"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 30. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2020/2582 E., 2022/4279 K.
KARAR : İstinaf başvurularının esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 42. ... Mahkemesi
SAYISI : 2018/98 E., 2019/707 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili ve katılma yolu ile davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü.
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalıya ait işyerinde 01.....2005-01.03.2018 tarihleri arasında en son genel müdür olarak çalıştığını, brüt aylık ücretin 15.186,90 TL olduğunu, yılda iki kez ikramiye ödenmesi gerekirken 2017 yılında bir aylık ücret tutarında ikramiye ödendiğini, diğer ikramiyeleri ile ... hakkının ödenmediğini, ... sözleşmesinin sebep gösterilmeden feshedildiğini, taraflar arasındaki sözleşmenin 6 ncı maddesi gereğince ... taraflı işveren feshi nedeniyle 12 aylık sürede çalışarak elde edeceği hak ve menfaatlerin tazminat olarak ödenmesi gerektiğini ileri sürerek fark kıdem tazminatı, fark ihbar tazminatı, cezai şart, ... hakkı ve ilave tediye alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde esasa ilişkin herhangi bir savunmada bulunmamış ise de 18.05.2018 havale tarihli cevap dilekçesi sunmak için ek süre talebi içerir beyan dilekçesinde; zamanaşımı def’i ile görev, husumet ve yetki itirazında bulunduklarını ifade ederek davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının davalı Şirket nezdinde önce ticari işler şefi, sonra müdür ve en son ise genel müdür işçi olarak 01.....2005-01.03.2018 tarihleri arasında çalıştığı, davalının husumet, görev ve yetki itirazlarının yerinde bulunmadığı, davacının ... sözleşmesinin davalı tarafça haksız şekilde feshedildiği, kıdem ve ihbar tazminatı alacaklarının eksik ödendiği, davacının ödenmeyen fark kıdem ve ihbar tazminatı alacağı ile taraflar arasındaki 20.05.2014 tarihli ... sözleşmesinin 6 ncı maddesinde kararlaştırıldığı şekilde ... sözleşmesinin haksız feshinden kaynaklanan cezai şart alacağına hak kazandığı, davalı Şirketin 15.....2017 tarihli Müdürler Kurulu kararı ile 6772 sayılı Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması ve 6452 Sayılı Kanunla 6212 Sayılı Kanunun 2 nci Maddesinin Kaldırılması Hakkında Kanun (6772 sayılı Kanun) gereğince Şirket personeline ilave tediye ödenmesine karar verilmiş olması ve Şirket eski çalışanlarından genel müdür yardımcısı R.Ş'ye ... sözleşmesi feshedilirken ilave tediye ödemesi yapılmış olması karşısında davacının ilave tediye alacağına da hak kazandığı, Müdürler Kurulu toplantılarında davalı Şirketi temsil etmesi nedeniyle davacıya 2017/Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarında ... hakkı ödendiği, buna karşılık davacı vekilince ... hakkı ödenmediği iddia edilen 03.01.2017-14.....2017 dönemine ilişkin olarak ... hakkının ödendiğini gösterir bir belge ve delil bulunmadığından bu döneme ilişkin olarak ... hakkı alacağının bulunduğu gerekçeleriyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili istinaf dilekçesinde; ... hakkı alacağının eksik ve hatalı olarak hüküm altına alındığını, cezai şart alacağına uygulanan indirimin hukuka aykırı olduğunu, bilirkişi raporunun hatalı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması ve davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davalı vekili istinaf dilekçesinde; kıdem ve ihbar tazminatlarının eksiksiz ödendiğini, davalı Şirketin ... hukuk tüzel kişisi olması sebebiyle 6772 sayılı Kanun kapsamında olmadığını ve davacının