"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
Taraflar arasında görülen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Yargıtay ( Kapatılan) 7. Hukuk Dairesince 30.03.2015 tarihli ve 2015/12413 Esas ve 2015/5859 Karar sayılı karar ile Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bozma ilâmına Mahkemece direnilmesine karar verilmiş; direnme kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesince direnme kararı üzerine yapılan inceleme sonucunda, 09.05.2017 tarihli ve 2017/1712 Esas ve 2017/10748 Karar sayılı karar ile bozma ilâmının usul ve kanuna uygun olduğu gerekçesiyle dosyanın temyiz incelemesi için Yargıtay Hukuk Genel Kuruluna gönderilmesine karar verilmiştir.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu tarafından yapılan inceleme sonunda 29.11.2022 tarihli ve 2017/(7)9-2360 Esas, 2022/1624 Karar sayılı karar ile Mahkemece verilen direnme kararının bozulmasına ve dosyanın Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Mahkemece Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararı üzerine yeniden yapılan yargılama sonucunda, davanın reddine karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalıya ait işyerinde çalışmakta iken sendika üyesi olduktan sonra yevmiyesinin düşürüldüğünü, bu değişikliğin müvekkiline bildirilmediğini ve muvafakatinin alınmadığını, bu durumun kazanılmış hak ilkesine aykırılık teşkil ettiğini, fazla çalışma ücretinin de düşük yevmiyeden hesaplandığını ileri sürerek ücret farkı alacağının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davanın zamanaşımı nedeniyle reddi gerektiğini, davacının yevmiyesinin sendikalar arasında bağıtlanan işletme toplu ... sözleşmesi ile belirlendiğini, davacının bilgisi dışında ücretinin düşürülmesinin mümkün olmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 20.11.2014 tarihli ve 2013/492 Esas, 2014/1325 Karar sayılı kararı ile; ücretten indirim yapılmasının çalışma şartlarında esaslı değişiklik niteliğinde olduğu, işçinin rızası alınmadığından ücrette yapılan indirimin 4857 sayılı ... Kanunu’nun (4857 sayılı Kanun) 62 nci maddesinin emredici düzenlemesi karşısında geçerli olmadığı, sendika üyesi olmadan önce çıplak yevmiyesi 27,03 TL olan davacının sendika üyesi olduktan sonra yevmiyesinin 25,42 TL olarak belirlenmesi nedeniyle oluşan fark ücret alacağının davacıya ödenmesi gerektiği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 7. Hukuk Dairesinin 30.03.2015 tarihli ve 2015/12413 Esas, 2015/5859 Karar sayılı kararı ile; davacının işe başladığı 24.12.2004 tarihinde günlük brüt ücretinin 27,03 TL olduğu, davacı sendikaya üye olduktan sonra işyerinde uygulanan 01.03.2005-28.02.2007 tarihli toplu ... sözleşmesinin eki olarak imzalanan Protokol hükümleri gereği davacıya günlük 25,42 TL ücret ödendiğinin anlaşıldığı, toplu ... sözleşmesinin tarafları arasında imzalanan Protokolle sendikaya sonradan üye olan işçilerin toplu ... sözleşmesi hükümlerinden yararlandırılmasına ilişkin ... hükümler getirildiği, bu ... hükümlere göre davacı ve onunla aynı şartlarda çalışan işçilerin ücretleri belirlenmiş olup sadece davacının şahsına ilişkin ücretinin işverence ... taraflı olarak düşürülmesinin söz konusu olmadığı, davacının toplu ... sözleşmesinin hükümlerinden faydalanmaya başladığında ücretinin 25,42 TL olarak belirlenmesinde, davalı ve davacı adına hareket eden sendika ile işveren arasında imzalanan Protokol hükümlerinin esas alındığı bu bakımdan ücretin düşürülmesi iddiasının sözleşme dayanağının bulunmadığı yönündeki davacı iddialarına katılmanın mümkün olmadığı, davacıya yürürlükte olan toplu ... sözleşmesi gereğince ödenmesi gereken menfaatlerin davalı tarafça ödendiği, davacının sendika ile davalı işveren arasında bağıtlanan toplu ... sözleşmesinden yararlanmak amacıyla kendi isteği ile toplu ... sözleşmesi kapsamına girdiği, davacının toplu ... sözleşmesinden faydalanmasıyla birlikte toplu ... sözleşmesinin işçiler yararına getirdiği akçalı menfaatlerden (giyim yardımı, gıda yardımı, yemek yardımı, ikramiye, ilave tediye vs. gibi) de yararlanmakta olup böylelikle davacının gelirinde artış meydana geldiği hâlde Mahkemece bu yönler gözden kaçırılarak davanın reddine karar verilmesi gerekirken yazılı gerekçe ile davanın kabulüne karar verilmesinin hatalı olup bozmayı gerektirdiği gerekçesiyle Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. Direnme Kararı
