"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
Taraflar arasında görülen tazminat davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Yargıtay (Kapatılan) 7. Hukuk Dairesince ... 3. ... Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın reddine karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı vekilince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin, davalı SS 21 No.lu ... ... Otobüsleri Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifine (Kooperatif) ait işyerinde 15.09.1998 tarihinden, ... sözleşmesinin artık işlerin bilgisayar kullanılarak yapılacağı, hizmetine ihtiyaç kalmadığı belirtilerek haksız olarak feshedildiği 30.05.2011 tarihine kadar durak görevlisi olarak çalıştığını, fesih tarihinde aylık 650,00 TL ücret aldığını, 1988-2000 yılları arasında sigorta priminin ödenmemesi nedeniyle isteğe bağlı prim ödediğini, 02.....2011 tarihinde Bölge Çalışma Müdürlüğüne yaptığı ve başvuru sonucunda işverene müracaatı hâlinde kıdem tazminatının ödeneceğinin bildirildiğini, fazla çalışma yaptığını, ... ... ve genel tatil günlerinde çalıştığını, yıllık izinlerini kullanmadığını, asgari geçim indirimi alacaklarının ödenmediğini iddia ederek kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı ile asgari geçim indirimi, fazla çalışma, ... ... ve genel tatil ücreti alacaklarının davalı Kooperatiften tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davacı vekili bozma sonrası yargılama sırasında 26.11.2018 tarihli dilekçesi ile; davalı Kooperatif ile Halkotobüsleri Taşımacılık ... Ürünleri San. ve Tic. AŞ arasında organik bağ bulunduğunu, ortak ve yöneticilerin aynı olduğunu, davaya konu alacaklardan bu Şirketin de sorumlu olduğunu ileri sürerek davasını Halkotobüsleri Taşımacılık ... Ürünleri San. ve Tic. AŞ'ye yöneltmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı Kooperatif vekili cevap dilekçesinde; davacının müvekkili Kooperatifte hiçbir zaman çalışmadığını, husumet itirazında bulunduklarını savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı Halkotobüsleri Taşımacılık ... Ürünleri San. ve Tic. AŞ vekili; zamanaşımı def'inde bulunarak davacının ....09.1997-15.11.1997, 01.02.1998-03.02.1998, 11.02.1998-21.02.2000 tarihleri arasında müvekkili Şirkette çalıştığını, bu tarihler dışında herhangi bir çalışmasının bulunmadığını, çalıştığı dönemde de bütün alacaklarının ödendiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
... 3. ... Mahkemesinin ....10.2015 tarihli ve 2012/142 Esasi 2015/586 Karar sayılı kararı ile; davacının davalı Kooperatif bünyesinde 22 yıl 8 ay 15 ... çalıştığı, ... sözleşmesinin haklı neden olmadan sona erdirildiği, davaya konu edilen asgari geçim indirimi, fazla çalışma, ... ... ve genel tatil ile yıllık izin ücretlerinin ödendiğinin davalı Kooperatif tarafından ispatlanamadığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Kooperatif vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 7. Hukuk Dairesinin 15.03.2016 tarihli ve 2015/40484 Esas, 2016/6305 Karar sayılı kararıyla; hizmet cetveline göre davacının 21.02.2000 tarihinden sonra kayıtlı çalışmasının bulunmadığı, 1988-2010 yılları arasında çalışan tanıklarının beyanlarına göre 30.05.2011 tarihine kadar çalıştığı kabul edilmiş ise de, bu kabulün eksik incelemeye dayandığı, davacının 2000 yılından sonra hiçbir işveren nezdinde kayıtlı çalışmasının olmadığı, davalı Kooperatiften bildirilen çalışması ise bulunmadığı, tanıkların beyanları da davacının 22 yıl, 8 ay, 15 ... davalının işçisi olarak çalıştığını kabul etmek için yeterli olmadığından konusunda uzman bilirkişi katılımı