"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/2456 E., 2023/461 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun kabulü ile davanın kısmen kabulü
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 4. ... Mahkemesi
SAYISI : 2020/145 E., 2021/243 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin, davalıya bağlı ... Ağız ve Diş sağlığı Merkezinde 01.01.2010 tarihinden beri alt işverenlerde sigortalı gösterilerek aralıksız çalıştığını ve 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (696 sayılı KHK) gereği 2018/Nisan ayından itibaren kadrolu olduğunu, davacının ilk olarak asgari ücretin %16 fazlası olarak belirlenen ücretle işe başladığını ve sürekli asgari ücretin %16 fazlası ücretle çalıştığını, aynı zamanda Koop ... Sendikası üyesi olduğunu ve Yüksek Hakem Kurulu Başkanlığının 2015/242 Esas sayılı kararıyla 01.07.2015-31.12.2017 tarihleri arasında yürürlük süresi olan toplu ... sözleşmesi düzenlendiğini, toplu ... sözleşmesinin 21 inci maddesinde ücretlere yapılacak zam miktarları, oranları ve dönemlerinin gösterildiğini, toplu ... sözleşmesinde belirlenen ücret zammının uygulanması gerekirken davacının hak ettiği ücretlerin 2016 yılı Ocak ayından itibaren eksik ödendiğini ileri sürerek ücret farkı alacağının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def'inde bulunmuş, davacının Şirket işçisi olduğu döneme ilişkin hak talebinde bulunamayacağını, kadroya geçişi yapılan işçilerin ücret, mali ve sosyal haklarının Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan ve 31.10.2020 tarihine kadar uygulanacak olan toplu ... sözleşmesi hükümlerine göre belirlenmesi gerektiğini, bu hükme göre 02.04.2018 tarihinden geçerli olmak üzere bu kapsamdaki işçilerin günlük brüt ücretine %4 zam yapılması gerektiğini ve davacının ücretine de bu şekilde 31.12.2018 tarihli ücreti korunarak %4 zam yapıldığını, herhangi bir ücret indirimine gidilmediğini ve takip eden dönemlerde de Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının yazısındaki zamların uygulandığını, davacının alacaklarının eksiksiz ödendiğini, feragat ettiği alt işverendeki ... sözleşmesi hükümlerine dayanarak talepte bulunmasının dayanaktan yoksun olduğunu, davacı tarafça istenen faiz oranına ve faiz başlangıç tarihine de itiraz ettiklerini belirterek davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; dosyaya ibraz edilen dava dışı ... Sos. Hiz. AŞ - ... Sağ. Bil. İşl. AŞ - Kadıoğlu Bil. İşl. AŞ ... ortaklığı ile taraf Koop-... Sendikası arasında düzenlenen 01.07.2015-31.12.2017 yürürlük süreli toplu ... sözleşmesinin ücret zammı başlıklı 21 inci maddesinde belirlenen ücret zamlarına göre fark ödemelerin mahsubu ile kadroya geçiş sonrasında ise alt işveren döneminde davacının ücretinin asgari ücretin aylık %16 fazlası olduğu ve ücretin düşürülmesinin davacının muvafakati dışında mümkün olmadığı gerekçesiyle bilirkişi raporundaki hesaplama doğrultusunda davacının talebiyle bağlı kalınarak davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; davacı ile İdare arasında belirsiz süreli ... sözleşmesi imzalandığını, davacının ayrı tüzel kişiliği olan firmalarda çalıştığı sürelerde imzalamış olduğu sözleşmeye ilişkin olarak İdarenin davacıya karşı herhangi bir yükümlülüğünün bulunmadığını, vermiş olduğu yazılı feragat beyanına itibar edilmemesinin hatalı olduğunu, davacının talep etmiş olduğu toplu ... sözleşmesinden kaynaklanan ücret farkı alacağına hak kazanamadığını, asgari ücretin kamu düzeni ile ilgili olduğunu, işçilere Asgari Ücret Tespit Komisyonunca belirlenen miktarın altında bir ücretin ödenmesinin mümkün bulunmadığını, davacının ücretinin dava dilekçesinde iddia edildiği gibi eksik ödenmediğini, işçilik alacaklarının net ücret üzerinden hesap edilmesi gerektiğini, karşı vekâlet ücreti brüt ücret üzerinden nispi olarak hesap edilerek fazla vekâlet ücretine hükmedilmesine sebebiyet verdiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının kadroya geçişi aşamasında düzenlenen ... sözleşmesinde ücretin asgari ücretin belli bir oranda fazlası şeklinde ödeneceğine yönelik bir düzenleme bulunmadığından davalının ücrete yönelik uygulamasının yerinde olduğu, sürekli işçi kadrosuna geçtikten sonra fark ücret alacaklarına yönelik taleplerin Mahkemece reddine karar verilmesi gerekirken hüküm altına alınmasının isabetli olmadığı ancak davacı kadroya geçmeden önce 2017 yılındaki ücretin, toplu ... sözleşmesi zammı uygulanmaksızın tahakkuk ettirildiği anlaşıldığından, toplu ... sözleşmesine göre alması gereken ücret ile tahakkuk yapılan ücret arasındaki farktan doğan ücret alacağının, 21.09.2020 tarihli bilirkişi raporunda hesaplandığı üzere brüt 1.504,26 TL olarak hüküm altına alınması gerektiği gerekçesiyle davalının istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçeleri tekrar ederek ve resen dikkate alınacak nedenlerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; 696 sayılı KHK kapsamında sürekli işçi kadrosuna geçişten önceki dönem yönünden sürekli işçi kadrosuna geçiş sırasında tanzim edilen sulh sözleşmesi ve feragat beyanının etkisi, davalı Bakanlığın davacının kadroya geçiş tarihinden önceki döneme ilişkin alacaklarından sorumlu olup olmadığı noktasındadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 107 nci maddesi, 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2. 4857 sayılı ... Kanunu'nun 22 ve 32 nci maddeleri.