Mahkemenin 21.01.2016 tarihli ve 2015/1188 Esas, 2016/28 Karar sayılı kararı ile; davacının ... sözleşmesi ile kararlaştırılan ... ücretinin sendikaya üye olduktan sonra düşürüldüğü, ücretin düşürülmesi işleminin toplu ... sözleşmesi ile yapıldığı, 4857 sayılı Kanun’un 22 nci maddesindeki prosedüre uyulup işçinin yazılı rızasının alındığının da iddia ve ispat edilmediği, toplu ... sözleşmeleri ile belirlenen ücretlerin ödendiği savunulmuş ise de öncelikle dosyada yer ... toplu ... sözleşmelerinde davacının ücretine ilişkin doğrudan bir düzenleme ve cetvele rastlanılmadığı, sadece toplu ... sözleşmesinin 72 nci maddesinde sözleşme anlamında asgari ücretin tanımlandığı ve sözleşmenin eki niteliğindeki cetvellere göre belirleneceğinin ifade edildiği, işçi lehine şart ilkesinin ihlal edildiği gerekçesiyle bozma ilâmına direnilmesine karar verilmiştir.
C. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Kararı
1.Mahkemenin yukarıda belirtilen direnme kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin 09.05.2017 tarihli ve 2017/1712 Esas, 2017/10748 Karar sayılı ilâmı ile; bozma kararının usul ve kanuna uygun olmasına ve yerleşik uygulamanın da bu yönde bulunmasına göre direnme kararının yerinde olmadığı gerekçesiyle temyiz incelemesi yapılmak üzere dosyanın Yargıtay Hukuk Genel Kuruluna gönderilmesine karar verilmiştir.
3. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 29.11.2022 tarihli ve 2017/(7)9-2360 Esas, 2022/1624 Karar sayılı ilâmıyla; davacının dosya içerisindeki ücret bordrolarından 2004 yılı Aralık-Ocak dönem bordrosunda yevmiyesi 27,03TL iken 28.02.2005 tarihinde Sendikaya üye olup işyerinde uygulanmakta olan toplu ... sözleşmesinden yararlanmaya başladıktan sonra 2005 yılı Mart-Nisan dönemine ait bordroda yevmiyesinin 25,42 TL’ye düştüğü ancak toplam gelirinin arttığı, yararlılık ilkesinin ... ... sözleşmesi ve toplu ... sözleşmesindeki aynı amaca yönelik hükümlerinin gruplandırılarak yapılan bu karşılaştırma neticesinde, işçinin ... ... sözleşmesine nazaran çok daha fazla avantajlı bir konuma geldiği, objektiflik ölçütü açısından da işçi yararına bir sonucun gerçekleştiğinin tespit edildiği böyle olunca, işçinin bir yandan ... ... sözleşmesindeki günlük çıplak ücretinin esas alınmasını, diğer taraftan toplu ... sözleşmesi ile öngörülen ücret kriterlerinin uygulanmasını isteyemeyeceğinden ... Daire bozma kararına uyulması gerekirken önceki kararda direnilmesinin usul ve yasaya aykırı olduğu gerekçesiyle Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece Hukuk Genel Kurulu Kararı Üzerine Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; Hukuk Genel Kurulu üzerine Yargıtay (Kapatılan) 7. Hukuk Dairesinin bozma ilâmında belirtildiği üzere davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; davacının yevmiyesinin toplu ... sözleşmesiyle düşürüldüğünü, ... ücretin düşürülemeyeceğini belirterek Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; toplu ... sözleşmesi ile ... ücretin düşürülüp düşürülemeyeceğine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 428 ... maddesi, 438 ... maddesinin yedi, sekiz ve dokuzuncu fıkraları ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrası.
2. Mülga 2822 sayılı Toplu ... Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanunu’nun 6 ncı maddesi, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu’nun 36 ncı maddesi.
3. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 10.12.2019 tarihli ve 2017/22-2472 Esas, 2019/1326 Karar sayılı ve 03.05.2017 tarihli ve 2017/22-887 Esas, 2017/885 Karar sayılı ilâmları.
3. Değerlendirme
1.Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Kanun'un 428 ... maddesi ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrasında yer ... sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen Mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davacı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
31.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.