"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki müfettiş raporunun iptali davasında İlk Derece Mahkemesinin 2017/333 Esas, 2018/158 Karar sayılı kararı ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili ve dahili davalılar vekillerince istinaf edilmesi üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi 2018/1931 Esas 2019/341 Karar sayılı ilâmı ile, İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılmasına, davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili ve dâhili davalılar ... San. Tic. AŞ ve Özdoğan İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili ve dâhili davalılar vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; ... ... Müfettişleri tarafından müvekkili Kuruma bağlı işletmede yapılan inceleme sonucunda ... ... Bölge Müdürlüğünün muvazaa tespiti içeren 27.01.2016 tarihli ve 7140 İNC-17 sayılı raporun iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; yetki itirazlarının olduğunu, müvekkili Kurumun ikametgâhının ... olduğunu, usule ilişkin itirazlarının kabul edilerek yetkisizlik kararı verilmesinin gerektiğini, muvazaanın gerçekleşmiş olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Dâhili davalı ... Madencilik San. Tic. AŞ vekili; enerjiye duyulan ihtiyaç, mevcut üretim açığı, ... Kömür İşletmelerinin ihtiyaç duyulan ve planlanan kömür üretimi için yeterli kapasitesinin olmaması, yeterli ekipman ve işçiye sahip olmaması, Devlet kurumlarının teknolojik yenilemeyi yapamamaları, verimli çalışma sağlanamaması gibi nedenlerle dekapaj işinin ihale edildiğini, davacı ile ... Kömür İşletmelerinin dekapaj işini bitirme sürelerinin karşılaştırılması hâlinde aradaki farkın ortaya çıkacağını işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işler kriterinin burada sağlandığını belirterek müfettiş raporunda muvazaa tespitinin hatalı olduğunu iddia etmiştir.
3. Diğer dâhili davalılar davaya cevap vermemişlerdir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; asıl işin bir parçasının alt işverene verilebilmesi için işletmenin ve işin gereği ile teknolojik sebeplerle uzmanlık gerektiren bir ... olması gerektiği, rapora konu sözleşmelerin bu kapsamda olmadığı, ... ... Teftiş Kurulunun 27.01.2016 tarihli ve 7140 İNC-17 sayılı raporunun usul ve kanuna uygun olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar vermiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili ve dâhili davalılar ... Madencilik San. Tic. AŞ ve Özdoğan İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti. vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili; hükme esas alınan bilirkişi raporunun hatalı olduğunu, dekapaj işinin davacı Kurumun işi olmadığını, muvazaa iddialarını kabul etmediklerini, İlk Derece Mahkemesince verilen kararın hatalı olduğunu ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Dâhili Davalı Özdoğan İnş. San. Tic. Ltd. Şti. vekili; muvazaa iddialarını kabul etmediklerini, davalı Şirketin sorumluluğunun bulunmadığını ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
3. Dâhili Davalı ... Madencilik San. Tic. AŞ vekili; muvazaa iddialarını kabul etmediklerini, İlk Derece Mahkemesince verilen kararın hatalı olduğunu ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; keşif sonucu alınan bilirkişi raporuna göre davacının dekapaj ve drenaj işini ihale ile alt işveren firmalara verdiği, ancak verilen işlerin davacının asıl işi olduğu, 4857 sayılı ... Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) 2 nci maddesi gereğince işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerden olmadığı, bu nedenle taraflar arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğu gerekçesiyle istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili ve dâhili davalılar ... Madencilik San. Tic. AŞ ve Özdoğan İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti. vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü nedenleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Dâhili davalı Özdoğan İnş. San. Tic. Ltd. Şti. vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü nedenleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
3. Dâhili davalı ... Madencilik San. Tic. AŞ vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü nedenleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; ... ... Teftiş Kurulunun muvazaa tespiti içerir 27.01.2016 / 7140 İNC-17 numaralı raporunun iptali gerekip gerekmediği noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 166 ncı maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ve 371 ... maddesi.
