"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
Taraflar arasındaki işe iade davasından dolayı yapılan yargılama sonunda Mahkemece davanın reddine karar verilmiştir.
Mahkeme kararının davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 12.05.2016 tarihli ve 2015/30031 Esas, 2016/11993 Karar sayılı kararı ile onanmasına karar verilmiştir.
Davacının ... başvurusu üzerine Anayasa Mahkemesince 2018/26965 Başvuru numaralı ve 16.11.2021 tarihli karar ile davacının 2709 sayılı ... Cumhuriyeti Anayasası'nın (Anayasa) 20 nci maddesinde güvence altına alınan kişisel verilerin korunmasını isteme hakkı ile Anayasa’nın 22 nci maddesinde güvence altına alınan haberleşme hürriyetinin ihlal edildiği gerekçesiyle ihlalin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmak üzere dosyanın Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Mahkemece, Anayasa Mahkemesi kararı üzerine yapılan yargılama sonunda davanın reddine karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin ... bordrosuna kayıtlı avukat olarak 04.01.2012-16.01.2015 tarihleri arasında 3 yıl süreyle belirsiz süreli ... sözleşmesiyle çalıştığını, ... sözleşmesinin 16.01.2015 tarihli fesih bildirimiyle sonlandırıldığını, müvekkili her ne kadar resmî olarak ... bordrosunda gözükse de aralarında tam bir organik bağ bulunan diğer iki davalı ile birlikte istihdam edildiğini, davalı işverenlerin 4857 sayılı ... Kanunu'na (4857 sayılı Kanun) ve işçiyi koruma ve gözetme borcuna aykırı şekilde işçi statüsündeki avukatları sürekli fazla çalışma, ağır stres ve yıkıcı rekabet altında çalıştırdıkları için kusurlu olduklarını, müvekkilinin mesleğinde ... başarıları olduğunu, ... sözleşmesinin feshinin esas açısından kanuna aykırı ve geçersiz olduğunu, işverenin feshi kötüniyetle tasarlayarak yaptığını belirterek feshin geçersizliğine ve müvekkilinin işe iadesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı Baker And McKenzie Ofis Yön. ve Hizm. Ltd. Şti. vekili cevap dilekçesinde; davacının hâlihazırda hangi işi ifa ettiğinin veya diğer davalı ... Ortaklığında avukat olarak çalıştığının farkında olmadığını, bu durumun davacının dilekçesi ile ... olduğunu, amacı somut gerçekleri gizlemek olan davacının birlikte istihdam iddiası ile Mahkemeyi fesih sebeplerinden uzaklaştırmaya çalıştığını, huzurdaki davanın asıl konusunun fesih sebeplerinin geçerli olup olmadığı noktasında toplandığını, birlikte istihdamın tali bir konu olduğunu, bir an için birlikte istihdamın tali bir konu olmadığı düşünülse dahi birlikte istihdamda önemli olanın bir işçinin aynı anda birden fazla işverene ... görme edimini ifa etmesi olduğunu, davacının gerek Baker Ltd. Şti.'ne, gerekse diğer davalı Baker Avukatlık Ortaklığına yönelik herhangi bir ... görme ediminin bulunmadığını, davacının ... bir kelime dahi olsa bu ... savunmaya cevap vermediğini savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı Şirketler vekili cevap dilekçesinde davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İHLAL KARARINDAN ÖNCEKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Mahkeme Kararı
Mahkemenin 20.08.2015 tarihli ve 2015/104 Esas, 2015/565 Karar sayılı kararıyla; dinlenen tanık beyanları, dosyaya sunulan belgeler, elektronik posta yazışmaları içeriği ve diğer deliller birlikte değerlendirildiğinde, ekip lideri olarak görev yapan davacının ekipte bulunanlar arasında geçen tartışmalarda ve meydana gelen kavgalarda, kendisine durumun iletilmesi ve konunun çözümlenmesi istenilmesine rağmen, ekip üyeleri arasında eşit mesafede durarak konunun çözümlenmesi yönünde herhangi bir girişimde bulunmadığı, bu durumu işverenine iletmediği, kendi savunmasına göre