"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
Taraflar arasında Ankara 31. İş Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozma ilâmına uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalılar vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1. Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı Şirketler ile sözleşme imzaladığı 06.02.2008 tarihinden itibaren yurt dışında bulunan şantiyelerinde kesintisiz olarak çalıştığını, iş sözleşmesinin 15.02.2015 tarihinde bildirimsiz ve haksız olarak feshedildiğini ileri sürerek kıdem ve ihbar tazminatları ile fazla çalışma ücreti, ulusal ... ve genel tatil ücreti alacaklarının davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davacı vekili birleşen dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı Şirketler ile sözleşme imzaladığı 06.02.2008 tarihinden itibaren yurt dışında bulunan şantiyelerinde ayda iki ... hafta tatilinde çalıştığını ileri sürerek hafta tatili ücretinin davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... AŞ vekili cevap dilekçesinde; davacının yurt dışındaki çalışmaları ile ilgili olarak müvekkillerinin sorumlu tutulamayacağını, alacakların zamanaşımına uğradığını, dava konusu edilen alacak kalemlerinin çalışmanın yapıldığı ülke mevzuatına göre değerlendirilmesi gerektiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı Rec Uluslararası İnş. Yat. San. ve Tic. AŞ vekili cevap dilekçesinde; davacının müvekkil Şirkette hiçbir çalışmasının olmadığını, yabancı menşeili başka bir firmada çalıştığını, bu nedenle davacının dava konusu döneme ilişkin çalışmalarının ... Kurumuna (İŞKUR) yazılacak müzekkere ile ortaya çıkacağını, davacının ancak çalışılan ülkenin sosyal haklarından faydalanabileceğini savunarak davanın reddini istemiştir.
3. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; davacının belirli süreli iş sözleşmesi ile istihdam edildiğini, işçilik alacaklarının Rusya mevzuatına tâbi olduğunu, davacının iş sözleşmesinin haklı nedenle feshedildiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
Ankara 31. İş Mahkemesinin 21.06.2018 tarihli ve 2016/729 Esas, 2018/265 Karar sayılı kararı ile; toplanan deliller ve alınan bilirkişi raporuna dayanılarak asıl ve birleşen davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. Gerekçe ve Sonuç
Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesinin 12.01.2021 tarihli ve 2018/3913 Esas, 2021/8 Karar sayılı kararı ile; dava dosyasında mevcut deliller ve emsal davalarda verilen kararlara göre davalılar arasında organik bağ tespit edildiği, davacının sözleşmesinin belirsiz süreli iş sözleşmesi olduğu, iş sözleşmesinin davalılar tarafından iş bitimi gerekçesiyle haksız ve ihbarsız olarak feshedildiği, davacının kıdem ve ihbar tazminatına hak kazandığı, hizmet süresi, aylık ücret miktarı, giydirilmiş ücretin tespiti ve ücretin brüte çevrilmesinin yerinde olduğu, hesaplamalarda zamanaşımı def’inin dikkate alındığı gerekçesiyle davalılar vekilinin istinaf başvurusunun ayrı ayrı esastan reddine, davacı vekilinin istinaf başvurusunun ise fazla çalışma ücreti yönünden kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle asıl davanın kısmen kabulüne, birleşen davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekili temyiz isteminde bulunmuşlardır.
2. Dairemizin 18.05.2021 tarihli ve 2021/4794 Esas, 2021/9194 Karar sayılı ilâmı ile; Rusya hukukunun dosyadaki bilgi ve belgelerden anlaşıldığı üzere aynı zamanda mutad işyeri hukuku olduğu, hâl böyle olunca gerekirse Rusya hukukunda uzman bir bilirkişiden de rapor alınmak suretiyle dava konusu uyuşmazlık bakımından değerlendirme yapılması ve dosya kapsamındaki delil durumu birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmesi gerektiği, bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeden yazılı şekilde karar verilmesinin hatalı olduğu gerekçesi ile kararın bozulmasına ve dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bozma ilâmına uyularak bozma kararı içeriği ve usuli kazanılmış hak ilkesi gözetilerek asıl davanın kısmen kabulüne, birleşen davanın kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri temyiz başvurusunda bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davalı ... AŞ vekili temyiz dilekçesinde; davacının müvekkili Şirketin çalışanı olmadığından müvekkiline husumet yöneltilmesinin hatalı olduğunu, davacının kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanmadığını, kıdem tazminatının döviz olarak talep edilmesinin mümkün olmadığını, hizmet süresi hatalı olduğundan tazminat hesaplamalarının da hatalı olduğunu, ücret tespitinin ve brütleştirmenin hatalı yapıldığını, husumeti bulunan tanık beyanlarına itibar edilmesinin usul ve kanuna aykırı olduğunu, fazla çalışma, hafta tatili, ulusal ... ve genel tatil ücretlerinin ispatlanmadığını, bu alacaklardan yapılan indirimin az olduğunu belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde; ücretin ve hizmet süresinin hatalı tespit edildiğini, yemek ve barınma yardımının ücrete eklenmesinin hukuka aykırı olduğunu, davacının kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanmadığını, kıdem tazminatının döviz olarak talep edilmesinin mümkün olmadığını, müvekkili Şirket nezdinde ödenmeyen alacağının bulunmadığını, net ücretin brüt ücrete çevrilmesinin hukuka aykırı olduğunu, davacının fazla çalışma, hafta tatili, ulusal ... ve genel tatil ücretlerinin ödendiğini, hesaplamaların hatalı olduğunu, bu alacaklardan yapılan indirimin az olduğunu belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.
