"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/4597 E., 2022/4807 K.
DAVA TARİHİ : 16.09.2021
KARAR : İstinaf başvurusunun kabulü ile davanın reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 53. ... Mahkemesi
SAYISI : 2021/1263 E., 2022/489 K.
Taraflar arasındaki tedbir kararının iptali davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; bir memur Sendikası olan davalı Sendikanın Merkez Disiplin Kurulu Başkanlığınca, Genel Merkez Yönetim Kurulu üyesi ve Genel Örgütlenme sekreteri sıfatını haiz davacının Genel Merkez Yönetim Kurulu üyeliğinin, hakkında devam eden bir disiplin soruşturması kapsamında verilen 19.04.2021 tarihli ve 2021/3 sayılı tedbir kararı ile soruşturmanın sağlıklı yürütülebilmesi gerekçe gösterilerek soruşturma sonuna kadar askıya alınmasına karar verildiğini, bu karara karşı yapılan 18.05.2021 tarihli itirazın ise davalı Sendikanın 31.05.2021 tarihli ve 2021/195 sayılı kararı ile reddedildiğini, bu tedbir kararının davacının Sendikadaki hukuki statüsünü, çalışma koşullarını ve özellikle kişilik haklarını ve itibarını da doğrudan etkileyecek nitelikte bulunduğundan özünde bir yaptırım olduğunu ve hukuksal denetime tâbi olduğunu, davalı Sendika Genel Merkez ve Şubeler Disiplin Kurulu Yönetmeliği’nin (Yönetmelik) 8 inci maddesinin, "Disiplin Kurulları, Sendikanın amaç ve ilkelerine ve Genel Kurul kararlarına aykırı hareket ettiği öne sürülen üye ve yöneticiler hakkında soruşturma yapar. Gerekli yazılı ve gerekli görülürse sözlü savunma alınmak koşulu ile soruşturma sonucunda iddia kanıtlanırsa, ilgiliye, bu yönetmelikte belirtilen cezalardan, yetkisine giren ve uygun olanı verir." şeklinde olduğunu, davacı hakkında kanıtlanmış bir iddianın mevcut olmadığını, öte yandan aynı Yönetmelik'in "Disiplin cezaları" başlıklı 18 inci maddesinin (c) bendine göre sendika üyeliğinin sadece üyelikten kesin çıkarılma talebiyle Genel Kurul kararına kadar askıya alınabildiğini, ancak davacı hakkında üyelikten kesin çıkarılma talebi mevcut olmadığından üyeliğin askıya alınmasına dair tedbir kararının Yönetmelik'in bu maddesine açıkça aykırı olduğunu, kaldı ki davalı Sendika Tüzüğü'nün "Sendika üyeliğinin askıya alınması ve çıkarılma" kenar başlıklı 9 uncu maddesinin (a) bendinde de üyeliğin, sendika Şube Disiplin Kurulunun ya da Genel Merkez Disiplin Kurulunun kararı ve Genel Merkez Yönetim Kuruluna teklifi üzerine Genel Merkez Yönetim Kurulunun üçte iki çoğunluğu ile ilk Genel Kurula kadar askıya alınabileceğinin düzenlendiğini, bu usule dahi uyulmadığını ileri sürerek dava konusu kararın dava sonuna kadar uygulanmaması yönünde ihtiyati tedbir kararı verilmesini ve yargılama sonucunda da iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davalı müvekkilinin kamu görevlisi sendikası niteliğini haiz olduğundan davacının da da kamu görevlisi olduğunu, dolayısıyla işbu davada görevli mahkemenin idare mahkemeleri olduğunu, ... Kadın Dayanışma Merkezi ve Dayanışma Derneği tarafından müvekkili Sendikaya gönderilen 2021/5 sayılı yazıda; davacı tarafından N.T. isimli şahsa cinsel ve fiziksel şiddet uygulandığı ve davacının sendika bünyesindeki görevlerini ve kimliğini tacizlere zemin olarak kullandığı iddiasında bulunulduğunu, müvekkili Sendikaya yapılan bu şikâyet üzerine Sendika Merkez Disiplin Kurulu tarafından ilgili hakkında disiplin soruşturması başlatıldığını, dava konusu disiplin kurulu kararının davacının iddialarının aksine herhangi bir ceza öngörmediğini, müvekkili Sendikanın kadın haklarına duyarlı, mevzuatında özellikle kadın haklarına ilişkin düzenlemelere