"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki işkolu tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı Şirketler tarafından oluşturulmuş Adi Ortaklığa ait 1394175.006 Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) sicil numaralı işyerinde yapılan işlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 02 sıra numaralı gıda sanayi işkoluna girdiğine ilişkin tespitin hatalı olduğunu, bu işlerin 18 sıra numaralı konaklama ve eğlence işleri işkoluna girdiğini iddia ederek Resmî Gazete'nin 30.09.2021 tarihli ve 31614 sayılı nüshasında yayımlanan 2021/135 sayılı işkolu tespit kararının iptali ile bu işyerindeki işlerin 18 sıra numaralı konaklama ve eğlence işleri işkoluna girdiğinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı Bakanlık vekili cevap dilekçesinde; davanın 15 günlük hak düşürücü sürede açılmadığını, davalı Şirketlere ait 1394175.006 SGK sicil No.lu işyerinde hizmet alım sözleşmesine istinaden sağlık kuruluşları mensupları ile hasta ve sair hak sahipleri için tabldot servisi niteliğinde dışarıya yemek sunma hizmeti verildiğini, bu faaliyetin İşkolları Yönetmeliği'nin 02 sıra numaralı gıda sanayı işkoluna girdiğini, Bakanlık Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı ... müfettişi tarafından hazırlanan 08.07.2021 tarihli ve 7229-INC-46 sayılı inceleme raporunda yapılan tespite göre; davalı Şirketlere ait işyerinde şartları yerine getirilmiş şekilde lokantacılık yapılamadığının, seyyar yemek hizmeti verildiği, verilen hizmetin başka bir işyeri (hastane vb. sağlık kuruluşları) içinde olduğunu, işyerinde sağlık kuruluşu mensupları ile hasta ve sair hak sahipleri için tabldot servisi niteliğinde dışarıya yemek sunma faaliyeti gerçekleştiğini, bu faaliyetin İşkolları Yönetmeliği'ne ekli cetvelde 56.29.90 kodu ile yapılan sınıf tanımlamasına uygun olduğunun tespitinin yapıldığını savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı Şirketler vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı itirazında bulunduklarını, Şirketlerine husumet yöneltilmesinin yerinde olmadığını, davanın haksız ve mesnetsiz açıldığını savunarak davanın reddini istemiştir.
3. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; dışarıya yemek sunan diğer işletmelerin faaliyetlerinin gıda işkolunda sayıldığını, davalılar Yirmi 3 Caterıng Yemek Servisleri Sanayi Ticaret AŞ ve Aşsa Grup Yemekçilik Sanayi Ticaret AŞ'nin faaliyet alanının dışarıya yemek sunma hizmeti olup gıda işkolunda yer aldığını, davacı tarafından davalı yemek şirketlerince yapılan yemek üretim hizmetinin aşçılarca yerine getirildiği ifade edilmişse de lokantaların kendi ürettikleri yemekleri müşterilerine kendilerine ait mekanlarda sunduğunu, tespite konu işlerin lokantalarda yapılan işle karışmasının söz konusu olmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
4. Diğer davalılar davaya cevap vermemişlerdir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bilirkişi raporu dikkate alındığında 30.09.2021 tarihli ve 31614 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 2021/135 sayılı işkolu tespiti kararına konu 1394175.006 sicil numaralı işyerinin tamamında yapılan asıl işlerin ve asıl işe yardımcı işlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 02 sıra numaralı gıda sanayi işkolunda bulunduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili; dışarıya yemek sunma hizmeti bir işyerinin gıda işkoluna girmesi için yeterli olmadığını, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu’nun (6356 sayılı Kanun) 4 ve 5 ... maddelerine göre hazırlanan İşkolları Yönetmeliği'ndeki listeye göre işyerinin girdiği işkolunun belirlenmesinin gerektiğini, tespite konu işyerinde görülen hizmetlerin kural olarak 18 No.lu konaklama ve eğlence işleri işkoluna girdiğinin İşkolları Yönetmeliği'nde açıkça ifade edildiğini, İşkolları Yönetmeliği'nin 18 Sıra numaralı işkolunda faaliyet gösteren müvekkili Sendikanın kapsamına giren ve ilgili kanunlarda öngörülen çoğunluğu sağlayarak örgütlendiği yerlere örnek olarak ...'nin çeşitli yerlerindeki öğretmenevlerinin gösterilebileceğini, günümüzde çoğu lokantanın hizmet alım sözleşmeleri ile dışarıya yemek hizmeti sunduğunu ve bu durumun lokantaların kapsamı olan 18 sıra numaralı işkolunda bir değişiklik yaratmadığını, bu nedenle İşkolları Yönetmeliği geniş yorumlanarak işkolları kapsamının genişletilmesinin ve mevcut uygulamanın dışına çıkılmasının hatalı olduğunu, yapılan asıl işin niteliğine bakılmaksızın sadece taraflarca düzenlenen hizmet alım sözleşmesi ile 18 sıra numaralı konaklama ve eğlence işleri işkolunun faaliyet alanına giren işlerin 02 sıra numaralı gıda işkoluna girdiğini kabul etmenin işkollarına ilişkin düzenlemeye aykırı olduğunu ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı