"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki işe iade davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı ... (Belediye) vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararının davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin 18...2018 tarihli ve 2018/7097 Esas, 2018/14989 Karar sayılı kararı ile hükmün onanmasına karar verilmiştir.
Davacının ... başvurusu üzerine Anayasa Mahkemesince 2018/26965 Başvuru numaralı ve 16.11.2021 tarihli karar ile davacının Anayasa’nın 36 ncı maddesinde güvence altına alınan ... yargılanma hakkı kapsamındaki mahkeme hakkının ihlal edildiği gerekçesiyle ihlalin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmak üzere dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince, Anayasa Mahkemesi kararı üzerine yapılan yargılama sonunda davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı ... vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin işe giriş ve çıkış tarihleri arasında aralıksız olarak ... sözleşmesi ile çalışmakta iken haksız ve gerekçesiz bir şekilde işten çıkartıldığını, ... sözleşmesinin feshini geçerli kılan bir durum ve haklı bir neden bulunmadığını belirterek feshin geçersizliğine ve davacının işe iadesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; davacının diğer davalı ... Pa End. Yem. Tem. Gı. Oto. İnş. ... ve Dantic ve San. Ltd. Şti. (... Pa Şirketi) çalışanı olduğunu, belirli süreli ... sözleşmesi ile çalıştığını, sözleşmenin uygulanma süresinin bitimine bağlı olarak yenilenmediğini, kendiliğinden sona erdiği ve bu nedenle davacı ile ... ilişkisinin sonlandırıldığını belirterek davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
2. Davalı ... Pa Şirketi vekili cevap dilekçesinde; müvekkili ... Pa Şirketinin asıl işveren Belediye ile arasında imzalanan hizmet alım sözleşmesi çerçevesinde yardımcı zabıta personeli olarak çalıştırdığını, Belediye ile yapılan sözleşmenin 03.02.2017 tarihinde sona erdiğini, davacının ... sözleşmesinin belirli süreli ... sözleşmesi olduğunu, işe iade şartlarının oluşmadığını belirterek davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İHLAL KARARINDAN ÖNCEKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. İlk Derece Mahkemesi Kararı
İlk Derece Mahkemesinin 02...2017 tarihli ve 2017/210 Esas, 2017/641 Karar sayılı kararıyla; ... sözleşmesi birden fazla kez yenilenen ve yardımcı zabıta personeli olarak çalışan davacının işin niteliği gereği belirli süreli ... sözleşmesi ile istihdam edilmesini gerektirir objektif nedenlerin bulunmadığı, davacının ... güvencesi hükümlerinden yararlanması gerekti, ... sözleşmesinin feshinde fesih sebebinin açık ve kesin olarak belirtilmediği, davacının savunmasının alınmadığı, dolayısıyla feshin geçerli nedene dayanmadığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
B. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
C. Bölge Adliye Mahkemesi Kararı
Bölge Adliye Mahkemesinin 01.03.2018 tarihli ve 2018/453 Esas, 2018/513 Karar sayılı kararıyla; dosyaya getirtilen bilgi ve belgelerden, davacının ... sözleşmesinin feshine neden olabilecek nitelikte terör örgütü ile irtibat veya iltisakına ilişkin şüpheyi ortaya koyacak emarelerin bulunduğu, bu durumun alt işverene bildirildiği nazara alındığında; taraflar arasındaki ... ilişkisinin zedelendiği, işverenden ... sözleşmesinin devamının beklenemeyecek derecede şüphe meydana geldiği, fesih tarihi itibarıyla işe iade davası bakımından en azından geçerli nedenin bulunduğu, feshin haklı nedene dayanıp dayanmadığı hususunun ileride açılacak bir alacak davasında irdelenmesinin mümkün olduğu gerekçesiyle başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
D. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
E. Yargıtay Kararı
Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin 18...2018 tarihli ve 2018/7097 Esas ve 2018/14989 Karar sayılı kararı ile; dosya kapsamının birlikte değerlendirilmesiyle yapılan inceleme sonucunda, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kurallarına göre Bölge Adliye Mahkemesi kararında bir isabetsizlik bulunmadığı gerekçesiyle kararın onanmasına karar verilmiştir.
IV. ANAYASA MAHKEMESİ KARARI VE İHLAL KARARINDAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. ... Başvuru
Kesinleşen karara karşı davacı taraf Anayasa Mahkemesine ... başvuruda bulunmuştur.
B. Anayasa Mahkemesi Kararı
1. Anayasa Mahkemesinin 16.11.2021 tarihli ve 2018/26965 Başvuru numaralı kararı ile; 667 karar sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere İlişkin Kanun Hükmünde Kararname'nin 4 üncü maddesinde belirtilen örgüt, yapı, oluşum veya gruplara üye olunması ya da bunlara mensubiyetin veya iltisakın yahut irtibatın bulunmasının geçerli bir fesih sebebi olarak öngörüldüğü, ancak bu düzenlemede sözü edilen yapılarla irtibatının bulunduğu gerekçesiyle ... sözleşmesi feshedilen bir işçinin açtığı işe iade davasında ilk derece mahkemelerinin geçerli fesih sebebi olarak gösterilen olguyu, diğer bir ifadeyle işçinin kuralda belirtilen yapılarla irtibatının bulunup bulunmadığını ... hukukunun kurallarını da gözeterek araştırma ve ortaya koyma yükümlülüğünü ortadan kaldırmadığı gerekçesi ile Anayasa'nın 36 ncı maddesinde güvence altına alınan mahkeme haklarının ihlal edildiğine karar verilmiştir.
