"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 15. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Davacı vekilince 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 305/A maddesi gereğince hafta tatili alacağı yönünden hükmün tamamlanmasının talep edilmesi üzerine, İlk Derece Mahkemesince 22.07.2022 tarihli ek kararla hükmün tamamlanmasına ve hafta tatili alacağının da hüküm altına alınmasına karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının, davalı işveren bünyesinde 2004 yılında satış sorumlusu olarak işe başlayıp 24.....2020 tarihine kadar aralıksız çalıştığını, işletmede mağaza müdürlüğüne kadar yükseldiğini, davacının son aylık ücretinin 2.900,00 TL olduğunu, davacının bundan birkaç sene önce S. A'ya karşı davalı işverenin kendisini mahkemede tanık bildirmesi üzerine tanıklık yaptığını, davalı işverenin, kendi lehine tanıklık yapmadığından davacıya mobbing (psikolojik taciz) uyguladığını, işyerinde normal çalışma saati hafta içi 08.30-19.30 olmasına rağmen, davacının haftanın bazı akşamları 20.30-21.30'a kadar, cumartesi günleri ise aynı şekilde 08.30-19.30 saatleri arasında çalıştığını, davacının çalışma saatinin 45 saati geçtiğini, buna rağmen fazla çalışma ücreti ödemediğini, işyerinden ayrılan çalışanın açtığı dava sonucu 2015 yılına kadar ödenmeyen fazla çalışma alacağının 2015 yılı sonrasında sembolik olarak bordroya yansıtıldığını, davacının şehir dışına diğer mağazalara gittiğini ve fazla çalışma yaptığı hâlde ücretlerinin ödenmediğini, bu sebeple davacının fazla çalışma ücreti alacağı bulunduğunu, davacının 29 Ekim ve 1 Ocak günleri hariç, tüm resmî bayramlarda çalışmış olduğunu, davacının ayda 2 hafta pazar günleri davalı işyerine gelerek çalıştığını, bu çalışmaların karşılığının ödenmediğini, yıllık izinlerinin mevcut olup ödenmediğini, asgari geçim indirimi alacağının mevcut olduğunu, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) primlerinin ... ücret üzerinden değil asgari ücretten gösterildiğini, davacının ücretinin asgari ücret kadarını bankadan, kalanını elden aldığını, davalının kısa çalışma ödeneğinden faydalandığını, hak ettiği ücretlerin eksik ödendiğini, hem de ... ... ve genel tatil ücretinin ödenmediğini, sigortasının eksik yatırdığını, bu sebeple ... sözleşmesini ... 25. Noterliğinin 10475 yevmiye No.lu ihtarnamesiyle 24.....2020 tarihinde sonlandırdığını, davacının 2020 Haziran ayında fiilen 13 ... çalıştığı hâlde davalının çalışmasını 11 ... bildirdiğini, ihtarnamede mevcut işçilik alacaklarını talep ettiğini fakat ödenmediğini ileri sürerek kıdem tazminatı ile yıllık izin asgari geçim indirimi, fazla çalışma, hafta tatili, ... ... ve genel tatil ücreti alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının dava dilekçesinde ileri sürdüğü açıklamaların gerçeği yansıtmadığını, davacının göndermiş olduğu ihtarnamenin kabul edilmeyip hemen akabinde Karşıyaka Noterliğinin 30.....2020 tarihli ve 18131 yevmiye numaralı ihtarnamesinin keşide edildiğini, ... sözleşmesinin davacı tarafından ... taraflı feshedildiğinin beyan ve ihtar olduğunu, davacının 2004 yılında satış sorumlusu olarak işe başladığının ve 24.....2020 tarihine kadar aralıksız olarak Firmada çalıştığının ... olmadığını, davacının çalışmasının 3 ayrı dönem içerisinde gerçekleştiğini, davacının 13.10.2004 tarihinde davalı işyerinde işe başladığını, 30.08.2008 tarihinde ... sözleşmesinin davacı tarafından evlilik sebebiyle feshedildiğini, 1. dönem