yer veren ve her fırsatta bu konuda çeşitli çalışmalar yapan bir Sendika olduğunu, davacı hakkında ceza yargılamasının başlaması sebebiyle iddiaların hassasiyetini göz önüne alarak ve ileride doğabilecek telafisi mümkün olmayan sonuçların önlenmesi amacıyla dava konusu tedbir kararının verildiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davalı Sendikanın Disiplin Kurulu Yönetmeliği'ndeki düzenlemelere göre askıya alma tedbirine yönelik yapılacak işlemler için üyelikten kesin çıkarılma talebinin şart koşulduğu, zira düzenlemelerde ikisinin birlikte zikredildiği, yalnızca askıya alma tedbiri için ... başına ayrıksı bir düzenleme bulunmadığı, itiraza konu karara dayanak disiplin kurulu kararında üyelikten kesin çıkarılma talebi bulunmadığı buna göre takip eden işlemlerin yasal düzenlemelerdeki usule uygun olduğundan söz edilemeyeceği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; müvekkili sendikanın Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonuna bağlı olduğunu ve üyelerinin kamu görevlilerinden oluştuğunu, işbu davanın tarafları arasında işçi işveren ilişkisi bulunmadığını, bu nedenle görevli mahkemenin idare mahkemeleri olduğunu, davacı tarafından N.T. isimli şahsa cinsel ve fiziksel şiddet uygulandığı ve davacının Sendika bünyesindeki görevlerini ve kimliğini tacizlere zemin olarak kullandığı iddiasında bulunulduğunu, bu sebeple ilgili hakkında disiplin soruşturması başlatıldığını, ceza yargılaması sürecinde davacının Genel Merkez Yönetim Kurulu üyesi olarak görevine devam etmesinin Sendika Tüzüğü'nde belirtilen amaç ve ilkeler ile bağdaşmayacağı düşünülerek tedbiren Yönetim Kurulu üyeliğinin askıya alınması kararı verildiğini, bu kararın davacının sendika üyeliğinin askıya alınması kararı olmadığını ve cezai mahiyetinin de bulunmadığını, İlk Derece Mahkemesi kararında ise Yönetmelik'in "Üyelikten kesin çıkarılma talebiyle üyenin üyeliğini, Genel Kurul Kararına kadar askıya almayı gerektiren haller" başlıklı 21 inci maddesindeki düzenlemeye atıfta bulunularak üyelikten kesin çıkarılma talebinin bulunmaması sebebiyle usul yönünden eksiklik olduğu kanaatine varıldığını; ancak davaya konu kararın davacının üyelikten çıkarılmasına ilişkin olmayıp davacının Yönetim Kurulu üyeliğinin ceza yargılaması sonuna kadar askıya alınmasını içeren bir tedbir kararı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacı hakkında ... 33. Asliye Ceza Mahkemesinin 2021/246 Esasına kayden açılan davada, Mahkemenin 13.05.2022 tarihli ve 2022/260 Karar sayılı kararı ile; "Özel Hayata İlişkin Görüntü ve Sesleri İfşa Etmek" suçundan davacının 2 yıl, 8 ay hapis cezası ile cezalandırılmasına karar verildiği ve dosyanın hâlen istinaf incelemesinde olduğu, İlk Derece Mahkemesince, "... itiraza konu karara dayanak disiplin kurulu kararında üyelikten kesin çıkarılma talebi bulunmadığı dikkate alınarak takip eden işlemlerin yasal düzenlemelerdeki usule uygun olduğundan söz edilemeyeceğinden davanın kabulüne" dair karar verilmişse de davacı hakkında açılan soruşturma kapsamında Disiplin Kurulu tarafından verilen 19.04.2021 tarihli ve 02 numaralı kararda;“Kurulumuzca Genel Merkez yazısı, ekleri değerlendirilmiş ve adı geçenin yazılı ifadesi 29.03.2021 tarihinde alınmıştır. Soruşturma süreci devam etmekte olup, sürecin sağlıklı yürütülebilmesi ve Sendikamızın bu süreçte örgütsel bir sıkıntı yaşamaması için soruşturma tamamlanıncaya kadar Genel Merkez Yönetim Kurulu üyeliğinin askıya alınmasına karar verilmiştir" denilmekte olup bu kararın davacının üyelikten çıkarılmasına ilişkin olmadığını, kararın davacının Merkez Yönetimi Kurulu üyeliğinin ceza yargılaması sonuna kadar askıya alınmasını içeren bir tedbir kararı olup soruşturmanın selametle yürütülmesi bakımından yerinde olduğu, öte yandan davalı Sendikaya yazılan müzekkereye verilen cevapta davacı hakkında açılan disiplin soruşturmasının sonuçlandığının anlaşıldığı, 21.10.2022 tarihli 09 numaralı Disiplin Kurulu kararının ise; "Kurulumuzca ...'