"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 29. Hukuk Dairesi
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü
I. DAVA
1. Davacı vekili asıl davada dava dilekçesinde; müvekkili davacının davalı Belediyeye ait işyerinde 20.01.2004-23.02.2018 tarihleri arasında müzik usta öğreticisi olarak çalıştığını, ücretlerinin eksik ödenmesi, fazla çalışma, tatil ücretleri, ilave tediye ve yıllık izin ücretlerinin ödenmemesi üzerine ... sözleşmesini haklı nedenle feshettiğini ileri sürerek kıdem tazminatı, yıllık izin ücreti, ücret, ilave tediye, fazla çalışma, hafta tatili ile ... ... ve genel tatil ücreti alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davacı vekili birleşen davada dava dilekçesinde; asıl davada bilirkişi ek raporu ile tespit edilen ve daha önce ıslah talebinde bulunduğu için ıslah edilemeyen bakiye ücret alacağının hüküm altına alınmasını talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; görev itirazı ve zamanaşımı def'inde bulunduklarını, işyerinde tatil günlerinde çalışma olmadığını ve davacının fazla çalışma yapmadığını, işçi statüsünde olmayan davacının ilave tediye alacağına hak kazanmayacağını, yıllık izinlerini de kullandığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 09.05.2019 tarihli ve 2018/96 Esas, 2019/362 Karar sayılı kararıyla; davacının ödenmeyen ücret, ... ... ve genel tatil ücreti, hafta tatili ücreti, fazla çalışma ücreti ve ilave tediye alacağının bulunduğu, söz konusu alacakların ödendiğine ilişkin işverence belge ya da ödeme makbuzu sunulmadığı, bu bağlamda davacının ... sözleşmesini haklı nedenle sonlandırdığı ve kıdem tazminatına hak kazandığı, ayrıca davacının kullanmadığı yıllık izinlerin bulunduğu, işverence izinlerin kullandırıldığı yada karşılığının ödendiğine ilişkin belge ya da ödeme makbuzu sunulmadığı, birleşen davanın davacı tarafça zorunlu arabuluculuk yoluna başvurulmadan açıldığı anlaşılmakla 7036 sayılı ... Mahkemeleri Kanunu'nun (7036 sayılı Kanun) 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası gereğince usulden reddi gerektiği gerekçesiyle asıl davanın kabulüne, birleşen davanın ise usulden reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 30.12.2021 tarihli ve 2020/1610 Esas, 2021/2997 Karar sayılı kararıyla; konu ile ilgili Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümünün 30.09.2013 tarihli ve 2013/851 Esas, 2013/1277 Karar sayılı kararında, aynı statüdeki davacının, İdareye verdiği bir taahhütnameye istinaden çalışması ve taahhütnamede ek ders ücretinin hesaplanmasında, davacının kamu personeli statüsünde değerlendirilmesi için yeterli olmadığı, bu düzenlemenin taahhütnameyi idari sözleşme hâline de getirmeyeceği belirtilerek uyuşmazlığın ... hukuk hükümlerine göre çözümlenmesi gerektiğinin açıklandığı, hâl böyle olunca görevli ... mahkemesince işin esasına girilerek karar verilmesinin usul ve kanuna uygun olduğu, ilave tediye alacağının kapsamının, ödemeden yararlanacak kimseler, yararlanma şartları, ödemenin miktarı ve ödeme zamanının 6772 sayılı Devlet ve Ona Bağlı müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması Hakkındaki Kanun (6772 sayılı Kanun) ile düzenlendiği, anılan Kanun'un 1 ... maddesinde devlet ve ona bağlı kurumların hangileri olduğu, ayrıca yararlanacak kişiler açıkça belirtildiği, buna göre sermayesinin yarısından fazlası devlete ait olan Şirket ve kurumlar ve bunlara bağlı kuruluşlarda çalışan ve 4857 sayılı ... Kanunu'ndaki (4857 sayılı Kanun) tanıma göre işçi sayılan herkes bu alacaktan yararlanacağından, davacı da ilave tediye alacağına hak kazandığı, ... sözleşmesinin davacı işçi tarafından bir kısım işçilik alacaklarının ödenmemesinden dolayı haklı nedenle feshedildiği, davacının kıdem tazminatı talep hakkının doğduğu, davacının ücret alacağı, fazla çalışma ücreti alacağı, hafta tatili ücreti alacağı, ... ... ve genel tatil ücreti alacağı ile ilave tediye alacağı bulunduğuna ilişkin iddiasını ispatladığı, davalı işverence davacıya yıllık izinlerinin kullandırıldığı veya yıllık izin ücreti bedellerinin ödendiğinin ispatlanamadığı, zamanaşımı def'inin dikkate alındığı, davalı tarafın bu husustaki istinaf itirazlarının yerinde olmadığı, ancak birleşen davanın usulden reddine ilişkin Mahkeme hükmünün hatalı olduğu, zira 28.03.2018 tarihli 2018/3977 Başvuru No ve 2018/44559 dosya No.lu arabulucuk son tutanağında anlaşmaya sağlanamayan alacaklar arasında ödenmeyen ücret alacaklarının da yer aldığı, birleşen dava yönünden ücret alacakları için yeniden arabuluculuk başvurusu yapılmasına gerek bulunmadığı gerekçesiyle davalı tarafın istinaf talebinin esastan reddine, davacı tarafın istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle asıl dava ve birleşen davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 20.05.2022 tarihli ve 2022/5525 Esas, 2022/6501 Karar sayılı kararı ile; usta öğreticiler bakımından uygulanan kriterlere göre öncelikle davacının bir ayda çalıştığı toplam ders saati süresi, o ayda fiilen çalıştığı toplam ... sayısına bölünmek suretiyle tespit edilen günlük ortalama çalışma saat süresinin, ders saati ücreti ile çarpılması neticesinde ulaşılan miktar nazara