çalışması için bütün haklarının davacıya ödendiğini, davacının 04.10.2008 tarihinde davalı işyerinde tekrar çalışmaya başladığını, bu ... de ailevi sebeplerle 17.03.2010 tarihinde ... sözleşmesinin son bulduğunu, bu 2. dönem çalışmasında istifa sebebiyle kıdem ve ihbar tazminatı hakkının bulunmadığını, bu isteklerinin dürüstlük kuralına aykırı olduğunu, davacının 01.10.2010 tarihinde 3. kez çalışmaya başladığını, bu çalışmasının 24.....2020 tarihine kadar sürdüğünü, davacı işçinin davasına konu olan dönemin 01.10.2010-26.....2020 tarihleri arasında olduğu ve ücretinin 2.900,00 TL olduğuna dair beyanının gerçeğe aykırı olduğunu, net ücret tutarının 2.400,00 TL olduğunu, davacının ... sözleşmesinin ... taraflı feshedildiğini, davacının ödenmemiş fazla çalışma alacağının bulunmadığını, davacıya mobbing uygulandığı iddiasının da ... dışı olduğunu, davacının tanıklık yapmış olduğu davadan 4 yıl sonra ... sözleşmesinin davacı tarafından feshedildiğini, kıdem tazminatı, yıllık ücret alacağı, ... ... ve genel tatil ücreti bulunmadığını, davacının geçmişe yönelik talepleri yönünden zamanaşımı def'inde bulunduklarını, davacının çalıştığı dönemde 10.00-19.00 saatleri arasında çalıştığını, 1 saat yemek ve öğleden önce ve sonra olmak üzere 15'... dakika çay molası nazarıyla 1,5 saat ara dinlenmesi bulunduğunu, pazar günleri tatil olduğunu, istisnai durumlarda pazar günleri çalışıldığı zamanlarda hak kazanılmış ücretlerinin eksiksiz olarak ödendiğini, davacının yapmış olduğu fazla çalışma ücretlerinin bordrosuna yansıtıldığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
1.İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının davalının işyerlerinde 13.10.2004-26.....2020 tarihleri arasında 5.479 ... (15 yıl, 4 ay, 4 ...) çalıştığı, tazminata esas aylık ücretin brüt 4.567,55 TL olduğu, işçinin ücretinin eksik ödendiği, haftalık 16 saat fazla çalışmasının bulunduğu, bordro tahakkuklarının mahsup edildiği, ayda iki hafta tatilinde çalıştığı, 29 Ekim ve 1 Ocak dışında tüm resmî tatillerde çalışıldığı gerekçesiyle bilirkişi raporundaki hesaplamaya itibar edilerek davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
2. Davacı vekilince 6100 sayılı Kanun'un 305/A maddesi gereğince hafta tatili alacağı yönünden hükmün tamamlanmasının talep edilmesi üzerine, İlk Derece Mahkemesince 22.07.2022 tarihli ek kararla hükmün tamamlanmasına ve hafta tatili alacağının da hüküm altına alınmasına karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili istinaf başvuru dilekçesinde; hangi gerekçeye dayandığı belirtilmeksizin birinci bilirkişi raporundan ayrı sonuçlar içeren ikinci bilirkişi raporuna dayanarak hüküm kurulduğunun anlaşılamadığını, davacının davalı Firmada birbirinden bağımsız 3 dönem çalışması olduğunu, davacının 13.10.2004'te çalışmaya başlayıp ... sözleşmesini evlilik sebebiyle 30.08.2008 tarihinde sonlandırıldığını, bu dönemdeki çalışması ile ilgili haklarının davacıya ödendiğini, davacının 04.10.2008 tarihinde davalı işyerinde yeniden çalışmaya başladığını, bu ... de davacı tarafından ailevi sebepler ileri sürülerek 17.03.2010 tarihinde istifa ile çalışmasının sonlandırıldığını, bu dönem çalışması istifa ile sonlandığından ihbar ve kıdem tazminatı ödemesi yapılmadığını, davacının 01.10.2010 tarihinde tekrar davalı işyerinde çalışmaya başladığını, bu çalışmasının da 24.....2020 tarihinde gerçeğe aykırı ithamlarla gönderdiği ihtarname ile 26.....2020 tarihinde sonlandığını, davacı