"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili ve davalı vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı işyerinde hâlen çalışmaya devam ettiğini, davalı işverence toplu ... sözleşmelerinde ki ücret artışlarının ücretine tam yansıtılmaması nedeniyle ücretinin eksik ödenmesi üzerine açılan ve ... 7. ... Mahkemesinin 2014/1090 Esas sayılı dosyası üzerinden görülen davada 29.12.2011 tarihli günlük brüt ücretinin 82,35 TL olduğunun tespit edildiğini, anılan kararın kesinleştiğini, Mahkemece belirlenen 29.12.2011 tarihli 82,35 TL ücretin 3, 4, 5, 6 ve 7. Dönem Toplu ... Sözleşmelerinin hükümleri dikkate alınarak güncellenmesini talep ettiği hâlde talebinin değerlendirilmediğini, ücretinin güncellenmemesi nedeniyle yeniden fark alacaklarının doğduğunu ileri sürerek fark ücret, ikramiye ve ilave tediye alacaklarının en yüksek banka işletme kredisi faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def'inde bulunduklarını, davacının daha önce açmış olduğu davalar ile belirlenen fark alacaklara ilişkin ödemelerin davacıya yapıldığını ancak önceki davalarda hükme esas alınan bilirkişi raporlarında davacı ücretinin hatalı tespit edildiğini, davacının Bakanlık oluru ile çalışan personel olduğundan Mahkemece olurlarla belirlenen ücretin dışına çıkılarak ... bir ücret belirlenmesinin telafisi imkansız sonuçlara neden olacağını, daha önce dava açarak ücret tespiti yaptıran işçiler ile diğer işçiler arasında ücret yönünde eşitsizlikler meydana geldiğini, bu nedenle ücret tespiti çalışmaları başlatıldığını, davacıya fazladan yapılan ödemelerin açıkça belli olduğunu, ilk açılan ve kesinleşen davalar dikkate alınmadan ilk işe girişten itibaren davacının ücret tespitinin yeniden yapılarak yanlış zam uygulamasından dönülmesi gerektiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının ... Orman ... Sendikası üyesi olduğunu, ... 7. ... Mahkemesinin 2014/1090 Esas sayılı dosyası ile davacının 29.12.2011 tarihinde olması gereken ücretinin 82,35 TL olduğunun tespit edildiği ve bu ücret üzerine toplu ... sözleşmelerindeki artışlar uygulanmak suretiyle ücretlerin hükme esas alınan bilirkişi raporunda tespit edilerek, fark alacakların tespit edildiği ve zamanaşımı def'i de gözetilerek hüküm altına alındığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili; uyuşmazlık konusu fark ücret alacağının toplu ... sözleşmesinden kaynaklanması nedeniyle en yüksek işletme kredisi faizi ile birlikte ödenmesine hükmedilmesi gerekirken Mahkemece en yüksek banka mevduat faizi ile birlikte ödenmesine karar verilmesinin hatalı olduğunu, hükme esas alınan raporun hatalı olduğunu, toplu ... sözleşmesinde yer ... enflasyon fark artışlarının, kıdem terfin ve dönemsel olarak uygulanması gereken iyileştirmelerin eksik uygulandığını, ücret tespitinin hatalı yapıldığını ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili; davacıya daha önce açmış olduğu dava sebebiyle ödeme yapıldığını, mahkemece olurlarla belirlenen ücretin dışına çıkılmayacağını, olurla belirlenen ücret müktesep hak sayılmadığından bu yevmiye üzerine zam uygulanamayacağını aksi durumda İdarece haksız yere çok fazla ödeme yapılma durumu doğacağını, bu hususla ilgili çok sayıda Yargı kararı bulunduğunu, davacının davasının ek dava olarak değil ... bir dava olarak değerlendirilerek ilk ... ücret tespiti yapılması gerektiğini, Genel Müdürlüğe bağlı işyerlerinde çalışan bazı işçilerin ücretlerinin bazı nedenlerle eksik veya fazla hesaplandığının tespit edilmesi ve İdare aleyhine çok sayıda alacak davası açılması üzerine bu davaların önüne geçmek ve personelin alması gereken ücreti alması nedeni ile ücret tespit çalışmaları başlatıldığını, davacıya fazla ödeme yapıldığının açık olduğunu ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının yürürlükte bulunan toplu ... sözleşmelerinden yararlandığı, ... 7. ... Mahkemesinin 2014/1090 Esas sayılı dava dosyasında davacının 29.12.2011 tarihindeki ücretinin 82,35 TL olarak tespit edildiği ve hükme esas alınan bilirkişi raporunda bu yevmiye miktarına toplu ... sözleşmelerindeki zamlar uygulanarak davacının fark ücret alacaklarının hesaplandığı ve 4857 sayılı ... Kanunu'ndan (4857 sayılı Kanun) kaynaklandığından davacının fark ücret alacağına en yüksek işletme kredisi faizi işletilmesini istemesinin hukuken olanağı bulunmadığı bu itibarla Mahkemece fark ücret alacağına en yüksek mevduat faizinin uyugulanmasının yerinde olduğu gerekçesiyle taraf vekillerinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekilince, istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçeler ve resen dikkate alınacak nedenlerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması talep edilmiştir.