2. Anayasa Mahkemesince ihlalin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmak amacıyla dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
C. İlk Derece Mahkemesi Kararı
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; Anayasa Mahkemesi kararı üzerine yeniden yargılama yapıldığı, dosya içerisindeki verilere göre davalı ... Pa Şirketi tarafından "belirli süreli ... sözleşmesinin süresinin bitmesi ile davacının ... sözleşmesinin sona erdiği" beyan edildiği, davalı ... tarafından "davacı ile yapılan belirli süreli ... sözleşmesinin uygulanma süresinin bitmesine bağlı olarak yenilenmediği, kendiliğinden sona erdiği ve bu nedenle davacı ile ... ilişkisinin sonlandırıldığı," beyan edildiği, ... sözleşmesi birden fazla kez yenilenen ve yardımcı zabıta personeli olarak çalışan davacının işin niteliği gereği belirli süreli ... sözleşmesi ile istihdam edilmesini gerektirir objektif nedenlerin bulunmadığı, davacının ... güvencesi hükümlerinden yararlanması gerektiği, ... sözleşmesinin feshinde fesih sebebinin açık ve kesin olarak belirtilmediği, davacının savunmasının alınmadığı, davalı tarafından davacıya ... sözleşmesinin feshi için yazılı fesih bildirimi yapılmadığı, ... sözleşmesinin haklı ya da geçerli nedenle feshedildiği hususundaki ispat külfeti üzerinde olan davalı işverenlerce dosyaya bu yönde delil sunulmadığı gerekçesiyle feshin geçersizliğinin tespitiyle, davacının alt işveren Şirket nezdinde işe iadesine, mali haklardan ise davalıların birlikte sorumluluğuna karar verilmiştir.
D. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
E. İstinaf Sebepleri
Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde; davacının diğer davalı ... Pa Şirketi işçisi olduğunu ve müvekkilinin taleplerden sorumlu olmadığını, davacının ... sözleşmesinin 03.02.2017 tarihinde süre yönünden sona erdiğini, herhangi bir fesih yapılmadığını, ihale süresinin belirli olduğunu ileri sürerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
F. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; dosyada mevcut yapılan araştırmalara göre davacı hakkında ... Cumhuriyet Başsavcılığınca açılan soruşturmanın bulunmadığı, Şirket tarafından idari soruşturma yapılmadığı, Belediyenin yazı cevabına göre davacının ... sözleşmesinin Olağanüstü Hal (OHAL) kapsamında değil sözleşme süresinin sona ermesinden dolayı sona erdiği, Emniyet Müdürlüğünün yaptığı araştırmada herhangi bir kaydının bulunmadığı, ... OHAL Bürosu tarafından ortaya konan şüphe sebeplerinin davacının kendisinden değil diğer aile fertlerinden kaynaklı olduğu, davacıya yönelen somut hiç bir şüphe nedeni bulunmadığı, feshin geçerli nedene dayandığının davalı işveren tarafından ispat edilemediği gerekçesiyle davalı ... vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde; cevap dilekçesinde belirtikleri nedenler ve resen incelenecek hususlar doğrultusunda kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... olarak davacının ... sözleşmesinin feshinin geçerli nedenle yapılıp yapılmadığı noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
1. 4857 sayılı ... Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) "Tanımlar" kenar başlıklı 2 nci maddesinin altıncı fıkrası şöyledir :
"Bir işverenden, işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerinde veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde ... ... ve bu ... için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştıran diğer işveren ile ... aldığı işveren arasında kurulan ilişkiye asıl işveren-alt işveren ilişkisi denir. Bu ilişkide asıl işveren, alt işverenin işçilerine karşı o işyeri ile ilgili olarak bu Kanundan, ... sözleşmesinden veya alt işverenin taraf olduğu toplu ... sözleşmesinden ... yükümlülüklerinden alt işveren ile birlikte sorumludur."
2. 4857 sayılı Kanun'un "Feshin geçerli sebebe dayandırılması" kenar başlıklı 18 ... maddesinin ilgili bölümü şöyledir:
"Otuz veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde en az altı aylık kıdemi olan işçinin belirsiz süreli ... sözleşmesini fesheden işveren, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorundadır. ...
..."
3. 4857 sayılı Kanun'un fesih tarihinde yürürlükte olan 20 nci maddesi hükmüne göre de "... sözleşmesi feshedilen işçi, fesih bildiriminde sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli bir sebep olmadığı iddiası ile fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde işe iade talebiyle dava açabilir. ..."
4.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 ... maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 ... maddesinde yer ... sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı ... vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 ... maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
11.04.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.