"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/623 E., 2023/795 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 66. ... Mahkemesi
SAYISI : 2022/108 E., 2022/987 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle;kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı Bakanlığa bağlı işyerinde hizmet alım sözleşmesi kapsamında çalışmaktayken 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (696 sayılı KHK) hükümlerine göre 02.04.2018 tarihinde sürekli işçi kadrosuna geçirildiğini, davalı Bakanlık ile davacı arasında sürekli işçi kadrosuna geçirilirken imzalanan belirsiz süreli ... sözleşmesinde asgari ücretin belirli bir oran fazlasının davacının ücreti olarak öngörüldüğünü, sözleşme hükmüne göre ücretin her yıl asgari ücretin belirli bir oran fazlası olarak belirlenmesi gerekmesine karşın sözleşmeye aykırı olarak davacının ücretinin asgari ücret seviyesine çekilmek ve bu ücrete %4 zam uygulanmak suretiyle eksik ödeme yapıldığını ileri sürerek davacının eksik ödemeden kaynaklı ücret farkı, ikramiye farkı ve ilave tediye farkı alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def'inde bulunduklarını, davacının ücretinin sürekli işçi kadrosuna geçirildikten sonra da ilgili düzenlemeler uyarınca eksiksiz ödendiğini savunarak ve davacı tarafça istenen faiz oranına ve faiz başlangıç tarihine de itiraz ettiklerini belirterek davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacı ve davalı İdare arasında imzalanan belirsiz süreli ... sözleşmesinin ilgili maddesinde, davacının ücretinin asgari ücretin belirli bir oran fazlası olacağına dair düzenleme olduğundan hareketle belirsiz süreli ... sözleşmesinin ve Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan toplu ... sözleşmesinin ilgili hükümleri uyarınca yapılan hesaplama doğrultusunda davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; davacının ücretinin 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (375 sayılı KHK) hükümlerine göre belirlendiğini, Bakanlığın genel uygulamasının hukuka uygun olduğunu, ücret bordrolarından anlaşılacağı üzere davacının ücretinde indirime gidilmediğini, sözleşmesinde asgari ücretin fazlasının ödeneceğinin kararlaştırılmadığını, davacının hiçbir hak ve alacağı olmadığını, emsal Yargıtay kararlarının davanın reddi yönünde olduğunu, faiz türüne ve başlangıç tarihlerine itiraz ettiklerini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; taraflar arasında imzalanmış belirsiz süreli ... sözleşmesinin ve uygulanan toplu ... sözleşmesinin ilgili hükümleri dikkate alındığında fark alacakların hüküm altına alınmasında isabetsizlik bulunmadığı, alacaklara yürütülen faizlerin de hukuka uygun olduğu gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçelere benzer sebepleri tekrar ederek ve resen dikkate alınacak nedenlerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; 696 sayılı KHK kapsamında sürekli işçi kadrosuna geçirilen davacı işçiye kadroya geçişte düzenlenen belirsiz süreli ... sözleşmesi hükümlerine göre ödenmesi gereken ücretin tespiti, fark ücret, fark ikramiye ve fark ilave tediye alacaklarının bulunup bulunmadığı hususu ile alacakların hesaplanmasına, uygulanması gereken faizin türü ve başlangıç tarihine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2. 4857 sayılı ... Kanunu'nun 22, 32 ve 34 üncü maddeleri, 696 sayılı KHK ile 375 sayılı KHK'ye eklenen geçici 23 üncü madde, 6772 sayılı Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması ve 6452 Sayılı Kanunla 6212 Sayılı Kanunun 2 nci Maddesinin Kaldırılması Hakkında Kanun'un 1 vd. maddeleri, 7036 sayılı ... Mahkemeleri Kanunu'nun 3 üncü maddesi, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun 39 uncu ve 53 üncü maddeleri.
3. 696 sayılı KHK kapsamında kadroya geçen işçilerin geçiş aşamasındaki ücretlerinin tespiti ile ... ... sözleşmesinin ücrete ilişkin hükmünün ileriye etkisine ilişkin ilke ve esaslar, Dairemizin 03.05.2023 tarihli ve 2023/3001 Esas, 2023/6593 Karar sayılı kararında şu şekilde açıklanmıştır:
"...
2. 696 sayılı KHK'nın 127 nci maddesi ile 375 sayılı KHK'ya eklenen geçici 23 üncü madde çerçevesinde sürekli işçi kadrosuna geçirilen işçiler ile işveren arasında imzalanan ... sözleşmesinin ücrete ilişkin hükümlerinin doğru değerlendirilmesi son derece önemlidir. Dairemiz uygulamasına göre kadroya geçiş sırasında düzenlenen ... sözleşmesinde ücretin sadece asgari ücretin belli bir oranda fazlası yahut geçiş öncesindeki hizmet alım sözleşmesinde öngörülen ücret veya bu ücretin katları olarak belirlenmesi hâlinde, bu ücretin işçinin kadroya geçiş aşamasındaki ilk (temel) ücreti olduğu, taraflar arasında sonraki dönemler yönünden işvereni ücret artışı yapmakla yükümlü kılan bir düzenleme olmadığı kabul edilmektedir. Diğer taraftan ... sözleşmesinde ücretin her ay için asgari ücretin belli bir oranda fazlası şeklinde ödeneceğine yönelik hükümler ileriye etkili hükümler olarak değerlendirilmeli, bu hükümlerin sonraki dönemlere ilişkin ücret artışları yönünden işvereni bağlayacağı kabul edilmelidir."