2. Davalı vekilince, istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçeler ve resen dikkate alınacak nedenlerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması talep edilmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının ücretinin toplu ... sözleşmesi hükümlerine göre doğru tespit edilip edilmediği ve bu bağlamda fark ücret, ikramiye, ilave tediye alacaklarına hak kazanıp kazanmadığı, işyerinde 01.01.2015-31.12.2016 tarihleri arasında yürürlükte olan 5. Dönem Toplu ... Sözleşmesinin geçici 2 nci maddesinin değerlendirilmesi ve buna göre dava konusu alacakların hesaplanması ve fark ücret alacağına uygulanması gereken faiz türüne ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 ... maddesi, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun 33 üncü maddesinin birinci fıkrası ve 39 uncu maddesi ile 53 üncü maddesinin ikinci fıkrası, 4857 sayılı Kanun'un 32 nci maddesi, 6772 sayılı Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması ve 6452 Sayılı Kanunla 6212 Sayılı Kanunun 2 nci Maddesinin Kaldırılması Hakkında Kanun
'un 1 ... maddesi,
3. Değerlendirme
1. Somut uyuşmazlıkta davacı vekili, davacının 29.12.2011 tarihindeki ücretinin Mahkeme kararıyla belirlendiğini, bu ücrete toplu ... sözleşmelerinin ilgili hükümleri uyarınca uygulanması gereken zamların uygulanmadığını ileri sürerek fark alacaklarının tahsilini talep etmiş; davalı taraf ise davacının alması gerekenden daha fazla ücretle çalıştığını, daha önceki davada yapılan tespitin hatalı olduğunu savunmuştur.
2. Davalıya ait işyerinde 01.01.2015-31.12.2016 tarihleri arası yürürlükte olan 5. Dönem Toplu ... Sözleşmesinin geçici 2 nci maddesi şöyledir:
"T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı ile ... ve bağlı işyerlerine ilişkin olarak 25.07.2013 tarihinde Hak-... Konfederasyonu ile yapılan Kamu Çerçeve Anlaşma protokolünün 5. maddesine konulan hüküm gereğince yapılan çalışmalar sonucunda, bu işyerlerinde geçmiş yıllarda ödenen ücretin fazla olduğunun tespiti halinde toplu ... sözleşmesi ile yapılacak zamlarla olması gereken ücreti ile eşitleninceye kadar geriye doğru farklar kesilmemek kaydıyla 31.12.2014 tarihi itibariyle bu ücretler dondurulmuştur. Bu maddeye göre oluşacak farklar üç ay içinde ödenecektir."
3. İlk Derece Mahkemesince hükme esas alınan raporda, kesinleşen davada davacının 29.12.2011 tarihindeki ücretinin belirlendiği gerekçesiyle bu ücrete yürürlükte olan toplu ... sözleşmelerinin ücret ve ücret zammına ilişkin hükümleri uygulanarak dava konusu alacaklar hesaplanmış, Mahkemece rapor doğrultusunda hüküm kurulmuştur.
4. 01.01.2015-31.12.2016 tarihleri arasında yürürlükte bulunan 5. Dönem Toplu ... Sözleşmesinin geçici 2 nci maddesi hükmünde, yapılan çalışmalar sonucunda kapsamdaki işyerlerinde geçmiş yıllarda ödenen ücretin fazla olduğunun tespitinden söz edilmektedir. Fazlalılığın tespiti durumunda, toplu ... sözleşmesiyle yapılacak zamlarla olması gereken ücreti ile eşitleninceye kadar, geriye doğru farklar kesilmemek kaydıyla, 31.12.2014 tarihi itibarıyla ücretlerin dondurulduğu ifade edilmektedir. Mahkemece toplu ... sözleşmesindeki bu hüküm ve davacının olması gerekenden fazla ücret aldığı yönündeki davalının savunması üzerinde durulmaması ve anılan hüküm hakkında herhangi bir değerlendirme yapılmadan karar verilmesi hatalıdır. Açıklanan sebeplerle 5. Dönem Toplu ... Sözleşmesinin geçici 2 nci maddesi de değerlendirmeye tâbi tutularak denetime elverişli hesap raporu alınmak suretiyle oluşacak sonuca göre dava konusu alacaklar hakkında bir karar verilmelidir.