ile yerinde davalı Kooperatife ait kayıtlar üzerinde inceleme yapılarak davacının çalıştığına dair bilgi, belge, kayıt olup olmadığı, davacıya ücret ödemesi yapılıp yapılmadığının araştırılması ayrıca belediye ve emniyet müdürlüğünden davalı Kooperatifin kullanımına tahsis edilen, denetim ve gözetimi altında olan durak bulunup bulunmadığı, davacının duraklarda çalıştığına dair bilgi, belge olup olmadığı, bu yönde bildirimde bulunulup bulunmadığının sorulup tanıklar yeniden dinlenerek davacının çalıştığı işveren, çalışma yeri, düzeni, ücret ödeme şekli konusundaki eksikliklerin giderilmesi gerektiği, yapılan araştırma sonucu toplanan delillere göre davacının davalı Kooperatifin değil de dava dışı ... ... Otobüsleri AŞ nezdinde çalıştığı tespit edilirse, davanın husumetten reddedilmeyip husumette yanılgı yapıldığı kabul edilerek davacı tarafa 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 124 üncü maddesine göre davayı doğru hasma yöneltmesi için süre ve imkan tanınması gerektiği gerekçeleriyle hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bozma ilâmı doğrultusunda araştırma ve incelemenin yapıldığı, davacının 15.09.1988 tarihinden 30.05.2011 tarihine kadar davalı Kooperatif işçisi olarak çalıştığını, 1997-2000 yılları arasında çalıştığı Halkotobüsleri Taşımacılık ... Ürünleri ...ve Tic. AŞ ile davalı kooperatif arasında organik bağ olduğunu, ortakları ve yöneticilerinin aynı olduğunu iddia ettiği, davacının 15.....1997-01.07.1997, 01.07.1997-15.11.1997 ve 01.02.1998-21.02.2000 tarihleri arasında kendisine dava yöneltilen Halkotobüsleri Taşımacılık AŞ nezdinde çalıştığı, davacının 21.02.2000 tarihinden sonra bildirimi yapılmış çalışması bulunmadığından ve davacının 30.05.2011 tarihine kadar çalıştığına ilişkin iddiası yöntemince ispatlanamadığından ... sözleşmesinin fesih tarihinin 21.02.2000 tarihi olarak kabul edildiği, davalı Şirketin zamananaşımı def'inde bulunduğu, buna göre davacının davaya konu bütün alacaklarının zamanaşmına uğradığından reddi gerektiği, dava dilekçesiyle husumet yöneltilen Kooperatif yönünden husumet yokluğu nedeniyle davanın reddi gerektiği, bu davalının davanın açılmasına sebebiyet vermediği de dikkate alınarak lehine yargılama giderine ve vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde; davalı Kooperatif bakımından davanın husumetten reddinin hatalı olduğunu, tanık beyanlarına göre davacının 15.09.1988-30.05.2011 tarihleri arasında davalı Kooperatif bünyesinde çalıştığını ispat ettiğini, 2000 yılında emekli olduktan sonra da Kooperatif bünyesinde çalışmaya devam ettiğini, Kooperatif tarafından davacının sigorta primleri ... ödenmediği gibi, sigortalı olarak gösterildiği dönemde de sonradan eklenen davalı Şirket bünyesinde sigortalı olarak gösterildiğini, bu durumun müvekkili tarafından yargılama sırasında öğrenildiğini, davalı Kooperatif ile sonradan dosyaya eklenen Şirketin ortakları ve yetkililerinin aynı kişiler olduğunu, ... bir irade ile yönetildiğini, ... sözleşmesinin 30.05.2011 tarihinde sona erdirildiği dikkate alındığında zamanaşımının dolmadığını, her iki davalı yönünden ayrı ayrı vekâlet ücretine ve yargılama giderine hükmedilmiş olmasının da hukuka aykırı olduğunu belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık, husumet, davacının çalışma süresi ve davaya konu alacakların zamanaşımına uğrayıp uğramadığı noktalarındadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'nun geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun 428 ... maddesi, 438 ... maddesinin yedinci fıkrası ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrası.