olayların ve şikâyetlerin ... zamandan beri devam ettiği anlaşılmasına rağmen davacının yönetici olarak olaylara tam ve zamanında müdahale etmeyip ekip içerisinde huzursuzluğun artmasına, ... barışının bozulmasına sebebiyet verdiği, diğer taraftan işvereni hakkında olumsuz, eleştiri boyutunu aşacak nitelikte şikâyete varan ifadelerle işverenle aralarında organik bağ bulunduğu kabul edilen diğer davalıların yetkililerine elektronik postalar gönderdiği, mevcut olaylar karşısında davacının sergilediği tutum ve davranışlar nedeniyle ... sözleşmesinin devamının davalı işverenden beklenemeyeceği, buna bağlı olarak ... sözleşmesinin feshinin geçerli nedene dayandığı ve fesih bildirimindeki konuların da ayrı ayrı tespit edilmiş olduğu, davacının fesih bildiriminde bildirilen nedenlerle ilgili savunmasının da alındığı, işverence geçerli nedene dayandırılarak yapılan feshin yerinde olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
B. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
C. Yargıtay Kararı
Dairemizin 12.05.2016 tarihli ve 2015/30031 Esas ve 2016/11993 Karar sayılı kararı ile; dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere ve özellikle davacı hakkında verilen dilekçeler ve tanık anlatımları değerlendirildiğinde; davacının davranışlarının işyerinde olumsuzluğa yol açtığı, çalışma barışının bozulduğu, feshin geçerli nedene dayandığı gerekçesi ile davanın reddedildiğinin anlaşılmasına göre karar gerekçesinde davacının davalılar tarafından birlikte istihdam edildiğine ilişkin açıklamaların gereksiz olduğu ve sonucu değiştirmediği bu nedenle karar gerekçesinde yer ... “dosyaya davacı vekili tarafından sunulan belgeler, işverenle ilgili bir kısım tanıtıma yönelik bilgi ve internet sayfaları, ... 5. Sulh Hukuk Mahkemesinin 2015/14 D.İ. Sayılı dosyasıyla yapılan tespit ve alınan bilirkişi raporu ile aynı yerde, aynı koşullarda çalışan bir başka işçinin ... 24. ... Mahkemesinin 2014/199 Esas sayılı dosyasıyla açtığı davada alınan bilirkişi heyeti raporundaki tespitler ve diğer belgelerle davacının, ... ile yapılan sözleşmeye dayalı olarak çalışmaya başladığı tarihten itibaren, aralarında organik bağ bulunan diğer davalılarla birlikte istihdam edildiği kabul ve kanaatine varılmıştır.” şeklindeki açıklamaların çıkarılarak kararın bu değiştirilmiş gerekçeyle kararın onanmasına karar verilmiştir.
IV. ANAYASA MAHKEMESİ KARARI VE İHLAL KARARINDAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. ... Başvuru
Kesinleşen karara karşı davacı taraf Anayasa Mahkemesine ... başvuruda bulunmuştur.
B. Anayasa Mahkemesi Kararı
1. Anayasa Mahkemesinin 29.09.2020 tarihli ve 2016/13011 Başvuru numaralı kararıyla; E.Ü. ile başvurucu arasında geçen ve başvurucu ya da E.Ü. tarafından alenileştirilmediği anlaşılan kişisel yazışmaların ... sözleşmesinin feshine dayanak oluşturduğu, ... 8. ... Mahkemesinde yürütülen işe iade davasında da davanın reddine ilişkin kararın gerekçeleri arasında sayıldığı, ancak başvurucunun ... sözleşmesinde işverenin kurumsal e-postayı inceleme yetkisi ile kapsamını gösteren bir düzenleme olmadığını, bu durumla birlikte yargılama sürecinde işverenin kurumsal e-postayı inceleme yetkisi ile kapsamını gösteren bir bildirimin başvurucuya yapıldığına ilişkin bilgi ve belge sunulmadığı hususu da değerlendirildiğinde; işveren tarafından kurumsal e-posta hesabı üzerinden yapılan iletişimin izlenebileceği ve denetlenebileceği yönünde açık bir bilgilendirme yapılmadığı, öte yandan e-posta iletişim içerikleri gerekçe gösterilerek başvurucunun ... sözleşmesinin feshedildiği, ancak işveren davalı taraf olarak yargılama sürecinde kişisel verilerin işlenmesinin hukuki