5. Davacının ... 7. ... Mahkemesinin 2011/1104 Esas sayılı dosyası ile 29.12.2011 tarihinde toplu ... sözleşmeleri ve çerçeve protokollerde yer ... zamların ücretine yansıtılmadığını iddia ederek fark ücret, fark ilave tediye ve fark ikramiye talepli dava açtığı, Mahkemece verilen kabul kararının Dairemizin 20.....2014 tarih ve 2012/26429 Esas, 2014/20599 Karar sayılı kararı ile davacının ... mühendisi olup toplu ... sözleşmesi hükümlerine göre temininde güçlük çekilen personel statüsünde bakanlık olurlu ücretle çalıştığı, toplu ... sözleşmesi hükümleri gereği yapılması gereken ücret artışlarının almakta olduğu yüksek ücret yerine toplu ... sözleşmesi gereği aldığı ücrete yapılması gerektiği ve her dönemde ücretin bakanlık olurlu ücreti aşıp aşmadığının belirlenmesi gerektiği noktasında bozma yapılmıştır. Bozmaya uyan ... 7. ... Mahkemesinin 2014/1090 Esas sayılı dosyası ile bilirkişi raporu aldırıldığı ve hükme esas alınan bilirkişi raporunda davacının toplu ... sözleşmesi hükümleri, işe alınış ücreti, Bakanlık ücret olur yazıları birlikte değerlendirilerek davacının ücretinin tespit edildiği ve Bakanlık oluru ile belirlenen ücret miktarının aşmamasına dikkat edildiği açıklanarak fark ücret talepleri hesaplanmıştır. Bu kapsamda davalının da Bakanlık oluru ile belirlenen ücretin aşılamayacağı ve bu nedenle davalı İdare tarafından yapılan ödemelerin eksik olmadığı savunması değerlendirilerek, dava konusu dönem yönünden davacının Bakanlık oluru ile belirlenen ücretle çalışıp çalışmadığı ve bu noktada toplu ... sözleşmeleri gereği ücret zamları uygulanırken her dönem yönünden Bakanlık oluru ile belirlenen ücret seviyesinin aşılıp aşılmadığı hususlarının araştırılarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile hüküm kurulması bozma sebebidir.
6. İlk Derece Mahkemesince hükme esas alınan bilirkişi raporunda toplu ... sözleşmelerinin ücret zammı maddelerindeki zam hükümleri düzenlemesinde esas alınan "... 2003=100 İndeks Tablosuna'' atıflı zam düzenlemeleri doğrultusunda uygulanacak zam oranlarının tespitinin bu tablodaki indeks sayıları esas alınarak yapıldığı belirtilmiş ve rapora tüketici fiyat endeksi ve değişim oranlarına ilişkin bahsi geçen tablo eklenmiştir. Ancak bilirkişi raporunda her bir toplu ... sözleşmesi dönemine ilişkin ayrı ayrı ilgili madde düzenlemeleri açıklanarak ilave edilecek zam oranının ne olduğu gösterilmediğinden bilirkişi raporu bu yönüyle de denetime elverişli olmadığından kararın bozulması gerekir.
7. Somut uyuşmazlıkta dava konusu talepler davalı işyerinde yürürlükte olan toplu ... sözleşmelerindeki zam oranlarının hiç veya tam olarak yansıtılmaması sebebiyle doğduğu iddia olunan fark ücretlere ilişkindir. Bu nedenle davanın dayanağı toplu ... sözleşmeleri olduğundan 6356 sayılı Kanun'un 53 üncü maddesinin ikinci fıkrasında yer ... düzenleme ve davacının talebi doğrultusunda fark ücret alacağına işletme kredilerine uygulanan en yüksek faiz oranı uygulanması gerekirken hatalı değerlendirme ile en yüksek mevduat faizinin uygulanması da ayrıca bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde davacı tarafa iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
........2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.