2. 4857 sayılı ... Kanunu'nun 2 nci maddesinin birinci fıkrasının birinci cümlesi şu şekildedir:
"Bir ... sözleşmesine dayanarak çalışan ... kişiye işçi, işçi çalıştıran ... veya tüzel kişiye yahut tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşlara işveren, işçi ile işveren arasında kurulan ilişkiye ... ilişkisi denir."
3. 6098 sayılı ... Borçlar Kanunu'nun 146 ve 147 nci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Somut uyuşmazlıkta, davacı 15.09.1988-30.05.2011 tarihleri arasında davalı Kooperatif bünyesinde durak görevlisi (değnekçi) olarak çalıştığını, 2000 yılında emekli olduktan sonra da Kooperatif bünyesinde çalışmaya devam ettiğini ancak davaya sonradan dâhil edilen Şirket bünyesinde sigortalı olarak gösterildiğini, bu durumun yargılama sırasında öğrenildiğini ileri sürmüştür. Mahkemece davacının 15.....1997-01.07.1997, 01.07.1997-15.11.1997 ve 01.02.1998-21.02.2000 tarihleri arasında kendisine husumet yöneltilen Halkotobüsleri Taşımacılık AŞ nezdinde çalıştığı, davalı Kooperatif nezdinde ve 21.02.2000 tarihinden sonra çalıştığını ispat edemediği kabul edilmiştir.
2. Dosya kapsamındaki bilgi, belge ve somut tanık beyanları dikkate alındığında davacının davalı kooperatif bünyesinde çalıştığı ancak hangi tarihler arasında çalıştığı tam olarak anlaşılamamaktadır. Davaya konu uyuşmazlıkların çözümü bakımından davacının işe giriş ve işten çıkış tarihlerinin netleştirilmesi gerekmektedir.
3. Hükmüne uyulan bozma ilâmında tanıkların yeniden dinlenerek davacının çalıştığı işveren, çalışma yeri, düzeni, ücret ödeme şekli konusunda eksikliklerin giderilmesi gerektiği belirtilmesine rağmen Mahkemece tanıkların söz konusu uyuşmazlıkların giderilmesine ilişkin ayrıntılı beyanlarının alınmadığı anlaşılmaktadır.
4. Davacının çalıştığı süreye ilişkin uyuşmazlığın çözülmesi bakımından tanıkların yeniden dinlenerek bu konuda ayrıntılı beyanlarının alınması gerekmektedir. Örneğin; tanıklardan Ö.Y, 1987 yılından 2010 yılına kadar davalı Kooperatif bünyesinde şoför olarak çalıştığını, davacının da aynı kooperatif bünyesinde araçların geliş gidişlerini kontrol ettiğini, kendisi işten ayrıldığında davacının hâlen orada çalıştığını beyan etmiştir. Yine tanıklardan H.B. kendisinin 1999-2008 yılları arasında davacıyla birlikte davalı Kooperatifte çalıştıklarını, davacının kendisinin çalıştığı dönemde sürekli çalıştığını, 2008 yılında kendisi işten ayrıldığında davacının çalışmaya devam ettiğini beyan etmiştir. Diğer tanıklar V.B. ve A.C. de davacının davalı Kooperatif bünyesinde çalıştığını beyan etmişler ancak çalışma sürelerine ilişkin ayrıntılı beyanda bulunmamışlardır. Tanıkların yeniden dinlenerek davacının işe giriş ve çıkış tarihleri, tanıkların işten çıktığında davacının ne kadar süre daha çalışmaya devam ettiği gibi çalışma süresine ilişkin sonuca etkili olacak şekilde beyanlarının alınması gerekmektedir. Eksik araştırma ve inceleme neticesinde hatalı değerlendirme yapılarak yazılı şekilde karar verilmesi bozma sebebidir.
V. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Mahkeme kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
10.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.