ilave tediye alacağının reddi gerektiğini, ödenmesi gerektiği ispat edilmeyen ... hakkının kabul edilmesinin hatalı olduğunu, davacının belirsiz süreli ... sözleşmesi ile istihdam edilmesi sebebiyle ... sözleşmesinde yer ... süreden önce feshe bağlı cezai şart alacağının geçersiz olduğunu, cezai şart olarak hükmedilen alacak miktarının da usul ve kanuna aykırı olduğunu, aksinin kabulünün mümkün olması hâlinde yapılan indirim miktarının da yerinde olmadığını, alacakların zamanaşımına uğrayıp uğramadığı hususunda bir değerlendirme yapılmadığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının genel müdür olarak görev yaptığı süre için her ay ödenmesi gereken ... hakkı alacağının hiç ödenmediği iddia edilmiş olup bu talebe ve dosya kapsamına göre yapılan hesaplama doğrultusunda ... hakkı alacağı hesaplanmış olmakla fazlaya ilişkin ... hakkı alacağına dair davacı vekilince ileri sürülen istinaf itirazının yerinde bulunmadığı, Yargıtay içtihatlarına göre belediyelerin hissedarı olduğu ... hukuk hükümlerine tâbi şirketlerin 6772 sayılı Kanun kapsamında kabul edilmedikleri, dolayısıyla bu şirketlerin işçilerine ilave tediye ödeme yükümlülüğü bulunmadığı, bu kapsamda her ne kadar davalı Şirket ilave tediye ödeme yükümlüsü değil ise de ... sözleşmesi feshedilirken davacı ile aynı konumdaki R.Ş'ye ilave tediye ödemesi yapılmış olması ve davacının bu işçi emsal gösterilerek kendisine de ödeme yapılmasını talep etmesi karşısında davacının ilave tediye alacağına işyeri uygulaması sebebiyle hak kazandığı, davacının fark kıdem ve ihbar tazminatlarına hak kazandığının kabul edilmesinin yerinde olduğu, belirsiz süreli sözleşme hükmünün cezai şart hükmü olarak işçi lehine ... taraflı olarak düzenlenmiş olmasının madde hükmünü geçersiz kılmadığı, makul indirim uygulanarak bu alacağın hüküm altına alınmasının yerinde olduğu gerekçesiyle taraf vekillerinin istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili ve katılma yolu ile davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davalı vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçeleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.
2. Davacı vekili katılma yoluyla temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçeleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; davalı Şirketin 6772 sayılı Kanun kapsamında olup olmadığı ve buna bağlı olarak davacının ilave tediye alacağına hak kazanıp kazanmadığı, taraflar arasındaki belirsiz süreli ... sözleşmesinde işveren aleyhine kararlaştırılan cezai şartın geçerli olup olmadığı, cezai şart hesabının yerinde olup olmadığı, ... hakkı alacağının ispat edilip edilmediği noktalarında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 ... maddesi.
2. 6772 sayılı Kanun’un 1 ... maddesi şöyledir:
"Umumi, mülhak ve hususi bütçeli dairelerle mütedavil sermayeli müesseseler, sermayesinin yarısından fazlası Devlete ait olan şirket ve kurumlarla belediyeler ve bunlara bağlı teşekküller, 3460 ve 3659 sayılı kanunların şümulüne giren İktisadi Devlet Teşekkülleri ve diğer bilcümle kurum, banka, ortaklık ve müesseselerinde müstahdem olanlardan ... Kanununun şümulüne giren veya girmiyen yerlerde çalışmakta olan ve ... Kanununun muaddel birinci maddesindeki tarife göre işçi vasfında olan kimselere, ücret sistemleri ne olursa olsun, her yıl için birer aylık istihkakları tutarında ilave tediye yapılır."
3. 4857 sayılı ... Kanunu'nun 18 ... maddenin beşinci fıkrası ile 22 ve 32 nci maddeleri, 6098 sayılı ... Borçlar Kanunu'nun 182 nci maddesi.