alınarak çalışma karşılığı olmayan hafta tatili ile ... ... ve genel tatil günleri ücretleri hesaplanması gerektiği, taraflar arasında, akdi tatile ilişkin bir anlaşma olmadığından, usta öğretici olan davacının, 4857 sayılı Kanun hükümlerine göre çalışma karşılığı olmadan ücreti ödenmesi gerekli hafta tatili gününün haftada sadece bir ... olduğunun kabul edilmesi gerektiği, aylık ücret miktarının belirlenmesinde; usta öğreticiye ilgili ay için, o ayda fiilen çalıştığı ders saati ile ders saat ücretinin çarpımı neticesinde bulunacak tutara, o ayda çalışma karşılığı olmayan hafta tatili günleri için hesaplanan ücret tutarı eklenerek ulaşılan sonucun aylık ücret miktarı olarak esas alınması gerektiği, açıklanan hesaplama yöntemine göre davacının aylık ücretinin ... aya değişebilmesi durumu söz konusu olduğundan kıdem tazminatı ve yıllık izin ücreti gibi feshe bağlı alacakların son bir yıllık aylık ücret ortalamasına göre hesaplanacağı, ilave tediye alacağının hesaplanmasında, yukarıda açıklanan çalışma karşılığı olmayan hafta tatili ile ... ... ve genel tatil günü için belirlenen günlük ücret hesap yöntemi esas alınarak Bakanlar Kurulunca tespit edilen ilave tediye ödeme tarihindeki işçinin bir günlük ücretinin dikkate alınması gerektiği, somut uyuşmazlıkta, hükme esas alınan bilirkişi raporunda günlük ücret ile aylık ücrete dair kabuller ve dolayısıyla alacaklara yönelik hesaplamaların, açıklanan maddi ve hukuki olgulara uygun olmadığı, bu sebeple yapılacak hesaplamalarda ilke kararında açıklanan esaslar doğrultusunda ücretin belirlenerek dava konusu tüm alacakların yeniden değerlendirilmesi gerektiği, ayrıca dosyaya sunulan imzasız ücret bordrolarına göre davacının, normal çalışmasının 30 ... olarak gösterildiği, hizmet döküm cetveline göre de prim ... sayısının 30 ... olarak bildirildiği çalışma dönemlerinin bulunduğu anlaşılmakla davacının bu şekilde tam ... esasına göre çalıştığı dönem tespit edilerek bu döneme ilişkin banka kayıtlarıyla ücret bordrolarının karşılaştırılması ve çalışılmayan hafta tatili ve ... ... ve genel tatil ücretlerinin ödenip ödenmediğinin tüm dosya kapsamına göre yeniden değerlendirilmesi gerektiği gerekçeleriyle bozma kararı verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile bozma ilâmına uyularak yapılan yargılama sonucunda, bozma ilâmı doğrultusunda düzenlenen 02.12.2022 tarihli bilirkişi raporu ile davacının brüt 39.668,53 TL kıdem tazminatı, brüt 13.332,38 TL yıllık izin ücreti, brüt 17.481,98 TL ücret, brüt 405,80 TL ... ... ve genel tatil ücreti, brüt 28.229,21 TL fazla çalışma ücreti ve brüt 19.347,67 TL ilave tediye ücreti alacağı bulunduğu, hafta tatili ücreti alacağı bulunmadığının tespit edildiği, bilirkişi raporu dosya kapsamına uygun ve denetime elverişli olduğundan hükme esas alındığı belirtilerek asıl ve birleşen davadaki talepler yönünden davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili ve davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili temyiz başvurusunda; hükme esas alınan bilirkişi raporundaki hesaplamaların hatalı olduğunu, davalının tamamen kendi inisiyatifine göre tuttuğu, ... çalışma saatlerine uygun olmayan puantaj kayıtlarına göre yapılmasının davacı delillerinin yok sayılarak davalı delillerine göre karar vermek anlamına geldiğini, dinlenilen tanıkların davacının çalışma saatlerine ilişkin olarak beyanda bulunduklarını, ancak bu delilin yok sayılıp davalı tarafın tamamen kendine göre tuttuğu puantaj kayıtlarına göre hesaplama yapılmasının kanuna ve dosyada mevcut delil durumuna aykırı olduğunu, bu durumun, kayıtları kendi keyfine göre tutan davalı işvereni korumak, işçinin haklarını ise hiçe saymak anlamına geldiğini belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı vekili temyiz başvurusunda; davacı işçi statüsünde olmadığı için davada adli yargı yolunun caiz olmadığını, davanın belirsiz alacak davası olarak açılamayacağını, talep konusu alacakların zamanaşımına uğradığını, davacının ücretinin hatalı tespit edildiğini, çalışma sistemine ve imzaladığı sözleşmeye aykırı olarak hüküm altına alınan alacakların hatalı hesaplandığını, fazla çalışma alacağı ile ... ... ve genel tatil ücreti alacaklarının dosya kapsamına göre ispat edilemediğini, tanık beyanlarının açık ve net olmadığını, davanın reddine karar verilmesi gerektiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyetine ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; davacının ücretinin tespiti ile fazla çalışma, hafta tatili, ... ... ve genel tatil ücreti alacaklarına hak kazanıp kazanmadığı ve bu alacakların hesaplanması konularına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 ... maddeleri.
2. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun "Ders ve konferans ücretleri" kenar başlıklı 176 ncı maddesi.
3. 4857 sayılı Kanun'un 24 üncü maddesinin (II) numaralı bendinin (e) alt bendi, 41 , 46 ve 47 nci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 ... maddesinde yer ... sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı vekili ve davalı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
03.04.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.