"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesinin 11.10.2021 tarihli kararı ile davanın kabulüne karar verilmiş; kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesinin 07.04.2022 tarihli kararı ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davalının başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı Bakanlığa bağlı olarak sürekli işçi kadrosunda istihdam edildiğini, kadroya geçişinin 02.04.2018 tarihinde 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (696 sayılı KHK) ile sağlandığını, hâlen davalı Bakanlığın kadrolu işçisi olarak çalışmaya devam ettiğini, alt işveren bünyesinde çalışmakta iken ücretinin asgari ücretin belirli bir ... fazlası olarak belirlendiğini ve ödendiğini, kadroya geçerken ... ... sözleşmesi imzaladığını ve ücretinin yine asgari ücretin belirli bir ... fazlası olarak belirlendiğini, davacının brüt ücreti hesap edilirken; yemek, tediye, ikramiye, nöbet ücretleri, asgari geçim indirimi, çocuk parası, fazla çalışma ve resmî nöbet ücretlerinin de eklenmesi, akabinde brüt ücret üzerine sözleşmede belirlenen oranın ve onun üzerine de toplu ... sözleşmesinde belirlenen %4+4 oranındaki zam miktarının eklenmesi gerektiğini ileri sürerek ücret farkı alacağının davalıdan tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının talep ettiği alacakların zamanaşımına uğradığını, davacının sürekli işçi kadrosuna geçtikten sonra bu statünün öngördüğü haklardan yararlandığını, kadroya geçişi yapılan işçilerin ücret, mali ve sosyal haklarının Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan ve 31.10.2020 tarihine kadar uygulanacak olan toplu ... sözleşmesi hükümlerine göre belirlenmesi gerektiğini, davacının ücretinin düşürülmediğini, ücretlerin eksiksiz ödendiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalı tarafça sunulan taraflar arasında imzalanmış ... sözleşmesinin 7 nci maddesinde ücretinin asgari ücretin belirli bir ... fazlası olduğuna ilişkin düzenlemenin bulunduğu, alınan bilirkişi raporunun hüküm vermeye yeter nitelikte olduğu, ancak raporda arabuluculuk görüşmesi 12.10.2020 tarihinde sona ermesine rağmen ücret farkı alacağının bu süreyi aşar şekilde 17.10.2020 tarihine kadar hesaplama yapıldığından aşan dönem yönünden Mahkemece resen hesaplama yapıldığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili istinaf dilekçesinde; davacının bir yandan ... ... sözleşmesindeki günlük brüt ücretinin esas alınmasını diğer taraftan toplu ... sözleşmesi ile öngörülen ücret kriterlerinin uygulanmasını istemesinin mümkün olmadığını, davacının 31.12.2018 tarihli ücreti korunarak üzerine %4'lük zam yapıldığını, herhangi bir ücret indirimi yapılmadığını, davacının arabulucuya başvuru tarihinden sonraki ücret farkı alacağı talebinin dava şartı yokluğu nedeniyle reddedilmesi gerektiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; Mahkemece kaldırma kararı doğrultusunda alınan ek bilirkişi raporunda arabuluculuk son tutanak tarihi olan 12.10.2020 tarihi dikkate alınarak bu tarihe kadar fark ücret alacağı hesabı yapıldığı, davalının bu hususlara ilişkin istinaf talebinin yerinde görülmediği, yargılamada eksiklik bulunmadığı, ancak; davacı tarafından ıslah edilen ve arabuluculuk son tutanak tarihi olan 12.10.2020 tarihini aşar şekilde hesaplanan alacak yönünden Mahkemece dava şartı yokluğundan usulden ret kararı verilmesi gerekirken bu hususa hiç değinilmemesinin hatalı olduğu gerekçesiyle İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne, 13.10.2020-17.10.2020 tarihleri arası döneme ilişkin talebin dava şartı yokluğundan usulden reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçeleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının ücret farkı alacağı bulunup bulunmadığı hususundadır.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 ... maddesi.
2. 4857 sayılı ... Kanunu'nun 22, 32 ve 34 üncü maddeleri, 696 sayılı KHK ile 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'ye eklenen geçici 23 üncü madde.