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere ve özellikle temyiz edenin sıfatına göre davalı vekilinin aşağıdaki (4) ve devamı numaralı paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Somut olayda, ilâmın İlgili Hukuk kısmının (3) numaralı paragrafında açıklandığı üzere, taraflar arasındaki ... sözleşmesinde ücretin her ay için asgari ücretin %5 oranında fazlası şeklinde ödeneceğine yönelik hüküm bulunduğu ve bu hükmün sonraki dönemlere ilişkin ücret artışları yönünden işvereni bağlayacağı yönündeki İlk Derece Mahkemesi değerlendirmesinde herhangi bir isabetsizlik bulunmamaktadır.
3. Ne var ki, 08.09.2021 imza tarihli ve 01.01.2021-31.12.2022 yürürlük süreli toplu ... sözleşmesinin 33 üncü maddesine göre 01.01.2021 tarihindeki işçi ücretinin en düşük taban ücret olan 136,67 TL'den az olması durumunda, ücretin önce 136,67 TL olan taban ücrete yükseltilerek bundan sonra 01.01.2021-30.....2021 tarihleri arasındaki dönem için öngörülen %12 oranında ücret zammının uygulanması gerekir. Ücretin, ... ... sözleşmesinde kararlaştırılan asgari ücret oranı ile bağlantısının kesilmesi, 2021 yılında ... ... sözleşmesindeki asgari ücret oranının uygulanması ile bulunan tutarın 136,67 TL olan taban ücretin altında kalması hâlinde mümkündür.
4. İlk Derece Mahkemesince hükme esas alınan ve davacının ıslahına dayanak oluşturan bilirkişi raporunda 2021 ve 2022 yıllarına ilişkin ödenmesi gereken ücret miktarının hatalı tespit edildiği anlaşılmaktadır. Öncelikle belirtmek gerekir ki, bilirkişi tarafından 01.01.2021-31.12.2021 tarihleri arasındaki ücret tespit edilirken, 2021 yılına ilişkin asgari ücret miktarının aylık brüt 3.577,50 TL olarak kabul edilmesi gerekirken hatalı olarak 4.100,10 TL olarak kabul edildiği ve bu miktara ... sözleşmesinde kararlaştırılan yüzde fazlaya ilişkin oranın uygulandığı görülmektedir. Nitekim aylık brüt 4.100,10 TL ücret miktarı 08.09.2021 imza tarihli ve 01.01.2021-31.12.2022 yürürlük süreli toplu ... sözleşmesinde kararlaştırılan aylık taban ücret miktarı (136,67 TL*30 gün) olup taraflar arasındaki ... sözleşmesinde kararlaştırılan asgari ücretin yüzde %5 fazlasına ilişkin oran uygulandıktan sonra bulunan tutar 136,67 TL olan taban ücretinde altında kaldığından, işçinin ücretinin ... ... sözleşmesinde öngörülen asgari ücret fazlası tutarındaki oranla bağının kesildiğini kabul etmek gerekecektir.
5. Buna göre, 2021 yılında davacıya ödenmesi gereken ücretin tespiti yapılırken taban ücrete ayrıca ... sözleşmesindeki oranın uygulanarak ödenmesi gereken ücretin tespiti hatalı olmuştur. Diğer yandan, benzer şekilde 2022 yılına ilişkin ücret miktarı belirlenirken de toplu ... sözleşmesi hükümleri dikkate alınmak suretiyle, davacı işçinin 31.12.2021 tarihindeki ücretine ikinci yıl birinci altı ay ücret zammı uygulanmak suretiyle ücretin tespiti gerekirken, 2022 yılındaki aylık asgari ücret miktarına ... sözleşmesindeki %5 fazlaya ilişkin oran uygulanarak bu miktarın üzerine ayrıca toplu ... sözleşmesinde kararlaştırılan ücret zamlarına ilişkin hükümlerin uygulanarak ücretin tespit edilmiş olması hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
6. Diğer yandan, ilave tediye farkı ve ikramiye alacakları hesaplanırken bazı dönemler bakımından davalı tarafça hiç ödeme yapılmadığı kabulü ile sonuca gidildiği anlaşılmaktadır. Davacılara ilişkin ücret bordroları liste hâlinde sunulmuş olup her bir davacıya ait bordroların ... ... dosya kapsamında bulunmadığı anlaşılmaktadır. İşyeri kamu işyeri olup Dairemiz incelemesinden geçen emsal dosyalar da dikkate alındığında, davacılara ait bordrolar ... ... kapsama alınmak suretiyle davalı tarafça ödeme yapılmadığı kabul edilen aylar bakımından ilave tediye ve ikramiye alacaklarının yeniden değerlendirilmesi gerekirken eksik inceleme ile karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
7. Tüm bu değerlendirmeler sırasında bozma ile oluşan usuli kazanılmış hakların korunması gerektiği hususu da göz önünde bulundurulmalıdır.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
25.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.