"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1168 E., 2023/1260 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 45. ... Mahkemesi
SAYISI : 2021/425 E., 2023/91 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... Elektrik İletim AŞ (...) vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin ... Enerji, Su ve ... İşçileri (Tes ...) Sendikasının üyesi olduğunu, davalıya ait işyerinde alt işverenler nezdinde çalıştığını, Yüksek Hakem Kurulu kararıyla yürürlüğe giren toplu ... sözleşmesi hükümlerinin davacı hakkında uygulanmadığını ve bir kısım alacaklarının ödenmediğini, davalı işverenin ödenmeyen alacaklardan asıl işveren sıfatıyla sorumlu olduğunu ileri sürerek ücret farkı, ikramiye, sosyal yardımı alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; Mahkemenin yetkisiz olduğunu, davanın husumetten reddi gerektiğini, zamanaşımı def’inde bulunduklarını, davacı ile davalı işveren arasında herhangi bir ... sözleşmesi bulunmadığını, davacının yüklenici firmanın işçisi olduğunu, davalı ...'ın ihale makamı konumunda olduğunu, davacının çalışmaları sebebiyle herhangi bir sorumluluğu bulunmadığını, alt işverene bırakılan hizmet alım işinin 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun (4734 sayılı Kanun) 3 üncü maddesinin (g) bendi kapsamında ihale edildiğini, “Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımlarında Toplu ... Sözleşmesinden Kaynaklanan Fiyat Farkının Ödenmesine Dair Yönetmelik”te toplu sözleşme farklarının 4734 sayılı Kanun'un 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi uyarınca ihale edilen işleri kapsadığı, davalı İdarenin sorumlu olmadığını, davacının sendika üyesi olduğunun işverene bildirildiğini gösterir yazılı bir müracaat olmadığını, davacının bordrolarında da sendika aidatının kesilmediğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davalı ...'ın yüklenici firmalardan hizmet satın aldığı, davacının yüklenici firma işçisi olarak davalıya ait trafo merkezinde çalıştığı, yapılan işin yardımcı ... mahiyetinde olduğu, davalı ... tarafından hizmet alım ihalelerinin 4734 sayılı Kanun'un 3 üncü maddesinin (g) bendi gereğince yapıldığı, davacının talebinin alt işveren ile ilgili Sendika arasında imzalanan toplu ... sözleşmesinden kaynaklı alacaklar olduğu, alt işverenin taraf olduğu toplu ... sözleşmesinden asıl işveren ...’ın 4857 sayılı ... Kanunu’nun (4857 sayılı Kanun) 2 nci maddesine göre sorumluluğu bulunduğu, davacının Yüksek Hakem Kurulu tarafından verilen karar gereğince yürürlüğe konulan toplu ... sözleşmesinden faydalanma hakkının bulunduğu, toplu ... sözleşmesinden kaynaklı haklarının ödenmediği, seri dava dosyalarının toplam 54 adet dosyadan oluştuğu, bu dosyaların tamamının tensip zaptı ve duruşmalarının aynı gün yapıldığı, bu nedenle Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nin %40'ı oranında vekâlet ücretine hükmedildiği, bilirkişi raporunun denetime ve hüküm kurmaya elverişli olduğu, ayrıca her ne kadar davalı tarafça ıslaha karşı zamanaşımı def’inde bulunulmuş ise de davacı tarafça zamanaşımı uğrayan miktarlar dışlanarak ıslah yapıldığı, bu nedenle de zamanaşımına uğrayan miktarın bulunmadığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; müvekkili Kurum tarafından 4734 sayılı Kanun’un 3 üncü maddesinin (g) bendi uyarınca yapılan ihale sonucunda muhtelif trafo merkezlerinin (bakım ve güvenlik koruma hizmetleri hariç) işletilmesi işi ile ilgili hizmet alımı yapıldığını, müvekkilinin ihale makamı olduğunu, asıl işveren olduğundan söz edilemeyeceğini, dava konusu alacaktan sorumluluğunun bulunmadığını, toplu ... sözleşmesinden yaralanmak için işçinin üye olması, üyeliğin işverene bildirilmesi ve üyelik aidatı ya da dayanışma aidatının ödemesi gerektiğini, işçinin Sendikaya üye olduğunun işverene bildirildiğini gösterir yazılı müracaat olmadığını, bordrolarda da sendika aidatı kesildiğine dair kayıt bulunmadığını, hak düşürücü süreler ve zamanaşımı def’i itirazlarının göz önüne alınmaksızın ve eksik incelemeye dayalı olarak düzenlenen bilirkişi raporuna göre karar verildiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının toplu ... sözleşmesi imzalamaya yetkili sendika üyesi olduğu, buna ilişkin belgenin dosyada bulunduğu, Yüksek Hakem Kurulu tarafından verilen karar gereğince yürürlüğe konulan toplu ... sözleşmesinden faydalanma hakkının bulunduğu, toplu ... sözleşmesinden kaynaklı haklarının ödendiği olgusunun işveren tarafından gerekli belgeler sunularak ispat edilemediği, davacının talep ettiği dönemin Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan 27.02.2017 tarihli ve 15.05.2016-31.10.2018 yürürlük süreli toplu ... sözleşmesinin yürürlük tarihi içerisinde kaldığı, bilirkişi raporu ve ek raporlar birlikte değerlendirildiğinde davacının çalıştığı alt işverenin açıkça tespit edilerek çalışma süresinin doğru bir şekilde belirlendiği, ilgili toplu ... sözleşmesi hükümlerine göre hesaplamaların doğru olarak yapıldığı, bilirkişi raporunun denetlenebilir ve bilimsel verilere uygun olduğu, hak düşürücü süre ile ileri sürülen zamanaşımı def’inin dikkate alındığı, bu şekilde yapılan hesaplama neticesinde tespit edilen rakamın İlk Derece Mahkemesince ıslaha karşı ileri sürülen zamanaşımı dikkate alınarak hüküm altına alındığı, davalı tarafın istinaf başvurusunun yerinde olmadığı gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı işçinin toplu ... sözleşmesinden kaynaklanan alacaklara hak kazanıp kazanmadığı ve bu alacaklardan davalının sorumlu olup olmadığı hususundadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2. 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun (6356 sayılı Kanun) “Toplu ... sözleşmesinden yararlanma” kenar başlıklı 39 uncu maddesinin ilgili bölümü şöyledir:
“(1) Toplu ... sözleşmesinden taraf işçi sendikasının üyeleri yararlanır.