dayanağı ve işlemenin amaçları, işlenecek verilerin kapsamı, verilerin saklanacağı süre, veri sahibinin hakları, işlemenin sonuçları ve verilerin muhtemel yararlanıcılarını gösterir bir bilgilendirme yapıldığını ortaya koyamadığı, bu bağlamda yargılama sürecinde feshin ... sebebini oluşturan e-posta iletişimine yönelik olarak böyle bir bilgilendirmenin yapılıp yapılmadığının derece mahkemelerince tartışılmadığı, başvurucunun kendisi alenileştirmediği hâlde onun rızası alınmadan ve önceden bir bilgilendirme yapılmadan e-posta içeriklerine erişildiği yönündeki esaslı iddialarının karşılanmadığı, ayrıca başvurucunun çalışma ekibindeki diğer üyelerin disiplin soruşturmasına dayanak oluşturan şikâyet dilekçelerinde yakındıkları hususlar gözetildiğinde başvurucunun e-posta iletişiminin içeriğine erişilmesini zorunlu kılan bir durumun mevcut olduğunun işveren tarafından açıklanmadığı, fesih bildiriminde ise "iddiaların araştırılması ve ekip üyeleri arasındaki ilişkilerin anlaşılabilmesi" amaçlarının belirtilmesiyle yetinildiği, ancak aynı amaca ulaşılabilmesi bakımından tarafların şikâyet ve savunmalarının analizi, tanıkların dinlenilmesi, işyeri kayıtları ile yürütülen projelerin süreç ve sonuçlarının incelenmesi gibi araçlar da mevcut olduğu hâlde niçin e-posta içeriklerinin incelenmesinin zorunlu ve gerekli görüldüğünün işveren tarafından açık bir şekilde ortaya konulamadığı gibi derece mahkemeleri tarafından da somut olayın bu yönüyle tartışılmadığı, ... hukuk ... ilişkilerinden ... uyuşmazlığı karara bağlayan derece mahkemeleri tarafından yukarıda belirtilen anayasal güvenceleri gözeten özenli bir yargılama yapılarak pozitif yükümlülüklerin yerine getirilmediği anlaşıldığından başvurucunun Anayasa’nın 20 ... maddesinde güvence altına alınan kişisel verilerin korunmasını isteme hakkı ile Anayasa’nın 22 nci maddesinde güvence altına alınan haberleşme hürriyetinin ihlal edildiğine karar verilmiştir.
2. Anayasa Mahkemesince ihlalin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmak amacıyla dosyanın Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
C. Mahkeme Kararı
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; işyerinde 15.12.2014 tarihinde yaşanan tartışma sonrasında ekipte görevli üç kişinin yönetime şikâyet dilekçeleri verdiği, dilekçelerde; bir buçuk yıldır ekip yöneticisi olan başvurucunun ekibin kıdemli üyesi olan Av. E.Ü. ile ... ilişkisinde nesnelliği kaybettiği, her olayda onu destekleyerek diğer ekip üyelerini zor durumda bıraktığı, Av. E.Ü.'nün diğer ekip üyelerine karşı kaba davranışları ekip içinde ciddi sıkıntılara yol açmasına rağmen davacının olumsuzlukları gidermek için bir adım atmadığı, barışçıl çalışma ortamının kaybolduğunun ileri sürüldüğü, şikâyet dilekçelerinin alınmasından sonra işyerinde işveren tarafından başlatılan soruşturma kapsamında davacı ile onayı alınmak suretiyle sesli kayıt yapılan bir görüşme gerçekleştirildiği, bu görüşmede davacıya, lideri olduğu dört avukattan oluşan ekipte yer ... üç avukatın şikâyet dilekçelerinde yer ... ve yaşadıkları sorunları davacıya iletmelerine rağmen davacının ... için herhangi bir gayret göstermediği, ekipteki avukatlardan E.Ü.'ye yakın davranarak kendisini koruduğu, E.Ü.'nün kendilerine karşı sürdürdüğü kaba ve dışlayıcı tutuma sessiz kaldığı yolundaki iddiaların sorulduğu, davacının ses kayıtlarında “bir buçuk senelik bir gerginlik olduğu”, “bunların abartılı şekilde gerçekleşmediği” yolunda beyanlarda bulunduğu, ancak beş kişilik ekip içerisinde üç avukat ile Av. E.