"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki yetki tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildi.
Davacı vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılması istenilmiş ise de; davanın niteliği gereğince kanunda ivedi şekilde sonuçlandırılması öngörüldüğünden duruşma isteminin reddine, incelemenin dosya üzerinden yapılmasına karar verilmiş olmakla; Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; ... Çalışma Genel Müdürlüğünün 15.03.2022 tarihli ve 107196 sayılı yetki tespiti kararının müvekkili tarafından 18.03.2022 tarihinde tebellüğ edilmiş olduğunu, hukuka aykırı kararın usul ve esas yönünden iptali gerektiğini, müvekkili Şirketin çalışan sayısının bilirkişi aracılığı ile tespit edilmesi gerektiğini, müvekkili Şirketin kurulu bulunduğu işkolunun metal işkolu olmayıp, tamamen kimyasal kompozit ürünleri üzerine çalışıldığını, davalı ... Sendikasının davacı işyerinde kanunun aradığı yeterli çoğunluğu sağlayamadığını, işyerinin kurulu bulunduğu işkolunun metal işkolu olmadığını, Sosyal Güvenlik Kurumunun (SGK) hatalı olarak ... olduğu bir numara nedeniyle, ... ve fiili duruma uymayan, işkoluna göre sendikalaşma sistemine tamamen ... düşen, hatta sadece işvereni değil o işkolunda kurulu diğer sendikaları da adeta cezalandıran bir sonuç yaratmanın hem maddenin getiriliş amacına hem de mevzuata aykırı olacağını, bu nedenle böyle bir durumda ... duruma göre işlem yapılması esasının benimsenmesi gerektiğini ileri sürerek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle ... Çalışma Genel Müdürlüğünün 15.03.2022 tarihli ve 107196 sayılı yetki tespitinin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; müvekkili Sendikanın, davacı Epsilon Kompozit Teknoloji ve Savunma AŞ adlı işyerinde toplu ... sözleşmesi bağıtlamak için ilgili Bakanlığa 15.03.2022 tarihinde başvurduğunu, diğer davalı olan Bakanlığın da 15.03.2022 tarihli ve 107196 sayılı olumlu yetki tespit yazısını düzenlediğini, işbu yazıda müvekkili Sendikanın 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun (6356 sayılı Kanun) aradığı gerekli çoğunluğu sağladığının tespit olunduğunu, davanın yetki sürecini uzatmak ve hatta sürüncemede bırakmak için açıldığını savunarak ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; Bakanlığın yetki tespit sistemi üzerinden SGK'dan alınan verilere göre işyerinin 3030 sınıfı ... taşıtları ve uzay araçları ile bunlarla ilgili makinelerin imalâtı ve metal işkolunda yer aldığını, bu nedenle SGK'da tescil esnasında yapılan bu bildirimde yanlışlık olduğu iddiasının yetki tespit aşamasında ileri sürülemediğini, yetki tespit aşamasında kayıtlarda yer ... işkolu bilgileri üzerinden işlem tesis edildiğini, yetki tespit talebinde bu durumun bekletici neden yapılmadığını savunarak ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; ... Metal Sendikasının başvuru tarihi itibarıyla çalışan işçi sayısının 217; Sendikaya üye sayısının 129 olduğu, işyerindeki üye yüzdesinin %59,45 olduğu, 6356 sayılı Kanun'un aradığı gerekli çoğunluğun sağlandığı, davacı vekili işyeri metal işkoluna girmediği yönünde itirazda bulunmuş ise de 6356 sayılı Kanun'un 5 ... maddesinde yer ... düzenleme dikkate alınarak davacının işkolu hususundaki itirazlarına itibar edilmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili; dosyaya ibraz ettikleri beyan dilekçelerinde müvekkili Şirketin ... bir alanda, merkez ve şubelerinin aynı amaç doğrultusunda yönetimde ... ilkesine uygun şekilde faaliyet gösterdiğinin ayrıntılı olarak açıklandığını, beyanlarını destekleyen delillerin de dosyaya ibraz edildiğini, dosyaya ibraz edilen deliller ve organizasyon şemaları incelendiğinde, şubelerin merkez ofise bağlı olarak yönetimde ve amaçta ... ilkesi kapsamında faaliyet gösterdiğinin açıkça anlaşıldığını, bu nedenlerle bilirkişi raporuna itiraz edildiğini ve işyerinde keşif yapılmasının talep edildiğini ancak İlk Derece Mahkemesi tarafından bilirkişi raporuna itirazlarının değerlendirilmediğini, bilirkişi raporu esas alınarak davanın reddine karar verildiğini, emsal Yargıtay kararları uyarınca müvekkili Şirketin merkezinde keşif yapılmadan eksik inceleme ile verilen İlk Derece Mahkemesi kararının hatalı ve hukuka aykırı olduğunu, Yargıtay kararları dikkate alındığında müvekkili Şirketin merkez ofisi ile şubelerinin ... bir işyeri mi yoksa farklı işyerleri mi olarak kabul edileceği hususunun tespit edilmesinin zorunlu olduğunu; ancak keşif talebi yok sayılarak eksik ve hatalı inceleme ile davanın reddine karar verildiğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın kabulüne karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; 6356 sayılı Kanun'un 41 ... ve 42 nci maddeleri ile Bakanlığın kendisine ve SGK'ya yapılan bildirimler dikkate alınarak başvuru tarihi itibarıyla değerlendirme yapılacağı, bilirkişi heyeti raporuna göre işyerinde çalışan 217 işçinin 129'unun ... Metal Sendikasına üye olduğu, işyerindeki üye yüzdesinin %59,45 olduğu, gerekli çoğunluğun sağlandığı, sendika yetki tespitinin usulüne uygun olarak yapıldığı, dosya kapsamındaki delil durumu, işyeri kayıtları, kayıtlı işkolları ile işyerine ilişkin çalışan ve üye sayıları doğrultusunda İlk Derece Mahkemesinin vakıa ve hukuki değerlendirmesinin yerinde olduğu gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; dava ve istinaf dilekçelerinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 sayılı Kanun’un 41 ... ve devamı maddeleri kapsamında yetki tespitine itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 2709 sayılı ... Cumhuriyeti Anayasası’nın “Toplu ... sözleşmesi ve toplu sözleşme hakkı” kenar başlıklı 53 üncü maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu ... sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.”
2. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki” kenar başlıklı 41 ... maddesinin birinci fıkrası şu şekildedir:
“Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu ... sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu ... sözleşmesi yapmaya yetkilidir.”
3. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki tespiti için başvuru” kenar başlıklı 42 nci maddesi ise şöyledir:
“(1) Toplu ... sözleşmesi yapmak isteyen işçi sendikası Bakanlığa başvurarak yetkili olduğunun tespitini ister. İşveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren de Bakanlığa başvurarak yetkili işçi sendikasının tespitini isteyebilir.
(2) Bakanlık, kayıtlarına göre başvuru tarihi itibarıyla bir işçi sendikasının yetkili olduğunu tespit ettiğinde, başvuruyu, işyeri veya işletmedeki işçi ve üye sayısını, o işkolunda kurulu işçi sendikaları ile taraf olacak işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene altı ... günü içinde bildirir.
(3) İşçi sendikasının yetki şartlarına sahip olmadığının ya da işyerinde yetki şartlarına sahip bir işçi sendikasının bulunmadığının tespiti hâlinde, bu bilgiler sadece başvuruyu yapan tarafa bildirilir.
(4) Sigortalılığın başlangıcı ile sona ermesine ilişkin bildirimlerden yasal süresi içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılmayanlar, yetkili işçi sendikasının tespitinde dikkate alınmaz.
(5) Yetki tespiti ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.”
4. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki itirazı” kenar başlıklı 43 üncü maddesi de şu şekildedir:
“(1) Kendilerine 42 nci madde uyarınca gönderilen tespit yazısını ... işçi veya işveren sendikaları veya sendika üyesi olmayan işveren; taraflardan birinin veya her ikisinin yetki şartlarına sahip olmadığı veya kendisinin bu şartları taşıdığı yolundaki itirazını, nedenlerini de göstererek yazının kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren altı ... günü içinde mahkemeye yapabilir.
(2) İtiraz dilekçesi görevli makama kayıt ettirildikten sonra mahkemeye verilir. Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin yüzde birinden daha az üyesi bulunan işçi sendikası, yetki itirazında bulunamaz.
(3) İtiraz dilekçesinde veya ekinde somut delillerin yer almaması hâlinde itiraz incelenmeksizin reddedilir. İşçi ve üye sayılarının tespitinde maddi hata ve süreye ilişkin itirazları mahkeme altı ... günü içinde duruşma yapmaksızın kesin olarak karara bağlar. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bunların dışındaki itirazlar için mahkeme, duruşma yaparak karar verir ve bu karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi bir ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay bir ay içinde kesin olarak karar verir.
(4) 42 nci maddenin üçüncü fıkrası uyarınca kendisine yetki şartlarına sahip olmadığı bildirilen işçi sendikası, altı ... günü içinde yetkili olup olmadığının tespiti için dava açabilir. Mahkeme açılan davayı o işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birini üye kaydeden işçi sendikaları ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene de bildirir. Mahkeme davayı iki ay içinde sonuçlandırır.
(5) İtiraz, karar kesinleşinceye kadar yetki işlemlerini durdurur.”
5. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 ... maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 ... maddesinde yer ... sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Somut uyuşmazlık hâkimlik mesleğinin gerektirdiği hukuki bilgiyle çözümlenmesi gereken nitelikte olduğundan 6100 sayılı Kanun’un 266 ncı maddesine aykırı olarak dosyada bilirkişi raporu alınması hatalı ise de bu durum sonuca etkili görülmediğinden eleştiri ile yetinilmiştir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 ... maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
26.04.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.