3. 696 sayılı KHK ile 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'ye (375 sayılı KHK) eklenen geçici 23 üncü maddenin ilgili bölümü şöyledir:
" 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Geçici 23. maddesi, 5018 sayılı Kanuna ekli (I), (II), (III) ve (IV) sayılı cetvellerde yer alan Mit Müsteşarlığı hariç kamu idareleri ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar, bu Kanun Hükmünde Kararnameye ekli (I) sayılı listede yer alan idarelerin ... ve taşra teşkilatlarında; ödemeleri merkezi yönetim, sosyal güvenlik kurumu, fon, kefalet sandığı, yatırım izleme ve koordinasyon başkanlığı, ... hizmetleri ve spor il müdürlüğü bütçelerinden veya döner sermaye bütçelerinden, anılan liste kapsamındaki diğer idareler için ise kendi bütçelerinden karşılanan 4734 sayılı Kanun ve diğer mevzuattaki hükümler uyarınca personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alım sözleşmeleri kapsamında yükleniciler tarafından 04.12.2017 tarihi itibarıyla çalıştırılmakta olanlara ilişkin düzenlemeler içermektedir.
Anılan düzenlemeye göre yukarıda belirtilen şekilde çalışanların, 657 sayılı Kanunun 48. maddesinin (A) bendinin (1), (4), (5), (6), (7) ve (8) numaralı alt bentlerinde belirtilen şartları taşımak, herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan emeklilik, yaşlılık veya malullük aylığı almaya hak kazanmamış olmak, bu kapsamda çalıştırılmalarına ilişkin olarak açtıkları davalardan ve/veya icra takiplerinden feragat edeceğine dair yazılı beyanda bulunmak, en son çalıştığı idare ile daha önce kamu kurum ve kuruluşlarında alt işveren işçisi olarak çalıştığı ... sözleşmelerinden dolayı bu madde ile tanınan haklar karşılığında herhangi bir hak ve alacak talebinde bulunmayacağını ve bu haklarından feragat ettiğine dair yazılı bir sulh sözleşmesi yapmayı kabul ettiğini yazılı olarak beyan etmek kaydıyla, idaresinin hizmet alım sözleşmesinin yapıldığı birimine, sürekli işçi kadrolarında istihdam edilmek üzere yazılı olarak başvurabileceği ve yapılacak sınavda başarılı olmaları kaydıyla sürekli işçi kadrolarına geçirilecekleri belirtilmiştir.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. 696 sayılı KHK’nın 127 nci maddesi ile 375 sayılı KHK’ya eklenen geçici 23 üncü madde kapsamında, alt işveren işçilerinin sürekli işçi kadrolarına geçirilme koşulları arasında feragat taahhüdü ve sulh sözleşmesiyle ilgili prosedürün de tamamlanması öngörülmüştür. Bu kapsamda davacı, sürekli işçi kadrosuna geçerken davalı Kurum ile imzalanan sulh sözleşmesi ile daha önce kamu kurum ve kuruluşlarında alt işveren işçisi olarak çalıştığı dönemlere ilişkin olarak ilgili kamu kurum ve kuruluşundan herhangi bir hak ve alacak talebinde bulunmayacağını ve bu haklarından feragat ettiğini kabul ve beyan etmiştir.
3. Sulh; mevcut bir dava veya takip konusu uyuşmazlıkla ilgili olabileceği gibi henüz açılmış bir dava olmadan bir uyuşmazlığın ortadan kaldırılması amacıyla da yapılabilir. Bu itibarla davacının sürekli işçi kadrosuna geçişi sırasında imzaladığı sulh sözleşmesinde daha önce alt işveren işçisi olarak çalıştığı dönemlere ilişkin olarak verdiği feragat beyanına hukuki değer atfedilmelidir. Bu tür beyanların varlığı hâlinde, 696 sayılı KHK kapsamında sürekli işçi kadrosuna geçiş yapılan tarihe kadar olan dönem için gerek ... ... sözleşmesinden gerekse toplu ... sözleşmesinden doğan alacaklarından İdarenin sorumlu tutulması mümkün değildir. Şu hâlde; davacının 02.04.2018 tarihinden önceki döneme ilişkin toplu ... sözleşmesinden kaynaklı fark ücret alacağının hüküm altına alınması isabetsiz olup kararın öncelikle bu sebeple bozulması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
11.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.