(2) Toplu ... sözleşmesinden, sözleşmenin imzalanması tarihinde taraf sendikaya üye olanlar yürürlük tarihinden, imza tarihinden sonra üye olanlar ise üyeliklerinin taraf işçi sendikasınca işverene bildirildiği tarihten itibaren yararlanır.
(3) Toplu ... sözleşmesinin imza tarihi ile yürürlük tarihi arasında ... sözleşmesi sona eren üyeler de, ... sözleşmelerinin sona erdiği tarihe kadar toplu ... sözleşmesinden yararlanır.
(4) Toplu ... sözleşmesinin imzası sırasında taraf işçi sendikasına üye olmayanlar, sonradan işyerine girip de üye olmayanlar veya imza tarihinde taraf işçi sendikasına üye olup da ayrılanlar veya çıkarılanların toplu ... sözleşmesinden yararlanabilmeleri, toplu ... sözleşmesinin tarafı olan işçi sendikasına dayanışma aidatı ödemelerine bağlıdır. Bunun için işçi sendikasının onayı aranmaz. Dayanışma aidatı ödemek suretiyle toplu ... sözleşmesinden yararlanma, talep tarihinden geçerlidir. (İptal dördüncü cümle:Anayasa Mahkemesinin 30/12/2020 tarihli ve E.:2020/57; K.:2020/83 sayılı Kararı ile)..."
3. 4857 sayılı Kanun'un 2 nci maddesinin yedinci fıkrası ve 32 nci maddesi, 4734 sayılı Kanun'un 3 üncü maddesinin (g) bendi ile 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi .
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. 6356 sayılı Kanun'un 39 uncu maddesinde yetkili sendikanın bağıtladığı toplu ... sözleşmesinden yararlanma koşulları düzenlenmiştir. Buna göre sözleşmenin imzalanması tarihinde taraf sendikaya üye olanlar yürürlük tarihinden, imza tarihinden sonra üye olanlar ise üyeliklerinin taraf işçi sendikasınca işverene bildirildiği tarihten itibaren toplu ... sözleşmesinden yararlanabilirler. İşveren, toplu ... sözleşmesinin imza tarihinde üye olan işçileri zaten bilmekte olduğundan ayrıca bir bildirime gerek bulunmaksızın bu işçiler, toplu ... sözleşmesinden yürürlük tarihinden itibaren yararlanabilmektedir. Toplu ... sözleşmesinin imza sürecinden sonra üye olanların işverence bilinebilmesi ise üyeliğin işverene bildirilmesi ile mümkün olabilmektedir. Bu sebeple toplu ... sözleşmesinin imza tarihinden sonra taraf sendikaya üye olan işçilerin toplu ... sözleşmesinden yararlandırılmaları, işverene üyeliğin bildirilmesi şartına bağlanmıştır.
3. Somut olayda ihbar olunan ... Enerji Ür. İnş. Taah. Tur. San. ve Tic. AŞ ile ... Sendikası arasında Yüksek Hakem Kurulunun 27.02.2017 tarihli ve 2016/1550 Esas, 2017/495 Karar sayılı kararıyla uygulanan 15.05.2016-31.10.2018 yürürlük süreli toplu ... sözleşmesinden davacının yararlandırılmadığı tespit edilerek toplu ... sözleşmesinden kaynaklanan talep ettiği alacakları hüküm altına alınmıştır. Dosya kapsamında bulunan üyelik fişinden davacının imza tarihinden sonra üye olduğu, Mahkemece davacının üyeliğinin ... Enerji Ür. İnş. Taah. Tur. San. ve Tic. AŞ'ye bildirim tarihi tespit edilmeksizin üyelik tarihinden itibaren hesaplama yapılan bilirkişi raporuna göre karar verildiği anlaşılmıştır.
4. Bu itibarla İlk Derece Mahkemesince üyeliğin ... Enerji Ür. İnş. Taah. Tur. San. ve Tic. AŞ'ye bildirildiği tarih araştırılmalı, davacının toplu ... sözleşmesinin ücret zammına ilişkin hükmünden bildirim tarihinden itibaren yararlanabileceği dikkate alınarak bu tarihten itibaren toplu ... sözleşmesindeki ücret zammı uygulanmalı, bu şekilde belirlenecek ücret üzerinden ücret farkı alacağı ile diğer alacakları hesaplanmalıdır.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
05.07.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.