kanun'un 428 inci maddesi ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen Mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davacı, davalı ... Yatırım İzleme Koordinasyon Başkanlığı ve davalı Maliye Hazinesi vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Davalılar ... Yatırım İzleme Koordinasyon Başkanlığı ile Maliye Hazinesi harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edenlerden davacıya yükletilmesine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
....03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.