işçinin davaya konu ettiği dönemin 01.10.2010-26.....2020 tarihleri arasındaki zamana ilişkin olabileceğini, ... sözleşmesinin davacı tarafından sırf dava açabilmek için haksız şekilde sonlandırıldığını, davacının ilk döneme ait ibranamesinin ve ikinci döneme ait istifa dilekçesinin dosyaya sunulduğunu, davacının aralıksız şekilde çalıştığı iddiasının gerçeği yansıtmadığını, ilk bilirkişi raporunda davacının fazla çalışma, ... ... ve genel tatil alacağı, asgari geçim indirimi, hafta tatili alacaklarının bulunmadığının tespit edildiğini, ikinci ek raporun davacının beyanları ile hazırlandığını ve doğru olmadığını, ... İstatistik Kurumu (...) verilerine göre emsal ücret dikkate alınarak davacının taleplerinin hesaplanmış olmasının hakkaniyete aykırı olduğunu, davacının fazla çalışma yaptığına ilişkin iddiaları kabul etmediklerini, verilen kararın usul ve kanuna aykırı olduğunu ileri sürerek Mahkeme kararının ortadan kaldırılması ve davanın reddini istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının ihtirazı kayıt ileri sürmeksizin fazla çalışma, ... ... ve genel tatil, hafta tatili ücretlerinin ödendiğine ilişkin imzaladığı bordroların üzerinde çalışma ve sembolik tahakkuk iddiasını somut ... delillerle ispatlayamadığı, Covid-19 pandemi sürecinde Mayıs ayı ücretinin geç ödendiğini ileri sürmüş ise de dosya kapsamı ve banka kayıtlarına göre Mayıs ayına ilişkin ücretinin 01.....2020 ve 05.....2020 tarihlerinde daha önceki dönemlerde olduğu gibi bir sonraki ayın ilk haftası ödendiği ve geç ödenmediği, ay boyunca tam olarak çalıştığına yönelik iddiasını ispata yönelik ise deliller sunamadığı, işverence SGK'ya yapılan eksik ... nedeninin ise işçinin kısa çalışma ödeneğinden faydalanacak şekilde "18" (kısa çalışma ödeneği) şeklinde bildirildiği, davacı tanıklarının iddia konusu tarihte davacı ile aynı yerde çalışmadıkları, davalı tanıkları da davacının iddiasını doğrulamamış olduğundan bu durumda davacının fesih sebeplerinde haklı olduğunu ispatlayamadığı, fesih bildiriminde bulunan taraf ileri sürdüğü sözleşmeyi sona erdirme nedeni ile bağlı olup bildirdiği fesih nedenini de sonradan değiştirmesi mümkün olmadığından (Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, 23.10.2018 tarihli ve 2015/22-2629 Esas, 2018/1489 Karar sayılı kararı) fesih ihtarında yer almayıp yargılama sırasında ileri sürdüğü konuların değerlendirmesinin yapılmadığı, bu şekilde ... sözleşmesini fesheden davacı ... haklı fesih olgusunu ispatlayamadığından kıdem tazminatı talebinin kabulü yönündeki Mahkeme kararının hatalı olduğu, davalının bu konudaki istinaf talebi haklı görülerek yıllık izin dışındaki taleplerin reddine karar verilmesi gerektiği, yıllık izin yönünden ise davacının ücretinin hizmetine göre ... verileri üzerinden hesaplanması yolu izlenerek bu hesaplamayla 2020 yılı aylık ücretinin 3.952,55 TL brüt ücrete tekabül ettiğinin anlaşılmasıyla, ücret ihtilafının çözümüne ilişkin 09.03.2022 tarihli bilirkişi raporundaki hesaplamanın yerinde olduğu, ancak dava ve ıslah tarihinden itibaren yasal faiz işletilmesi gerektiği hâlde temerrüt tarihinden en yüksek banka mevduat faizi işletilmesinin de hatalı olduğu gerekçesiyle İlk Derece Mahkemesinin asıl ve ek kararının kaldırılarak davacının yıllık izin dışındaki taleplerinin reddine, yıllık izin yönünden ise faiz türü ve başlangıç tarihinin düzeltilerek yeniden hüküm kurulmasına karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz başvuru dilekçesinde, Bölge Adliye Mahkemesi kararında dahi ... verisi dikkate alınarak yıllık izin alacağının hesaplanmış olduğunu, davacının ... ücretinin bordroda gösterilmediğini, fazla çalışma dâhil edilerek ücretin ödendiğini, ödemelerin sembolik olduğunu, davacının çalıştığı işyerinin Kemeraltı Şubesi olup yoğun satış yapılan bir mağaza olduğunu, hafta tatili ve resmî tatil çalışmalarının bordroda gösterilmediğini, tanıklarından A.A'nın davası olmadığını, S.