raporundaki ve İlk Derece Mahkemesince alınan bilirkişi raporundaki tespitlerin yerinde olduğu, her ne kadar davacı tarafça istinaf dilekçesinde “öğretmenevleri” örnek olarak gösterilmiş ise de öğretmenevlerinde teknik amacın konaklama olduğu, davalı Şirketlerin hizmet verdiği hastanelerin asli amacının ise konaklama olmadığı, ayrıca sağlık kuruluşu mensupları ile hasta ve sair hak sahipleri için tabldot servisinin lokantacılık kapsamında da değerlendirilemeyeceği, davalı Şirketlerin teknik amacının lokantalarda olduğu gibi belirsiz zamanlarda gelecek belirsiz müşterilere yemek yedikleri anda ücretlendirilecek yemek satışı değil hastanede hastanenin varlık sebebine uygun olarak bulunan hasta ve sair hak sahiplerine ihale makamının belirlediği çerçevelerde tabldot yemek hazırlamak olduğu gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; Bakanlıkça yapılan işkolunun tespitinde işyerinde yapılan faaliyetin niteliğine bakılması gerektiğini, sadece işyerindeki hizmet alım sözleşmesi ile sağlık kuruluşları mensupları ile hasta ve sair hak sahipleri için tabldot servisi niteliğinde dışarıya yemek sunma hizmetinin verildiği gerekçesi ile davalı işyerinin gıda sanayi işkoluna girdiğinin kabulünün hatalı olduğunu, çalışanların ..., garson, bulaşıkçı unvanlarını taşıdıklarını, bu yönüyle 18 No.lu işkolunun unvanları ile birebir örtüştüğü açıkça belli iken bunun alt sınıfları ile örtüşmediğini öne sürmenin tümü ile hatalı ve eksik inceleme yapıldığını gösterdiğini, İşkolları Yönetmeliği'ni geniş yorumlama yoluyla işkollarında kapsamın genişletilmesinin ve mevcut uygulamanın dışına çıkılmasının hatalı olduğunu, yapılan asıl işin niteliğine bakılmaksızın sadece taraflarca düzenlenen hizmet alım sözleşmesi ile 18 sıra numaralı işkolunun faaliyet alanına giren işlerin gıda işkoluna girdiğini kabul etmenin işkollarına ilişkin düzenlemeye de aykırı olduğunu belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 sayılı Kanun'un 4 üncü ve 5 ... maddeleri kapsamında işkolu tespitine itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6356 sayılı Kanun’un "Kuruluş serbestisi" kenar başlıklı 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının ilgili kısmı şöyledir:
“ (1) ... Sendikalar kuruldukları işkolunda faaliyette bulunur.
...”
2. 6356 sayılı Kanun’un “İşkolları” kenar başlıklı 4 üncü maddesi şu şekildedir:
“(1) İşkolları bu Kanuna ekli (1) sayılı cetvelde gösterilmiştir.
(2) Bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işler de, asıl işin girdiği işkolundan sayılır.
(3) Bir işkoluna giren işler, işçi ve işveren konfederasyonlarının görüşü alınarak ve uluslararası normlar göz önünde bulundurularak Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.”
3. 6356 sayılı Kanun'un 4 üncü maddesinin gerekçesinin ilgili kısmı şöyledir:
“...Bir işyerinde yürütülen yardımcı işin alt işveren tarafından üstlenilmesi halinde, bu ... artık asıl işveren yönünden yardımcı ... olarak kabul edilemez. Bu işler alt işveren bakımından asıl ... kabul edilir ve işkolu buna göre belirlenir. ...”
4. 6356 sayılı Kanun’un “İşkolunun tespiti” kenar başlıklı 5 ... maddesi ise şu şekildedir:
“(1) Bir işyerinin girdiği işkolunun tespiti Bakanlıkça yapılır. Bakanlık, tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, kararın yayımından itibaren on beş ... içinde dava açabilir. Mahkeme iki ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi iki ay içinde kararını verir. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay, uyuşmazlığı iki ay içinde kesin olarak karara bağlar.
(2) ... bir toplu ... sözleşmesi için yetki süreci başlamış ise işkolu değişikliği tespiti bir sonraki dönem için geçerli olur. İşkolu tespit talebi ve buna ilişkin açılan davalar, yetki işlemlerinde ve yetki tespit davalarında bekletici neden sayılmaz.
(3) İşkolu değişikliği yürürlükteki toplu ... sözleşmesini etkilemez.”
5. 19.12.2012 tarihli ve 28502 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren İşkolları Yönetmeliği’nin 4 üncü maddesinin birinci fıkrası da şöyledir:
“Bir işyerinin hangi işkoluna girdiği konusunda anlaşmazlık çıkması halinde, ilgililerin başvurusu üzerine, işkolu, o işyerinde yürütülen işin niteliğine göre Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenir. Bakanlık tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanununun 5 ... maddesine göre kararın yayımından itibaren onbeş ... içinde dava açabilir.”
6. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 ... maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 ... maddesinde yer ... sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 ... maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
05.04.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.