"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2103 E., 2022/2006 K.
Avukat ...
DAVA TARİHİ : 29.12.2020
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 2. ... Mahkemesi
SAYISI : 2022/799 E., 2022/550 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan ilk yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesinin 08.11.2021 tarihli ve 2020/437 Esas, 2021/577 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekilince istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesinin 27.04.2022 tarihli ve 2022/99 Esas, 2022/880 Karar sayılı kararı ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve davanın yeniden görülmesi için dosyanın Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince, Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı doğrultusunda yapılan yargılama sonucunda davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı ... Rektörlüğüne bağlı olarak sosyal tesislerde çalıştığını, ... Kooperatif Ticaret Eğitim ve Büro İşçileri Sendikası (Koop-... Sendikası) üyesi olduğunu, davacının çalıştığı davalı Üniversite Rektörlüğüne bağlı iktisadi işletmenin toplu ... sözleşmesi kapsamında bir işyeri olduğunu, ancak davacının sebep gösterilmeksizin toplu ... sözleşmesinden yararlandırılmadığını, davalıya karşı aynı konuda daha önce açılan emsal davalarda müvekkili ile aynı konumda bulunan işçiler lehine karar verildiğini ileri sürerek toplu ... sözleşmesinden kaynaklı ikramiye, yemek yardımı, sosyal yardım, aile ve çocuk yardımı, denge ödeneği alacağı ve ilave tediye alacaklarına hükmedilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının asıl işvereninin sosyal tesisler müdürlüğü olması nedeniyle davanın öncelikle husumet yönünden reddi gerektiğini, talep konusu alacakların zamanaşımına uğradığını, ülkemizde sosyal tesislerin kamu personeline veya kapasitesi ölçüsünde kamu personeli olmayan kişilere hizmet vermek üzere eğitim ve dinlenme tesisi, misafirhane, lokal, kreş ve çocuk bakım evi, spor başlığı altında açılan ve işletilen münhasır yerler olduğunu, sosyal tesislerin personelini kendisinin istihdam ettiğini, bu nedenle ... başına işveren olarak değerlendirilerek dava taraf olduğunun kabul edilmesi gerektiğini, ... Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Tesisler İktisadi Yönergesinde tesislerin personel ücretleri de dâhil olmak üzere tüm giderlerini kendisinin karşılayacağının açıkça belirtildiğini, davalı ile Koop-... Sendikası arasında ... ve Bağlı İşyerleri Toplu ... Sözleşmesi'nin 21.01.2020 tarihinde imzalandığını, söz konusu toplu ... sözleşmesinin "taraflar-tanımlar" başlıklı 1 inci maddesinde: “Kurum işyerlerinde çalışmaları Hazine ve Maliye Bakanlığınca uygun görülenler (daimi işçiler ile çalışmaları Bakanlıkça vize edilenler) ve kanunen işçi sayılanlar” denilerek kapsamın belirlendiğini, sosyal tesislerin çalıştırdığı işçilerin daimi işçi ya da çalışmaları Hazine ve Maliye Bakanlığınca vize edilen işçi statüsünde olmadıklarını, kapsam dışı bırakılan bu işçilerin sendika üyesi olup olmamalarının bir önemi olmaksızın toplu ... sözleşmesinden faydalanamayacaklarını, sosyal tesislerin işletme giderleri için ilgili kurum ve kuruluşların bütçesinden herhangi bir katkı sağlanmasının söz konusu olamayacağını savunarak davacının toplu ... sözleşmesinden kaynaklı alacak taleplerine ilişkin davasının reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacının 27.11.2013 tarihinde davalı Üniversitenin sosyal hizmetler biriminde çalışmaya başladığı ve hâlen aynı işyerinde çalışmaya devam ettiği, davacının 08.05.2018 tarihinde ticaret, büro, eğitim ve ... sanatlar işkolunda faaliyet gösteren Koop - ... Sendikasına üye olduğu ve üyelik kaydının 21.05.2018 tarihinde Koop-... Sendikası tarafından davalıya bildirildiği, davalı ile dava dışı Koop-... Sendikası arasında 24.03.2014 imza ve 01.01.2014-31.12.2015 yürürlük, 13.01.2016 imza ve 01.01.2016-31.12.2017 yürürlük, 01.03.2018 imza ve 01.01.2018-31.12.2019 yürürlük tarihli ve son olarak 21.01.2020 imza ve 01.01.2020-31.12.2021 yürürlük tarihli toplu ... sözleşmelerinin mevcut olduğu, davalı taraf her ne kadar davacının iktisadi işletmede garson olarak çalıştığından toplu ... sözleşmelerinden yararlanamayacağı yönünde itirazda bulunmuşsa da Mahkemenin, Yüzüncü Yıl Üniversitesi İktisadi İşletme Müdürlüğünün yürüttüğü işlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 10 No.lu ticaret, büro, eğitim ve ... sanatlar işkoluna girdiğinin tespitine dair 12.03.2018 tarihli ve 2017/781 Esas, 2018/171 Karar sayılı kararının, Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin 13.12.2018 tarihli ve 2018/16061 Esas, 2018/27118 Karar sayılı ilâmıyla onanarak kesinleştiği, dolayısıyla davacının