3. 7036 sayılı ... Mahkemeleri Kanunu'nun (7036 sayılı Kanun) 3 üncü maddesinin birinci fıkrasında, “Kanuna, ... veya toplu ... sözleşmesine dayanan işçi veya işveren alacağı ve tazminatı ile işe iade talebi ile açılan davalarda arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır.” şeklinde düzenlemeye yer verilerek dava şartı olarak arabuluculuk öngörülmüştür. Aynı Kanun'un 3 üncü maddesinin yirmi birinci fıkrası uyarınca uygulanan 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu'nun (6325 sayılı Kanun) 15 ... maddesinin üçüncü fıkrasında ise “Taraflarca kararlaştırılmamışsa arabulucu; uyuşmazlığın niteliğini, tarafların isteklerini ve uyuşmazlığın hızlı bir şekilde çözümlenmesi için gereken usul ve esasları göz önüne alarak arabuluculuk faaliyetini yürütür.” denilmek sureti ile arabuluculuk faaliyetinin ne şekilde sürdürüleceği belirlenmiştir.
4. 6325 sayılı Kanun'un 17 nci maddesinin ikinci fıkrasında “Arabuluculuk faaliyeti sonunda tarafların anlaştıkları, anlaşamadıkları veya arabuluculuk faaliyetinin nasıl sonuçlandığı bir tutanak ile belgelendirilir. Arabulucu tarafından düzenlenecek bu belge, arabulucu, taraflar, kanuni temsilcileri veya avukatlarınca imzalanır.” şeklinde düzenlemeye yer verilmiştir.
5. 02.....2018 tarihli ve 30439 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliği'nin (Yönetmelik) 23 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında, başvurunun dilekçe ile veya bürolarda bulunan formların doldurulması suretiyle yahut elektronik ortamda yapılabileceği belirtilmiştir. Yönetmelik'in 20 nci maddesinde arabuluculuğun sona ermesi düzenlenmiş olup bu maddenin (3) üncü bendinde arabuluculuk faaliyeti sonunda düzenlenen son tutanağa, faaliyetin sonuçlanması dışında hangi hususların yazılacağına tarafların karar vereceği ancak arabulucunun bu tutanak ve sonuçları konusunda taraflara gerekli açıklamaları yapacağı belirtilmiştir. Şu hâle göre son tutanağın tarafların beyanına göre oluşturulması asıl ise de arabulucunun tutanağın içeriği ve düzenlenme şekli konusunda tarafları bilgilendirmesi de gerekir.
6. 7036 sayılı Kanun’un genel gerekçesinde, “Dava şartı olarak arabuluculuğa ilişkin madde ile diğer düzenlemelerde ... yargısının temeli olan çabukluk, basitlik, emredicilik, zayıfın korunması ve ucuzluk ilkeleri ...” nin dikkate alındığı açıklanmıştır.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Somut uyuşmazlıkta, 12.10.2020 tarihinde düzenlenen Hukuk Uyuşmazlıklarında Dava Şartı Arabuluculuk Son Tutanağında arabuluculuk konusu uyuşmazlık; "ücret alacağı farkı" olarak belirtilmiştir.
3. Davacı vekili, dava dilekçesinde; davacının brüt ücreti hesaplanırken, yemek, tediye, ikramiye, nöbet ücretleri, asgari geçim indirimi, çocuk parası, fazla çalışma ve resmî nöbet ücretlerinin de eklenmesi, daha sonra brüt ücret üzerine sözleşmede belirlenen oranın ve onun üzerine de toplu ... sözleşmesinde belirlenen %4+4 oranındaki zam miktarının eklenmesi gerektiği iddiasıyla ücret farkı alacağı talebinde bulunmuştur. Davacının ücreti belirlenirken yapılması istenilen hesaplamanın kabulü mümkün değildir. Hükme esas alınan bilirkişi raporunda bu talepten yola çıkılarak yorum yoluyla ... ücret haricinde, ikramiye, hafta tatili ücreti, fazla çalışma ücreti, gece çalışma ücreti, ... ... ve genel tatil ücreti alacak kalemlerindeki farkların da talep edildiği kabul edilerek hesaplanan bu alacak kalemleri toplamı fark ücret alacağı olarak tespit edilmiş, belirlenen toplam miktar Mahkemece ücret farkı alacağı olarak hüküm altına alınmıştır. Ancak bu durumda, ücret farkı alacağı dışındaki alacaklar yönünden arabuluculuk dava şartının yerine getirilmediği anlaşılmaktadır.
4. Bu itibarla, arabuluculuk son tutanağında yer almayan ve arabuluculuk görüşmelerine dâhil edilmeyen ücret farkı alacağı dışındaki fark ikramiye, fark hafta tatili ücreti, fark fazla çalışma ücreti, fark gece çalışma ücreti, fark ... ... ve genel tatil ücreti alacaklarının dava şartı olan arabuluculuk faaliyeti yerine getirilmediğinden usulden reddine karar verilmesi gerekir. Yazılı şekilde karar verilmesi bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
14.....2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.