4. Dairemizin 26.08.2022 tarihli ve 2022/6747 Esas, 2022/8363 Karar; 09.01.2021 tarihli ve 2020/4207 Esas, 2021/1413 Karar sayılı ilâmları.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı vekilinin tüm, davalı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Dairemizin yerleşik uygulamasında belediyeler tarafından kurulan veya ortak olunan şirketler, 6102 sayılı ... Ticaret Kanunu hükümlerine tâbi sermaye şirketleri olup belediyelerin tüzel kişiliğinden ayrı ve bağımsız ... hukuk tüzel kişiliğine sahip olduğundan ve buna göre belediyelerin hissedarı olduğu şirketler 6772 sayılı Kanun kapsamında bulunmadıklarından, bu şirketlerin ilave tediye ödemekle yükümlü olmadıkları kabul edilmektedir.
3. Davalı Şirket 6772 sayılı Kanun kapsamında bulunmadığından ilave tediye ödemekle yükümlü değildir. Dosya kapsamına göre davalıya ait işyerinde tüm işçilere ilave tediye ödendiğine dair genel bir uygulamanın da bulunmadığı anlaşılmaktadır. Müdürler Kurulunun, Şirket personeline 2017 yılı için ilave tediye ödenmesine yönelik 15.....2017 tarihli kararı 6772 sayılı Kanun'un 1 ... maddesine aykırı olduğu gibi sadece 2017 yılı için alınan bu karar uyarınca davacıya bir defaya mahsus 26 günlük ücreti tutarında ödeme yapılmış olması bu durumu bir işyeri uygulaması hâline getirmemektedir. Davacı da dava dilekçesinde sadece 2017 yılı için bir aylık ücreti tutarında ilave tediye ödemesi yapıldığını beyan etmiştir. O hâlde, davalı Şirket ilave tediye ödemekle yükümlü olmadığından dava konusu ilave tediye alacağı talebinin reddine karar verilmesi gerekirken yanılgılı değerlendirme ile kabulüne karar verilmesi hatalıdır.
4. Davalı Şirketin ilave tediye ödemekle yükümlü olmadığı dikkate alındığında ihbar tazminatı farkı hesabına esas ücrete ilave tediye tutarının eklenmesi isabetsizdir.
5. Dosyada mevcut banka dekontlarına göre fesih sonrası 09.03.2018 tarihinde davacıya net 62.419,31 TL kıdem tazminatı ile net 19.174,22 ihbar tazminatı ödendiği görülmektedir. Kıdem ve ihbar tazminatı farkları hesaplanırken sözü edilen tutarların mahsup edilmesi gerekirken, gerekçesi de açıklanmaksızın kıdem tazminatından net 49.788,61 TL, ihbar tazminatından ise net 12.937,87 TL'nin mahsup edilmesi hatalıdır.
6. Dava dilekçesinde davacının genel müdür olarak görev yaptığı süreçte kendisine her ay ... hakkı ödenmesi gerekirken ödenmediği iddia edilmiş, 07.05.2019 havale tarihli dilekçede de Müdürler Kurulu toplantılarına katılan tüm müdürlere bu temsil görevleri nedeniyle her ay 4.250,00 TL olarak ödenen ... hakkının davacıya 2017/Ocak-Haziran döneminde ödenmediği beyan edilmiştir. Hükme esas alınan bilirkişi raporunda talep konusu dönem için ... hakkı alacağı hesaplanmıştır.
7. Dosyada mevcut ve davacının da müdür olarak imzasının bulunduğu 13.....2016 tarihli ve 30 sayılı Müdürler Kurulu kararında ... haklarının 01.01.2016 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere net 4.250,00 TL olarak ödenmesinin kararlaştırıldığı görülmektedir. Buna göre Müdürler Kurulunun mevzuata göre davalı Şirketi borç altına sokacak işlemler yapma yetkisinin olup olmadığı araştırılıp tespit edilerek varılacak sonuca göre ... hakkı alacağı konusunda bir karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
21.....2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.