toplu ... sözleşmelerinden yararlanabileceği ancak 08.05.2018 tarihinde Koop-... Sendikasına üye olan davacının üyeliğinin davalı işverene 21.05.2018 tarihinde bildirilmiş olduğu ve bahse konu tarihler arasında davacının ücretinden sendika aidat kesintisi yapıldığını gösterir herhangi bir belge veya bordro bulunmadığı gözetildiğinde, davacının 01.01.2014-31.12.2015 ve 01.01.2016-31.12.2017 yürürlük tarihli toplu ... sözleşmelerinden faydalanamayacağı, 01.01.2018-31.12.2019 yürürlük tarihli toplu ... sözleşmesi hükümlerinden üyeliğinin davalı işverene bildirildiği 21.05.2018 tarihinden itibaren ve 01.01.2019-31.12.2021 yürürlük tarihli toplu ... sözleşmesinden ise tüm dönem için yararlanabileceği, dosya kapsamında alınan ....08.2021 havale tarihli raporda davacının davalıdan talep edebileceği alacak miktarlarının ayrıntılı olarak hesaplandığı, bu miktarlar üzerinden arabuluculuk son tutanak tarihi gözetilerek resen hesaplama yapıldığı belirtilerek davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili cevap dilekçesinde ileri sürdüğü hususları tekrar ederek ve davacının sendika üyeliğine dair müvekkili Kurumda hiçbir bilgi ve belgenin bulunmadığını, Yargıtay kararlarında toplu ... sözleşmesinin kapsamına kimlerin gireceği ve girmeyeceği ve kapsam dışı bırakılacağının sözleşmenin taraflarınca kararlaştırılabileceğinin belirtildiğini, kapsam dışı bırakılan işçilerin toplu ... sözleşmesinden yararlanamayacağını, kapsam dışı personelin toplu ... sözleşmesinin bir kısım haklarından yararlandırılmasının öteki haklardan da yararlandırılmasını gerektirmeyeceğini ve sendika üyesi olmayan kapsam dışı işçilerin dayanışma aidatı ödeyerek dahi toplu ... sözleşmesinden yararlanmalarının mümkün olmadığına hükmedildiğini, davacının toplu ... sözleşmesi kapsamında olmadığı için toplu ... sözleşmesinden kaynaklı alacakları almaya hak kazanamadığını ileri sürerek Mahkeme kararının kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacının; işyerinde yürürlükte olan toplu ... sözleşmesinin 4 üncü maddesinde yer alan; davalı işyeri ve işyerine bağlı birim ve eklentilerde çalışanların yürürlük tarihinden itibaren toplu ... sözleşmesi hükümlerinden yararlanması gerektiği yönündeki düzenlemesi uyarınca söz konusu toplu ... sözleşmesi hükümlerinin kendisi için de uygulanması gerektiği hâlde davalı işverenin haksız şekilde bundan imtina ettiği, davalı tarafın ise toplu ... sözleşmesinin 1 inci maddesinde; "üye" olarak Kurum işyerlerindeki çalışmaları Hazine ve Maliye Bakanlığınca uygun görülenler ve kanunen işçi sayılan Koop-... Sendikası üyelerinin tanımlandığını, bu nedenle 4 üncü madde de açıklanan yararlanma hakkının ancak bu tanım içerisinde yer alan ve sendika üyesi işçileri kapsadığı, davacının ise davalı Üniversitenin İktisadi İşletmesi olan sosyal tesislerde ... sözleşmesi ile asgari ücret karşılığı garson olarak çalıştığını, İktisadi İşletmede çalışanların kurum işçisi olmadıkları gibi Hazine ve Maliye Bakanlığının vize tanıdığı işçi niteliğinde de olmadıklarından dava konusu alacakları talep etme haklarının bulunmadığını savunarak davanın reddini talep ettiği, yapılan değerlendirme neticesinde dosya kapsamına ve özellikle davalı Üniversite tarafından kurulan ve tüzel kişiliği bulunmayan iktisadi işletme tarafından yürütülen işlerin üniversitenin diğer işyerleri ile aynı işkoluna girdiğinin kesinleşen Mahkeme kararı ile sabit olduğunun ve söz konusu işyerinin işçi Sendikası ile davalı Üniversite arasında yapılan işletme toplu ... sözleşmesinin kapsamında olduğunun kabulü gerektiği gerekçeleri ile davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili istinaf dilekçesindeki itirazlarını tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesinin kararı kaldırılarak İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davalı ... İktisadi İşletme Müdürlüğünce işletilen sosyal tesislerde garson olarak çalışan davacı işçinin, üyesi bulunduğu Koop-... Sendikası ile davalı Üniversite arasında imzalanan davalı Üniversite Rektörlüğü ile bağlı işyerlerinde çalışan işçileri kapsayan toplu ... sözleşmelerinden yararlanıp yararlanamayacağına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun 39 uncu maddesi.
3. Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin 13.12.2018 tarihli ve 2018/16061 Esas, 2018/27118 Karar sayılı kararı.
4. Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin emsal mahiyetteki 27.12.2021 tarihli ve 2021/11288 Esas, 2021/16911 Karar sayılı kararı.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple ;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalı ... harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
09.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.