Ü. arasında bir gerginlik bulunduğunu kabul ettiği, yine tüm avukatların kendisine bu konudaki sıkıntılarını ilettikleri, ayrı ayrı görüştükleri ve bir ... beklediklerini davacı beyan etmiş olmakla birlikte şikâyetleri ciddiye almadığını ve dolayısıyla çözmek konusunda ciddi bir adım atmadığını belirttikleri, nitekim, ses kayıt dökümlerinde “Ya ben bu şikayetleri bir kere şunu söyleyeyim size hiçbir zaman ciddiye almadım öyle söyleyeyim”,“Çözeceğim dediğim, çözmeye çalışacağım dediğim doğrudur hepsine söyledim. ... dahil hepsine çözmeye çalışacağım dediğim doğrudur fakat bunların bir şekilde iletişimle alakalı olduğunu ve aslında çok da önem atfetmediğimi söyleyebilirim”, “ben her ikisinde de sorunu çözmeye çalıştığımı ona ilettiğim doğru. Bu sorunu çok da ciddiye almadığım da doğru”. “Hiçbir zaman bu kadar abartı ciddi bir sorun olarak görmedim onu söyleyeyim. Her bir tarafa onun şikayetini onunla, onun şikayetini onunla paylaşmak gibi bir şey yapmadım. Ben her iki tarafı sadece teskin ettim o kadar” şeklinde beyanlarda bulunduğu, bununla birlikte davacının yazılı savunma beyanında E.Ü.'yü haklı bularak onun tarafında yer aldığını beyan ettiği, mevcut olaylar karşısında davacının sergilediği tutum ve davranışlar nedeniyle ... sözleşmesinin devamının davalı işverenden beklenemeyeceği, buna bağlı olarak ... sözleşmesinin feshinin geçerli nedene dayandığı ve fesih bildirimindeki konuların da ayrı ayrı tespit edilmiş olduğu, davacının fesih bildiriminde bildirilen nedenlerle ilgili savunmasının da alındığı, işverence geçerli nedene dayandırılarak yapılan feshin yerinde olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde; davalı işverenin fesih gerekçesini ancak e-posta yazışmalarını okuyarak elde ettiğinin ... olduğunu, işverenin fesih ihtarında e-postalar sonucu elde edindiği bilgileri fesih gerekçesi yaptığına göre artık bu gerekçenin işveren için bağlayıcı olduğunu, Mahkemenin işverenin e-postaları okumasından önceki durumu feshe yeterli bulmadığını ikrar ettiğini ancak Anayasa Mahkemesi kararını da dikkate almayarak işverenin e-postaları okumadan önce bildiği hususların feshe yeter gerekçe olduğuna hükmettiğini, şikâyetçilerin iddialarının ne ekip lideri davacının ne de bağlantılı davacının ... sözleşmesinin feshine yeter gerekçe oluşturacak yakınmalar olduğunu, davalı işverenlerin davacı ve bağlantılı davacı dışında başka çalışanlara da kötüniyetli eylem ve işlemlerde, baskı ve taciz ile tâhkir edici eylemlerde bulunduklarına ilişkin bilgileri dosyaya sunduklarını belirterek kararın bozulmasına karar verilmesini istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... olarak davacının ... sözleşmesinin feshinin geçerli nedenle yapılıp yapılmadığı noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
1. 4857 sayılı Kanun'un "Feshin geçerli sebebe dayandırılması" kenar başlıklı 18 ... maddesinin ilgili bölümü şöyledir:
"Otuz veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde en az altı aylık kıdemi olan işçinin belirsiz süreli ... sözleşmesini fesheden işveren, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorundadır. ...
..."
2. 4857 sayılı Kanun'un fesih tarihinde yürürlükte olan 20 nci maddesi hükmünün ilgili kısmı şu şekildedir:
"... sözleşmesi feshedilen işçi, fesih bildiriminde sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli bir sebep olmadığı iddiası ile fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde işe iade talebiyle dava açabilir. ..."
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun 428 ... maddesi ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrasında yer ... sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Mahkemesi kararının ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
11.04.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.