2. 4857 sayılı Kanun'un 2 ve 92 nci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Davacı tarafça ... ... Teftiş Kurulunun 27.01.2016 tarihli ve 7140 İNC-17 sayılı raporunun iptali istenmiştir. Rapor incelendiğinde, 10.03.2015 tarihli ... Madencilik San. Tic. AŞ ve Özdoğan İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti. arasındaki ''T.K.İ. Genel Müdürlüğü E.L.İ Müessesesi Müdürlüğü ÇLİ İşletme Müdürlüğü Çan 2014/1 Panosu Dekapaj Yapım İşi'' konulu; T.K.İ. E.L.İ Müessesesi Müdürlüğü ÇLİ Müdürlüğü ile ... arasındaki ''İşletme Müdürlüğümüz açık ocaklarında bulunan su tulumbalarının 21 işçi ile yüklenici firma tarafından 1 (bir) yıl süreli olarak çalıştırılması işi'' konulu ve 15.01.2015 tarihli T.K.İ. Genel Müdürlüğü ile ... Madencilik San. Tic. AŞ arasındaki ''E.L.İ Müessesesi Müdürlüğü ÇLİ İşletme Müdürlüğü Çan 2014/1 Panosu 55.000.000 Ton Dekapaj İşi'' konulu sözleşmelerin muvazaalı olduğunun tespit edildiği anlaşılmıştır.
2. Davacı ... Kömür İşletmeleri tarafından 17.03.2016 tarihinde ... ... Teftiş Kurulunun 27.01.2016 tarihli ve 7140 İNC-17 sayılı raporunun iptali yönünde eldeki dava açıldığı gibi 13.04.2016 tarihinde Çan Asliye Hukuk (...) Mahkemesinin 2016/128 Esas sayılı dosyasında dâhili davalı ... Madencilik San. Tic. AŞ tarafından aynı raporun iptali talepli dava açıldığı, Çan Asliye Hukuk (...) Mahkemesinin 2016/127 Esas sayılı dosyasında dâhili davalı Özdoğan İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından yine aynı raporun iptali talepli dava açıldığı anlaşılmıştır. Dairemizin 03.04.2023 tarihli yazısı üzerine dosya içerisine giren belgelerden, söz konusu davalar hakkında İlk Derece Mahkemesince karar verildiği ancak kararların henüz kesinleşmediği ve yargılama aşamasında davacı tarafça anılan dosyaların eldeki dosya ile birleştirilmesi talep edilmesine karşın İlk Derece Mahkemesince talebin reddedildiği anlaşılmıştır.
3. 6100 sayılı Kanun'un 166 ncı maddesi uyarınca, aynı yargı çevresinde yer ... aynı düzey ve sıfattaki hukuk mahkemelerinde açılmış davalar, aralarında bağlantı bulunması durumunda, davanın her aşamasında, talep üzerine veya kendiliğinden ilk davanın açıldığı mahkemede birleştirilebilir. Davaların aynı veya birbirine benzer sebeplerden doğması ya da biri hakkında verilecek hükmün diğerini etkileyecek nitelikte bulunması durumunda, bağlantı var sayılır.
4. Somut uyuşmazlıkta Çan Asliye Hukuk (...) Mahkemesinin 2016/127 Esas ve 2016/128 Esas sayılı dosyalarında karar verildiği ancak henüz kesinleşmediği dikkate alındığında, İlk Derece Mahkemesince dosyaların akıbetinin araştırılması sonucuna göre kararlar kesinleştiyse dosya içeriğine alınarak eldeki davanın buna göre değerlendirilmesi; sözü edilen dosyalarda yargılama devam etmekte ise ve 6100 sayılı Kanun'un 166 ncı maddesinde yer ... şartlar mevcut ise usule uygun olarak davaların birleştirilmesi ve sonucuna göre karar verilmesidir. Bu husus gözetilmeden karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Bozma sebebine göre sair temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgililere iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
08.....2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.