3. Davalı Rec Uluslararası İnş. Yat. San. ve Tic. AŞ vekili temyiz dilekçesinde; davacının müvekkili Şirketin çalışanı olmadığından müvekkiline husumet yöneltilmesinin hatalı olduğunu, davacının kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanmadığını, kıdem tazminatının döviz olarak talep edilmesinin mümkün olmadığını, hizmet süresi hatalı olduğundan tazminat hesaplamalarının da hatalı olduğunu, ücret tespitinin ve brütleştirmenin hatalı yapıldığını, husumeti bulunan tanık beyanlarına itibar edilmesinin usul ve kanuna aykırı olduğunu, fazla çalışma, hafta tatili, ulusal ... ve genel tatil ücretlerinin ispatlanmadığını, bu alacaklardan yapılan indirimin az olduğunu belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; husumet, hizmet süresi ve ücretin ispatı, ücretin brütleştirilmesi, yemek ve barınma yardımı, iş sözleşmesinin belirli süreli olup olmadığı, davacının kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanıp kazanmadığı, fazla çalışma, hafta tatili, ulusal ... ve genel tatil ücreti alacaklarının ispatı ve hesaplanması ile indirim oranının miktarı noktalarında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 ... maddesi.
2. 4857 sayılı İş Kanunu'nun 11, 17, 32, 41, 44, 47 ve 63 üncü maddeleri ile aynı Kanun'un 120 nci maddesi atfıyla hâlen yürürlükte bulunan mülga 1475 sayılı İş Kanunu'nun 14 üncü maddesi.
3. Değerlendirme
1.Temyizen incelenen Bölge Adliye Mahkemesi kararında ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı ve bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; davalılar vekillerinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. İşyerinde üst düzey yönetici konumda çalışan işçi, görev ve sorumluluklarının gerektirdiği ücretinin ödenmesi durumunda, ayrıca fazla çalışma ücretine hak kazanamaz. Bununla birlikte üst düzey yönetici konumunda olan işçiye, aynı yerde görev ve talimat veren bir başka yönetici ya da şirket ortağı bulunması hâlinde, işçinin çalışma ... ve saatlerini kendisinin belirlediğinden söz edilemeyeceğinden, kanuni sınırlamaları aşan çalışmalar için fazla çalışma ücreti talep hakkı doğar. O hâlde üst düzey yönetici bakımından Şirketin yöneticisi veya yönetim kurulu üyesi tarafından fazla çalışma yapması yönünde bir talimatın verilip verilmediğinin araştırılması gerekir. İşyerinde yüksek ücret alarak görev yapan üst düzey yöneticiye işveren tarafından fazla çalışma yapması yönünde açık bir talimat verilmemişse, görevinin gereği gibi yerine getirilmesi noktasında kendisinin belirlediği çalışma saatleri sebebiyle fazla çalışma ücreti talep edemeyeceği kabul edilmelidir.
3. Somut uyuşmazlıkta; dosya kapsamındaki bilgi, belgeler ve puantaj içerir imzalı ücret bordrolarına göre davacının, davalıya ait işyerinde 2011 yılı ... ayına kadar kaba işler kısım şefi, bu ... itibaren fesih tarihine kadar da şantiye şefi olarak görev yaptığı anlaşılmaktadır. Dosya içeriği ve tanık beyanlarından, davacının şantiye şefi olarak çalıştığı dönemde çalışma düzenini kendisinin belirlemesi, çalıştığı şantiyede davacı işçi üzerinde çalışma koşullarını düzenleyen bir amirinin bulunmaması ve projeyi sevk ve idare eden kişi olması nedeniyle söz konusu dönem için fazla çalışma ücreti talep edemeyeceği kabul edilmelidir. Şantiyede davacının üzerinde proje müdürünün fiilen bulunduğu ispatlanamamıştır. Buna göre, davacının çalışma düzenini kendisinin belirlediğinin anlaşılması karşısında, Dairemizin yerleşik uygulamasına göre şantiye şefi olarak çalıştığı dönem yönünden fazla çalışma ücreti talebinin reddi gerekirken eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde karar verilmesi hatalıdır.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde davalılara iadesine,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
26.04.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.