İ'nin davasının çoktan sonuçlanmış olduğunu, davacıya yapılan fazla çalışma ve tatil ödemeleri nedeniyle 2015 yılında 8 ay 1.818,00 TL, 2016 yılında 10 ay 2.064,00 TL, 2017 yılında 9 ay 2.242,00 TL, 2018'de 5 ay 2.523,00 TL, 3 ay 2.708,00 TL, 2019 yılında 6 ay 3.164,00 TL, 3 ay 3.389,00 TL aynı miktarda ödeme yapıldığını, davacının tanık beyanıyla haftalık fazla çalışmasının 16 saat olduğunu, göstermelik veya sembolik tahakkuk olması durumunda ... ücretten hesaplama yapılıp mahsup edilmesi gerektiğini ileri sürerek Bölge Adliye Mahkemesinin bozularak kaldırılmasına ve davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının ... sözleşmesini feshinin haklı nedene dayanıp dayanmadığı ve buna göre kıdem tazminatına hak kazanıp kazanmadığına, ... ücretinin tespitine, fazla çalışma, hafta tatili ve ... ... ve genel tatil ücreti alacaklarının ispatı ve hesaplanmasına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 ... maddesi.
2. 4857 sayılı ... Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) 24 üncü maddesinin (e) bendi, 32 nci maddesi. 41, 44, 46, 47 nci maddeleri ile 120 nci maddesinin atfıyla hâlen yürürlükte olan mülga 1475 sayılı ... Kanunu'nun 14 üncü maddesi.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Davacı ... ücretinin 2.900,00 TL olduğunu iddia etmiş, davalı işveren ise 2.400,00 TL olduğunu savunmuştur. Davacının kabul edilen yıllık izin ücreti ... verisi esas alınarak belirlenmiş ve davalı taraf kararı temyiz etmemiştir. Davacının aynı işyerinde yaklaşık 15 yıl çalışmasının olduğu ve en son mağaza müdürü olarak çalıştığı anlaşıldığından ... verisi esas alınarak ... ücretin belirlenmesinde isabetsizlik bulunmamaktadır. Bu durumda davacının bordrosunda tahakkuk ettirilen ücretin ... ücreti olmadığı ve 4857 sayılı Kanun'un 24 üncü maddesinin (e) bendine göre davacının ... sözleşmesini fesihte haklı olduğu anlaşılmaktadır.
3. Davacının davalı işyerinde üç dönem çalışması mevcut olup ilk dönem çalışmasının evlilik nedeniyle sona erdiği ve tasfiye edildiği, ikinci dönem çalışmasının ise davacının ailevi nedenleri gerekçe göstererek istifasıyla sonuçlandığı ve 01.10.2010-26.....2020 tarihleri arasındaki üçüncü dönemin ise önceki paragrafta açıklandığı üzere işçi tarafından haklı nedenle sona erdirildiği anlaşıldığından bu dönem için işçinin kıdem tazminatına hak kazandığı gözetilmeksizin talebin reddi isabetsiz olmuştur.
4. Fazla çalışma, hafta tatili, ... ... ve genel tatil alacakları yönünden ise imzalı bordroda fazla çalışma saati bulunduğundan tanık anlatımları ile belirlenen çalışma saatlerine göre değil, bordroda yazılı olan fazla çalışma saati, hafta tatili, ... ... ve genel tatil ... ve saatleri esas alınarak ve davacının belirlenen ... ücreti üzerinden hesaplama yapılmak suretiyle bordrodaki tahakkuklar mahsup edilerek sonuca gidilmesi gerekmektedir. Bu yön gözetilmeden alacakların reddi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
05.04.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.