ın 13.10.2022 tarihli yazılı savunması alınmıştır. Adı geçen hakkında, suçun Kurulumuzca bildirildiği tarihte yürürlükte olan 18.....2012 tarihli Disiplin Kurulu Yönetmeliğimizin 21. maddesinin (J) bendinde, 25/10/2021 tarihli Disiplin Kurulu Yönetmeliğimizin ise 23. Maddesinin (i) bendinde yer alan 'Üye, yönetici ve diğer kişilere karşı cinsel taciz, cinsel istismar veya cinsel tecavüzde bulunmak' suçunu işlediği kanaatine varılmıştır. Kurulumuzca üyelikten kesin çıkarılma talebi ile Genel Kurula sevk edilmesi, Genel Kurul kararına kadar üyeliğinin askıya alınması cezasıyla tecziye edilmesine karar verilmiştir" şeklinde olduğu, tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde Disiplin Kurulunun davacı hakkında aldığı 19.04.2021 tarihli 02 numaralı kararının davacının Merkez Yönetim Kurulu üyeliğinin ceza yargılaması sonuna kadar askıya alınmasını içeren bir tedbir kararı olduğu, ceza mahiyetinde olmadığı gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; Sendika Merkez Disiplin Kurulu Başkanlığının 21.10.2022 tarihli ve 2022/09 sayılı kararının huzurdaki davaya konu işlemle bir ilgisi olmadığını, bu karar hakkında ... 4. ... Mahkemesinin 2022/486 Esasına kaydedilen derdest bir dava bulunduğunu, ayrı ve müstakil bir dava konusunun bu davada gerekçe yapılmasının kabul edilemez olduğunu, dava konusu tedbir kararının davacının Sendikadaki hukuki statüsünü, sendikal örgütlenme hakkını, çalışma koşullarını ve özellikle kişilik haklarını ve itibarını da doğrudan etkileyecek nitelikte bulunduğundan özünde cezai bir yaptırım olduğunu, işlem tarihinde yürürlükte bulunan Yönetmelik’in 8 inci maddesinde, “... iddia kanıtlanırsa, ilgiliye, bu yönetmelikte belirtilen cezalardan, yetkisine giren ve uygun olanı verir.” hükmünün bulunduğunu, öte yandan Yönetmelik'in "Disiplin cezaları" başlıklı 18 inci maddesinin (c) bendine göre sendika üyeliğinin sadece üyelikten kesin çıkarılma talebiyle Genel Kurul kararına kadar askıya alınabildiğini, ancak davacı hakkında üyelikten kesin çıkarılma talebi mevcut olmadığından üyeliğin askıya alınmasına dair tedbir kararının Yönetmelik'in bu maddesine açıkça aykırı olduğunu, kaldı ki davalı Sendika Tüzüğü'nün "Sendika üyeliğinin askıya alınması ve çıkarılma" kenar başlıklı 9 uncu maddesinin (a) bendinde de üyeliğin, sendika Şube Disiplin Kurulunun ya da Genel Merkez Disiplin Kurulunun kararı ve Genel Merkez Yönetim Kuruluna teklifi üzerine Genel Merkez Yönetim Kurulunun üçte iki çoğunluğu ile ilk Genel Kurula kadar askıya alınabileceğinin düzenlendiğini, bu usule dahi uyulmadığını, soruşturmanın dayanağı ceza kararının istinaf aşamasında olup kesinleşmediğini, masumiyet karinesi ve lekelenmeme hakkının dikkate alınması gerektiğini belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı hakkında verilen Genel Merkez Yönetim Kurulu üyeliğinin askıya alınmasına dair tedbir kararının iptali istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Kültür Sanat ve Turizm Emekçileri Sendikası
Tüzüğü ve Yönetmelik'in 8,9, 18 ve 21 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
08.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.